Hủy bỏ hợp đồng gây lãng phí
Theo bản án Hình sự sơ thẩm số 292/2021 ngày 18-12-2021 của TAND TPHCM vụ án Lê Tấn Hùng cùng 18 đồng phạm xảy ra tại SAGRI, vào năm 1993 UBND TPHCM giao khu đất thuộc sở hữu Nhà nước có diện tích 36.676,10m2 (hơn 3,6 hét-ta) tại KP4, phường Phước Long B, quận 9 (cũ, nay là TP.Thủ Đức) cho SAGRI làm cơ sở chăn nuôi heo. Đến năm 2008, UBND TPHCM phê duyệt phương án xử lý tổng thể nhà, đất của SAGRI và chấp thuận cho chuyển mục đích sử dụng đất theo kế hoạch đối với 9 cơ sở nhà đất, trong đó có khu đất chăn nuôi heo.
Có 7/19 bị cáo kháng cáo và có kháng nghị của Viện trưởng VKSND TPHCM; TAND Cấp cao tại TPHCM đã quyết định đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm vào ngày 11-5 cho đến hết ngày 13-5-2022 tại TAND Cấp cao tại TPHCM. Chủ tọa phiên tòa, Thẩm phán Hoàng Minh Thịnh, các Thẩm phán Trần Xuân Minh, Nguyễn Văn Hùng. Thư ký phiên tòa là bà Hồ Diệu Thúy. Tiến hành tố tụng có đại diện VKSND Cấp cao tại TPHCM; những người tham gia tố tụng khác có phía bị hại, cũng là nguyên đơn dân sự đại diện SAGRI. Những người liên quan có Phó cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp - Bộ Tài chính; Chi cục trưởng Chi cục Tài chính doanh nghiệp - Sở Tài chính TPHCM; Đại diện Phòng chính sách tổng hợp - Cục Tài chính doanh nghiệp, Bộ Tài chính. Tham gia phiên tòa phúc thẩm có 8 luật sư (trong đó 3 luật sư bào chữa cho bị cáo Lê Tấn Hùng).
Ngày 31-10-2008, SAGRI ký Hợp đồng hợp tác kinh doanh với Tổng Công ty CP Phong Phú để hợp tác kinh doanh đầu tư Dự án nhà ở trên khu đất này. Quá trình thực hiện dự án, năm 2011 SAGRI nộp tiền chuyển mục đích sử dụng đất và được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền trên đất. Đến năm 2013, UBND quận 9 ban hành Quyết định phê duyệt đồ án quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500, có sự thay đổi cơ cấu sử dụng đất làm tăng diện tích nhóm đất ở biệt thự so với chỉ tiêu quy hoạch tại thời điểm chuyển mục đích sử dụng đất trước đó.
Theo quy định của pháp luật, SAGRI phải thực hiện nghĩa vụ tài chính bổ sung liên quan đến việc thay đổi cơ cấu sử dụng đất. Ngày 20-8-2014, Lê Tấn Hùng đang là Chủ tịch Hội đồng thành viên SAGRI đã ký Nghị quyết về chủ trương hợp tác với Tổng Công ty CP Phong Phú thực hiện Dự án Cụm Công nghiệp 94ha tại huyện Bình Chánh và Dự án Khu nhà ở tại khu phố 4, phường Phước Long B, quận 9. Từ Dự án Khu nhà ở, Hùng và đồng phạm chuyển nhượng Dự án của SAGRI đã có những sai phạm chính như: Chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính bổ sung liên quan đến việc thay đổi cơ cấu sử dụng đất làm tăng diện tích nhóm đất ở biệt thự nên Dự án không đủ điều kiện và căn cứ pháp lý để chuyển nhượng, không xây dựng đề án tái cơ cấu, phương án thoái hết số vốn theo yêu cầu của UBND TPHCM.
Việc chuyển nhượng Dự án mà không tiến hành thẩm định giá theo giá thị trường, không tiến hành đấu giá, tự thỏa thuận giá trị của Dự án và thực hiện các thủ tục chuyển nhượng Dự án cho Tổng Công ty CP Phong Phú trái quy định pháp luật về quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp, trái với pháp luật về Kinh doanh Bất động sản, pháp luật về Đất đai, Luật Doanh nghiệp. Hành vi này của Lê Tấn Hùng và đồng phạm gây thiệt hại thất thoát cho ngân sách Nhà nước hơn 348 tỷ đồng. Do vậy, TAND TPHCM tuyên hủy bỏ hợp đồng mà SAGRI chuyển nhượng cho Tổng Công ty CP Phong Phú.
Bên cạnh đó, năm 2016, Lê Tấn Hùng bàn bạc, chỉ đạo cấp dưới ký khống hàng chục hợp đồng cho CBCNV SAGRI đi "tham quan học tập kinh nghiệm ở nước ngoài" trị giá hơn 13,3 tỷ đồng, rồi rút tiền sử dụng. Khi bị thanh kiểm tra, Hùng chỉ đạo hợp thức hồ sơ, tài liệu, dòng tiền nhằm che giấu hành vi phạm tội nhưng bất thành, đây là tội "tham ô tài sản".
