Trở về Hà Tĩnh lần này, công việc đầu tiên của chúng tôi là đến thăm đền thờ La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp (ở xã Kim Lộc, huyện Can Lộc) vừa tôn tạo suốt 7 tháng và khánh thành cách đây chưa lâu. Khi biết tin chúng tôi đến, rất đông người dân trong đó có hậu duệ cụ La Sơn Phu Tử tới vây quanh trò chuyện.
Bà con đều tỏ lòng cảm ơn Báo Công an thành phố Hồ Chí Minh đã có bài đầu tiên về sự xuống cấp của đền thờ này. Khi số báo đó được phát hành, nhiều người từ khắp nơi về đây và ai cũng xót xa trước cảnh tan hoang của đền thờ một trong những danh nhân lớn của đất nước.
Đầu năm 2014, về thăm nơi thờ phụng La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp, trước sự xuống cấp nghiêm trọng, nhà thờ vách bị đổ, mái ngói thủng dột, bàn thờ mối mọt xộc xệch, đến cái cổng cũng xiêu vẹo, cỏ gai mọc khắp nơi, chúng tôi đã có bài viết Tan hoang đền thờ La Sơn Phu Tử, trên Báo Công an thành phố Hồ Chí Minh. Sau đó, một số tờ báo viết, báo mạng, facebook đăng lại, tạo nên dư luận sôi nổi.
Ông Nguyễn Vy, hậu duệ La Sơn Phu Tử trước đềnLa Sơn Phu Tử là một danh nhân văn hóa, uyên bác, đã có những quốc sách giúp Nguyễn Huệ đánh thắng quân xâm lược nhà Thanh. Ngài là người không màng danh lợi, phú quí, từng lên núi ở ẩn, dạy học, trồng trọt tự túc lương thực. Học trò La Sơn Phu Tử có nhiều người đỗ đạt cao.
Sau đó Ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV) và một số tổ chức đã tài trợ 9,6 tỉ đồng để xây dựng, tôn tạo lại đền thờ. Nhưng giờ đây, khi chúng tôi về thăm thì hoàn toàn thất vọng. Hai nhà từ đường chỉ dựng bằng cột bê-tông, lợp ngói, không có cánh cửa, giống như nhà kho, hết sức thô, sân lát gạch tàu loại rẻ tiền, ngôi nhà thờ chính cũng dựng sơ sài, bên trong chẳng bày biện gì.
Ngoài ra, ba bức tường bao quanh dựng lên trông rất trơ. Đáng tiếc nhất là hai bên cổng đắp tượng hai ông mặc áo giáp, đội mũ sắt, cầm giáo mác, hình thù giống hình tượng người nước nào đó, không được đẹp mắt. Hỏi mọi người chẳng biết hình ai, đắp để làm gì. Chẳng lẽ người thiết kế, xây dựng không biết rằng La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp là nhà văn hóa? Trước cổng đền cũng chẳng có bảng ghi tên đền.
Nhân dân, đặc biệt là hậu duệ La Sơn Phu Tử như cụ Nguyễn Vỵ, nhà ở đối diện cổng đền; cụ Nguyễn Văn Giai, tộc trưởng, tỏ ra không hài lòng, nếu không nói là bất bình về việc xây dựng đền thờ La Sơn Phu Tử với kinh phí lớn như vậy, nhưng kết quả quá sơ sài. Theo đánh giá của nhiều người hành nghề xây dựng, khoảng 3 - 4 tỉ cũng xây dựng đẹp hơn thế. Đã vậy, trong quá trình xây dựng không có đại diện chính quyền cấp cơ sở, người dân, trong đó có người trong họ Nguyễn tham gia giám sát.
Tôn tạo, xây dựng lại đền thờ La Sơn Phu Tử là việc rất đáng hoan nghênh. Nhưng với gần 10 tỉ đồng mà kết quả lại sơ sài, cẩu thả như thế đã đặt ra nhiều câu hỏi. Rất mong cơ quan có trách nhiệm điều tra làm rõ.