Lập công ty “sân sau”, cha – con làm “lỗ” cả trăm tỷ đồng
Công ty cao su Đắk Lắk (trụ sở phường Tân An, TP.Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk) là doanh nghiệp Nhà nước, quản lý trên 20.000ha cao su ở Đắk Lắk, Kon Tum, Lào và Campuchia, chuyên trồng, chế biến mủ cao su. Nhưng trong suốt một thời gian dài, lãnh đạo công ty này, cụ thể là ông Huỳnh Văn Khiết - nguyên Tổng giám đốc (TGĐ) công ty đã mang vốn đi đầu tư ngoài ngành dẫn đến thua lỗ, gây thất thoát tiền nhà nước lên đến hàng trăm tỷ đồng.
Từ giữa năm 2014, phát hiện thấy dấu hiệu bất thường trong cách sử dụng nguồn vốn ngân sách đầu tư nhiều dự án, gây thua lỗ tiền trăm tỷ tại Dakruco, các ngành chức năng tỉnh Đắk Lắk đã kiến nghị lãnh đạo tỉnh cho xác minh làm rõ. UBND tỉnh Đắk Lắk sau đó đã công bố kết luận có sai phạm, xảy ra tại 2 dự án nội tỉnh là Công ty du lịch Bản Đôn (huyện Buôn Đôn) và Công ty sản xuất chỉ thun ở Khu công nghiệp Hòa Phú (ngoại thành TP. Buôn Ma Thuột).
Từ đây, hàng loạt báo chí vào cuộc điều tra, phanh phui những sai phạm cụ thể xảy ra tại Công ty cao su Đắk Lắk (trong đó có báo CATP.HCM). Theo đó, từ năm 2005, Dakruco thuê hơn 1.300 ha rừng của tỉnh Đắk Lắk làm dự án du lịch Văn hóa- Sinh thái Bản Đôn, lập Trung tâm Du lịch Bản Đôn (TTDLBĐ) với 42 cán bộ nhân viên.
Hệ thống KS-nhà hàng 4 sao của Dakruco ở vị trí đắc địa, hoành tráng nhưng làm ăn không hiệu quả
Do điều hành yếu kém, chỉ sau mấy năm hoạt động, trung tâm này công bố “lỗ” tới 45 tỷ đồng. Dakruco sau đó cho “xử lý hòa nhập” hết số lỗ này vào kết quả kinh doanh toàn ngành. TTDLBĐ sau đó được UBND tỉnh Đắk Lắk phê duyệt, cho chuyển đổi thành công ty cổ phần, mang tên mới là Công ty CP thương mại - du lịch Spa Bản Đôn, trực thuộc Dakruco, gồm 7 cổ đông, trong đó riêng 2 sáng lập viên chính (có Công ty TNHH Huỳnh Phước của Huỳnh Bảo Minh – con trai ông Huỳnh Văn Khiết – nguyên TGĐ Dakruco) chiếm trên 87% tỉ lệ góp vốn.
Chủ tịch HĐQT của công ty mới này là Huỳnh Nguyên Khải, cũng là… con trai ông Huỳnh Văn Khiết. 2 năm sau, công ty này lại “ca bài ca” báo “lỗ” thêm 26 tỷ đồng (!?). Sau mấy năm đi vào hoạt động, không hiệu quả, báo lỗ, khu du lịch đã đầu tư cả trăm tỷ bị bỏ hoang, xuống cấp trầm trọng. Cả ngàn hecta rừng dự án bị chặt phá do không có người quản lý, trông coi, ngành chức năng khó xử lý được thủ phạm. Công ty này thậm chí còn nợ lương cán bộ CNV đến nay.
Song song đó, từ đầu năm 2010, Dakruco thành lập thêm Công ty cổ phần Chỉ thun Đắk Lắk (tên giao dịch là Dakruthread) và được tỉnh đồng ý, cho xây dựng tổ hợp nhà máy sản xuất chỉ thun, trên diện tích đất thuê tại khu công nghiệp Hòa Phú (TP.Buôn Ma Thuột – Đắk Lắk). Tổng vốn dự án đầu tư trên 169,6 tỷ đồng. Tháng 7-2011 đại hội cổ đông, Huỳnh Bảo Minh - con trai ông Huỳnh Văn Khiết làm Chủ tịch HĐQT Dakruthread (!?)
Tháng 8-2011, Dakruthread làm lễ khánh thành Nhà máy sản xuất chỉ thun công suất hơn 4.000 tấn/năm. Tháng 9-2012, TGĐ Dakruco Huỳnh Văn Khiết về hưu. Đến cuối năm 2013, Dakruthread thông báo lỗ lũy kế 64 tỷ đồng, tỉ lệ nợ phải trả trên tổng nguồn vốn là 82,8%, trong đó riêng khoản nợ trung hạn phải trả cho Dakruco lên tới 135 tỷ đồng. Từ cuối năm 2013, “công ty con” Dakruthread mất khả năng thanh toán các khoản nợ đến hạn với “công ty bố” Dakruco! Như vậy, phần vốn của Dakruco và các cổ đông khác đã góp vào Dakruthread coi mất sạch!