Hình phạt thích đáng
Cũng theo Bản án của TAND TPHCM tuyên vào ngày 18-12-2021, bị cáo Lê Tấn Hùng cùng các đồng phạm trong vụ án "vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí và tham ô tài sản" xảy ra tại SAGRI. Các mức án tòa sơ thẩm tuyên phạt Lê Tấn Hùng 14 năm tù về tội tham ô tài sản và 11 năm tù về tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí. Tổng hợp hình phạt chung là 25 năm tù. Cùng về tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí, tòa tuyên phạt bị cáo Trần Vĩnh Tuyến (nguyên Phó chủ tịch UBND TPHCM), Trần Trọng Tuấn (nguyên Giám đốc Sở Xây dựng TPHCM) và Vân Trọng Dũng (nguyên Chủ tịch Hội đồng thành viên SAGRI) cùng mức án 6 năm tù/bị cáo.
Bị cáo Trần Vĩnh Tuyến tại phiên sơ thẩm
Bị cáo Lê Tấn Hùng tại phiên sơ thẩm
Bị cáo Nguyễn Thị Thúy (nguyên Kế toán trưởng SAGRI) 11 năm tù về tội tham ô và 9 năm tù về tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí. Tổng hợp hình phạt 20 năm tù. Về tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí: Hồ Văn Ngon (nguyên Phó tổng giám đốc SAGRI), Lê Văn Thanh (nguyên Phó chánh văn phòng UBND TPHCM), Phan Trường Sơn (nguyên Phó giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc TPHCM), Nguyễn Thanh Chương (nguyên Trưởng phòng Đô thị thuộc Văn phòng UBND TPHCM) cùng 5 năm tù/bị cáo; Trần Quốc Đạt (nguyên Phó trưởng Phòng Phát triển nhà và Thị trường bất động sản Sở Xây Dựng - TPHCM) và Lê Tấn Hòa (nguyên chuyên viên Phòng Phát triển nhà và Thị trường bất động sản Sở Xây dựng - TPHCM) cùng 3 năm tù/bị cáo (nhưng được hưởng án treo).
Về tội tham ô tài sản, Nguyễn Thị Tuyết Mai (nguyên Trưởng Phòng nhân sự hành chính SAGRI) 6 năm tù, Trần Văn Trường (nguyên Giám đốc Công ty CP Du lịch Thanh niên xung phong) 7 năm tù. Còn các bị cáo Đoàn Quang Hồi (nguyên Giám đốc Công ty TNHH TMDV Lữ hành Hoà Bình Quốc Tế), Nguyễn Thị Nguyên (nguyên Kế toán trưởng Công ty TNHH TMDV Lữ hành Hoà Bình Quốc Tế), Đỗ Sĩ Hoài Thanh (nguyên Kế toán trưởng Công ty Thanh niên xung phong) cùng 5 năm tù/bị cáo. Dư Huy Quang (nguyên Giám đốc Văn phòng đăng ký đất đai TPHCM, sau đó nguyên là Trưởng phòng Quản lý đất Sở TN&MT TPHCM), Nguyễn Thị Thanh An (nguyên Kiểm soát viên SAGRI) cùng 3 năm tù/bị cáo, nhưng được hưởng án treo về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Riêng Lê Thị Diệp Cẩm (nguyên Phó trưởng Phòng nhân sự hành chính SAGRI) bị tuyên 3 năm tù, cho hưởng án treo về tội che giấu tội phạm.
TAND TPHCM cho biết, Lê Tấn Hùng là Tổng giám đốc SAGRI, thực hện hành vi là chủ mưu xuyên suốt và thực hiện đối với cả 2 tội danh. Bị cáo phải chịu trách nhiệm chính với số tiền tham ô hơn 13,3 tỷ đồng của SAGRI. Tuy nhiên, hậu quả đã được khắc phục trước khi Cơ quan CSĐT khởi tố, trong đó có phần lớn bị cáo Hùng nộp lại để khắc phục hậu quả. Trước khi xét xử, gia đình Lê Tấn Hùng còn nộp thêm 200 triệu đồng... Đây là tình tiết xem xét giảm nhẹ cho bị cáo.
Bản án sơ thẩm cũng nêu rằng các bị cáo chưa thẩm định giá đối với phần vốn góp SAGRI tại Dự án và quyền sử dụng đất tại Khu đất Dự án phát triển Khu nhà ở tại phường Phước Long B, quận 9, xác định toàn bộ vốn chuyển nhượng Nhà nước đầu tư ra ngoài doanh nghiệp làm căn cứ để chuyển nhượng. Việc lập hồ sơ xin chuyển nhượng của SAGRI là chưa đủ yêu cầu nhưng các bị cáo nguyên là cán bộ Nhà nước đã tham mưu, không làm tròn trách nhiệm, lại cho phép SAGRI chuyển nhượng trái pháp luật.
Theo tòa sơ thẩm, các bị cáo có động cơ cá nhân cố ý vi phạm quy định pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản và trực tiếp xâm phạm tài sản Nhà nước tại SAGRI gây thiệt hại đặc biệt lớn. Khi lượng hình xét các bị cáo không có tình tiết tăng nặng nhưng có nhiều tình tiết giảm nhẹ. Đồng thời, hậu quả vụ án đối với tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản gây thất thoát lãng phí đã được ngăn chặn. Đối với tội tham ô xảy ra tại SAGRI, đã khắc phục toàn bộ thiệt hại trước khi khởi tố vụ án.