Khởi tố 4 đối tượng đổ thải công nghiệp số lượng lớn

Quá trình thực hiện tổng rà soát, qua trao đổi thông tin nghiệp vụ với Cục Cảnh sát môi trường - Bộ Công an, Phòng Cảnh sát kinh tế phát hiện cơ sở sản xuất tái chế kim loại (chì) tại khu Đồng Tín (thôn Đông, xã Phù Lỗ, huyện Sóc Sơn, TP.Hà Nội) hoạt động có dấu hiệu gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng nên báo cáo lãnh đạo Công an TP.Hà Nội; phối hợp các đơn vị nghiệp vụ tiến hành đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ để đấu tranh, triệt phá.

Ngày 12/6, Cơ quan CSĐT (Phòng Cảnh sát kinh tế) chủ trì, phối hợp với Phòng 2 - Cục Cảnh sát môi trường và các đơn vị liên quan kiểm tra công tác chấp hành pháp luật Bảo vệ môi trường của cơ sở; đồng thời tiến hành triệu tập, ghi lời khai nhiều đối tượng liên quan đến hoạt động sản xuất và đổ chất thải phát sinh trái phép ra môi trường; khám xét khẩn cấp 9 địa điểm.

Bên cạnh đó, Cơ quan CSĐT phối hợp Phòng 2 - Cục Cảnh sát môi trường và Công an tỉnh Hưng Yên khám xét mở rộng 2 địa điểm tại xã Lạc Đạo, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên (các điểm được cấp phép tái chế ắc-quy nhưng chất thải phát sinh từ sản xuất là nguyên liệu đầu vào sản xuất của xưởng tái chế nêu trên), thu giữ nhiều tài liệu, điện thoại di động, máy tính cá nhân... Qua khám nghiệm hiện trường, đến nay xác định các đối tượng đã chôn lấp 1.623.000kg chất thải (xỉ chì thải) ra môi trường.

Lực lượng chức năng lấy mẫu các loại chất thải nguy hại

Căn cứ vào tài liệu điều tra, Cơ quan CSĐT Công an TP.Hà Nội xác định, cơ sở tái chế kim loại nêu trên hoạt động từ tháng 7/2024, không được các cơ quan chức năng cấp phép theo quy định (hoạt động chui), diện tích nhà xưởng khoảng 6000m2. Quá trình hoạt động, cơ sở này có phát sinh các loại chất thải: xỉ, bùn thải... được tập kết trong khu vực xưởng sản xuất. Sau đó, toàn bộ chất thải trên được các đối tượng liên quan tự ý chôn, lấp tại các khu vực trũng ngay phía trước và sau xưởng trái quy định.

Toàn bộ khu xưởng sản xuất và các điểm chôn lấp chất thải có nguồn gốc đất là đất nông nghiệp do Nguyễn Phương Hưng (SN 1969, ngụ Phù Lỗ, Sóc Sơn, Hà Nội) quản lý. Tháng 5/2019, Vũ Xuân Đồng (SN 1987, ngụ thôn Mỹ Đô, xã Tân Phong, huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc) được Hưng giao quản lý việc thuê nhà xưởng với tổng diện tích khoảng 15.000m2 (gồm 6 xưởng, trong đó có xưởng tái chế kim loại trên). Đồng cho các đối tượng Trung Quốc và thu tiền chuyển cho Hưng. Đối tượng giữ lại một phần chênh lệch để hưởng lợi.

Từ tháng 7/2024 đến đầu năm 2025, ban đầu có nhóm đối tượng người Trung Quốc là A Thao (đã về nước từ tháng 12/2024), sau đó từ tháng 01/2025 đến nay là nhóm của A Mao (Mao Xin Song, quốc tịch Trung Quốc, SN 1976) cầm đầu, thỏa thuận với Đồng thuê xưởng để lắp đặt dây chuyền sản xuất trái phép kim loại (thép, chì), sau đó xuất bán phôi thành phẩm sang Trung Quốc. Vũ Xuân Đồng là thông dịch viên kiêm người quản lý xưởng sản xuất, tiền mua nguyên liệu đầu vào cho đối tượng người Trung Quốc, tuyển công nhân, lao động tự do, trả lương... với 35.000.000đ/tháng.

Nơi phát hiện chất thải nguy hại

Để phục vụ hoạt động sản xuất, Đồng thuê khoảng 40 công nhân (chủ yếu là người dân tộc tại các tỉnh Hà Giang, Sơn La) phối hợp cùng nhóm kỹ sư người Trung Quốc để vận hành máy móc. Ngoài ra, Đồng liên hệ với một số người tại Hưng Yên, Thái Nguyên (là những đối tượng thu gom xỉ chì phát sinh từ hoạt động tái chế ắc-quy của một số công ty, nhà máy tại các tỉnh) để thu mua nguyên liệu; tùy vào hàm lượng, giá xỉ chì dao động từ 1.500đ/kg đến 6.300đ/kg. Khi nguyên liệu mua về xưởng, người Trung Quốc trực tiếp kiểm tra chất lượng rồi đưa Đồng để thanh toán tiền.

Tại xưởng, nhóm đối tượng Trung Quốc cùng các công nhân thực hiện việc vận hành lò đốt tạo ra thành phẩm chì, chất thải rắn (trung bình 1.000kg nguyên liệu sẽ sản xuất được khoảng 30 kg thành phẩm và phát sinh 700kg chất thải). Đến tháng 3/2025, khi lượng phế thải chì phát sinh lớn không có chỗ chứa, Đồng liên hệ với Nguyễn Phương Hoan (SN 1989, trú xã Phù Lỗ, huyện Sóc Sơn, TP.Hà Nội; con trai của Nguyễn Phương Hưng) để tìm người vận chuyển, đổ chất thải.

Hiện trường vụ việc

Tiếp đến, Hoan liên hệ người thu gom, vận chuyển cho Đồng với giá 1.000.000đ/xe (loại xe 4 tấn). Đồng trực tiếp trả tiền đổ thải cho Hoan bằng hình thức chuyển khoản. Đồng thống nhất với A Mao chi phí xử lý chất thải chì với giá 90 tệ/tấn (tương đương 320.000 đồng). Toàn bộ số chất thải phát sinh từ xưởng sản xuất chì được đổ vào khu vực trũng và ao nước phía trước nhà xưởng, có diện tích khoảng 1.000m2. Đổ thải xong, Đồng thuê người đổ đất lấp lên trên để che dấu việc kiểm tra của cơ quan chức năng.

Ngày 20/6, Cơ quan Cảnh sát điều tra CATP Hà Nội đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự "gây ô nhiễm môi trường" xảy ra tại xã Phù Lỗ (huyện Sóc Sơn, TP.Hà Nội, đồng thời ra quyết định khởi tố bị can đối với Vũ Xuân Đồng, Mao Xin Song, Nguyễn Phương Hoan, Nguyễn Phương Hưng về hành vi "gây ô nhiễm môi trường".