Ngoài ra, Dakruco dưới thời ông Huỳnh Văn Khiết làm TGĐ còn đầu tư dàn trải, cho xây dựng hệ thống khách sạn – nhà hàng 4 sao trên diện tích trên 3,4ha ngay tại cửa ngõ phía Bắc trung tâm TP.Buôn Ma Thuột từ năm 2006, liên tiếp làm ăn thua lỗ, âm vốn chủ sở hữu 122 tỷ đồng. Như vậy, tính đến năm 2014, Dakruco lỗ khoảng trên 300 tỷ đồng mới chỉ ở 3 đơn vị nêu trên.
Công bằng mà nói, thời hoàng kim, do giá mủ cao su cao so với thế giới, Dakruco thu lợi nhuận rất lớn, công ty từng được phong đơn vị anh hùng. Chính vì quản lý nhiều tiền, TGĐ Huỳnh Văn Khiết (nhiệm kỳ 2004-2012) và bộ sậu đầu tư dàn trải dẫn đến từ năm 2006 đến nay làm thất thoát số tiền hàng trăm tỷ như nêu trên nhưng được bưng bít rất kín.
Ông Khiết lúc đó ở Đắk Lắk “nổi như cồn”, khối kẻ phải “kiềng nể”. Nhiều cán bộ, nhà báo kể lại tỏ vẻ bất bình: Khi đó, hễ lãnh đạo tỉnh đi họp ở đâu là có ông Khiết đi, đứng, ngồi theo. Nhiều tấm ảnh chụp lãnh đạo tỉnh đều “vô tình” dính ông Khiết. Nực cười ở chỗ, làm ăn bết bát, thua lỗ đến thế, nhưng tỉnh Đắk Lắk từng đề nghị làm hồ sơ phong ông Huỳnh Văn Khiết là anh hùng lao động thời kỳ đổi mới. Do có kiến nghị của cơ quan chức năng, việc này bị dừng lại.
Lạ đời kiểu kinh doanh lấy… “lỗ” (?!).
Điều kỳ lạ đến khó hiểu, là sau khi báo lỗ, mất khả năng trả nợ với “công ty bố” Dakruco, ông Huỳnh Văn Khiết về hưu, con trai ông Khiết là Huỳnh Bảo Minh – Chủ tịch HĐQT Dakruthread đã nghỉ việc tại đây, kể từ năm 2014 đến nay, Dakruthread thay 2-3 đời lãnh đạo mới nhưng vẫn tiếp tục… lỗ triền miên.
Năm 2016 lỗ 14,7 tỷ đồng(!). Bản báo cáo thực hiện sản xuất kinh doanh năm trước và phương hướng nhiệm vụ sản xuất kinh doanh năm tiếp theo của Dakruthread từ khi thành lập đến nay, đọc không khỏi… cười ra nước mắt. Những mục tiêu, kế hoạch, kết quả thực hiện, doanh thu, công tác kiểm tra bán hàng, kiểm tra chất lượng… đều rất hùng hồn, nhưng điều gây chú ý về lợi nhuận doanh thu hàng năm là những con số lỗ đều trên, dưới chục tỷ đồng (!?).
Chúng tôi đã 2 lần đến làm việc tại Công ty sản xuất Chỉ thun - Dakruthread, từ bảo vệ, cán bộ văn phòng đến giám đốc đều tỏ ra dè dặt, từ chối cung cấp những thông tin về hoạt động tại công ty. Qua tìm hiểu, được biết, mặc dù giấy phép kinh doanh của Dakruthread đa ngành nghề, lĩnh vực, nhưng thực chất công ty này hiện chỉ hoạt động duy nhất 1 ngành nghề là sản xuất chỉ thun xuất sang thị trường các nước Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ và thị trường chính trong nước gồm TP.HCM, Hà Nội.
Lỗ là vậy, lương bình quân của cán bộ CNV Dakruthread bình quân trên 4 triệu đồng/tháng; được thanh toán rất sòng phẳng, đúng thời hạn. Cán bộ ở đây cho biết, họ sản xuất thành phẩm theo đơn đặt hàng. Do đó, bình quân mỗi tháng, công ty chỉ hoạt động, làm việc cầm chừng, 10 đến 20 ngày/tháng.
Bên trong nhà máy sản xuất chỉ thun của công ty
Về hoạt động gây lỗ “trường kỳ” đến khó hiểu của nhà máy sản xuất chỉ thun, theo phân tích của Sở Tài chính Đắk Lắk, là do giá thành sản phẩm mua vào sản xuất cao hơn giá bán thành phẩm chỉ thun, cộng với thực trạng quản lý yếu kém đã ngày càng đẩy tình trạng tài chính của Dakruthread vào “mức rất xấu và mất cân đối nghiêm trọng”.
Ngày 14-7-2017, Dakruthread tổ chức cuộc họp sơ kết 6 tháng đầu năm. Khá khó khăn, chúng tôi được ông Nguyễn Viết Tượng - đương nhiệm Chủ tịch HĐQT Dakruco hẹn lịch làm việc. Ông Tượng nói thẳng, chỉ đồng ý cung cấp thông tin để PV viết tốt về công ty, về việc cổ phần hóa sắp tới, không nói về “quá khứ”, về việc lỗ của công ty.
Tuy nhiên, sau đó, ông Tượng cởi mở hơn khi trả lời các câu hỏi phỏng vấn của PV. Hỏi sao có kiểu kinh doanh kỳ lạ vậy ở Dakruthread, ông Chủ tịch HĐQT Dakruco phát biểu “nhẹ như không”: “lỗ trong kế hoạch” (!?). Và giải thích: Dakruco có nhiều đơn vị. Có đơn vị làm ăn có lãi, có đơn vị lỗ…. Hiện, mỗi năm Dakruco thu lợi nhuận bình quân trên 30 tỷ đồng. Toàn bộ tài sản của Dakruco, bao gồm hệ thống trụ sở công ty, khách sạn – nhà hàng 4 sao, nhà máy Dakruthread và hơn 18.000 ha cao su còn lại (Đắk Lắk: 8.500ha, Lào: 9.000 ha, Campuchia: 8.000ha) vừa được định giá trên 2.000 tỷ đồng.
Ông Tượng thừa nhận, với khối tài sản trị giá trên 2.000 tỷ, ở những vị trí đắc địa, “ngon lành”, mà mỗi năm chỉ mang về lợi nhuận trên 30 tỷ đồng là ít; đồng thời cho biết, công ty đang mong mỏi hoàn thành việc cổ phần hóa, theo các quyết định, chỉ thị của Chính phủ và UBND tỉnh. “Phải cổ phần hóa mới mong phát triển, hoạt động có hiệu quả hơn. Khi đó, nhà nước không chiếm cổ phần ưu thế mà để cổ đông chiến lực hoạch định, phát triển công ty…” – ông Tượng nhiệt tình chia sẻ.
Được biết, tháng 9-2016, Công ty du lịch – sinh thái Spa Bản Đôn đã được Dakruco bán cho Công ty Ánh Dương với giá 30 tỷ đồng. Từng được định giá tới trên 67 tỷ đồng vào năm 2011, nhưng 5 năm sau, giá bán thu về thật rẻ mạt. Cha – con ông Khiết hẳn là được nhiều người nhớ đến bởi kiểu lập và điều hành những công ty “sân sau” kém hiệu quả.
Tuy nhiên, trách nhiệm không phải chỉ mình họ mà còn những thành viên khác làm lãnh đạo điều hành của Dakruco, trong đó có ông Huỳnh Văn Toàn – em ruột ông Huỳnh Văn Khiết, Phó TGĐ Dakruco kiêm chủ tịch HĐQT Dakruthread giai đoạn 2014-2015. Ngoài ra, cũng cần quy trách nhiệm lãnh đạo tỉnh Đắk Lắk thời kỳ này vì đã thiếu kiểm tra, giám sát. Được biết, ông Toàn vừa có đơn xin chuyển công tác.
Năm 2016, cơ quan CSĐT công an tỉnh Đắk Lắk đã vào cuộc điều tra, làm rõ những sai phạm xảy ra tại Dakruco. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có kết luận cuối cùng về sự việc. Một cán bộ điều tra cho hay: có nhiều lý do, trong đó có việc khó khăn trong thu hồi chứng cứ tại Dakruco để xác định sai phạm nên đến nay chưa có ai ở Dakruco bị xử lý pháp luật.
Ai sẽ là người chịu trách nhiệm việc để hàng trăm tỷ đồng tiền nhà nước tại Dakruco thất thoát khó thu hồi?. Dư luận mong muốn các cơ quan Trung ương cần vào cuộc, điều tra, làm sáng tỏ sự việc.
Trong khi đó, cũng kiểu sai phạm như ở Dakruco, coi công ty Nhà nước với ngành nghề đặc thù như cái “bình sữa”, để rồi thầy – trò cùng “rút ruột”, làm thất thoát ngân sách nhà nước hàng tỷ đồng, xảy ra tại Tổng công ty dâu tằm tơ Việt Nam (trụ sở đặt tại TP.Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng), TGĐ công ty này đã phải hầu tòa, lãnh mức án 10 năm tù giam về tội “Cố ý làm trái các quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.