(CATP) Khu tái định cư xã Đăk Long (H.Đăk Hà, Kon Tum) đầu tư gần 150 tỷ đồng, được khởi công từ năm 2009, đến nay vẫn chưa hoàn chỉnh. Các hộ trong diện di dời, người chưa vào ở thì không muốn đến, người ở rồi thì sống lay lắt.
Có mặt tại khu tái định cư ở xã Đăk Long, cảnh đìu hiu bao trùm trên một diện tích rộng lớn. Những căn nhà xây dang dở đang xuống cấp. Cỏ dại trước và sau nhà mọc um tùm tạo cảm giác hoang lạnh. Trên trục đường nhựa dẫn vào khu tái định cư đã xuất hiện những vết nứt nẻ.
Khu tái định cư được đầu tư khá đồng bộ nhưng vắng dân
Một người đang lùa đàn bò đi qua mấy căn nhà hoàng cho biết: “Đã mấy năm nay khu tái định cư này mọc lên nhưng gần như vắng bóng người. Cả năm chỉ lác đác vài người đến ở. Các anh muốn tìm họ thì phải đi hết con đường này”.
Những căn nhà xây xong phần thô thì bỏ hoang
Đang xách từng xô nước về nhà tích trữ, chị Y Tuyền (SN 1990), một người dân trước ở TT.Đăk Hà, H.Đăk Hà nay đang bám trụ ở khu tái định cư này trầm ngâm: Sau khi nhường đất cho thuỷ điện Pleikrông, gia đình được hỗ trợ 5 sào cây cà phê và 28 triệu để xây nhà. Dù biết lên đây khó khăn nhưng không còn đất nên tháng 8-2019, gia đình chuyển lên đây sinh sống. Cả làng 26 hộ nằm trong diện di dời, nhưng đến nay chỉ có 5 hộ chịu lên đây.
“Mình và cả làng không muốn lên đây đâu. Ở đây 3 nhà dùng chung 1 giếng nước, muốn đào thêm giếng thì gặp phải đá ngầm. Mùa mưa, mình còn hứng được nước mưa, còn vào mùa khô phải đi xuống suối xách từng xô nước về sinh hoạt”, chị Tuyền chia sẻ.
Thiếu nước sinh hoạt đang là một trong những nguyên nhân chính khiến khu tái định cư không hút được dân
Không chỉ phải chịu đựng cuộc sống không bằng nơi ở cũ, mức hỗ trợ, đền bù quá thấp cũng khiến người dân có muốn đến ở cũng khó. Tiếp xúc với chúng tôi, bà Y Ban cho biết, đã vào khu tái định cư ở được 1 năm. Nhưng số nợ xây căn nhà định cư vẫn chưa trả hết, suốt ngày bị người thợ xây đến đòi.
“Gia đình bị thu hồi 2 héc-ta đất nhưng chỉ được đền bù 5 sào cà phê và 40 triệu đồng. Cầm từng đó tiền lên đây xây nhà ở khu tái định cư nhưng không đủ, phải vay mượn thêm 15 triệu đồng nữa. Đến nay, gia đình vẫn chưa trả được số tiền này. Nhà 5 người mà có được 5 sào cà phê, ăn không đủ, lấy tiền đâu mà trả”, bà Y Ban buồn bã nói.
Việc chỉ hỗ trợ từ 20 đến 40 triệu để xây nhà khiến nhiều hộ không thể làm xong nhà
Trước đó, để đảm bảo đất sản xuất và đất ở cho việc dãn dân đối với các gia đình bị mất đất trong khu vực công trình thuỷ điện Pleikrông gồm xã Đăk Mar, TT.Đăk Hà (H.Đăk Hà), năm 2009, UBND tỉnh Kon Tum ban hành quyết định quy hoạch dự án bố trí dân. Tổng mức đầu tư của dự án gần 150 tỷ đồng.
Theo báo cáo của UBND H.Đăk Hà, đến nay, số vốn được bố trí gần 133 tỷ đồng. Đã có 126 hộ được nhận đất với diện tích là 78,55 héc-ta. Tuy nhiên, hiện mới chỉ có chỉ 67 hộ chuyển lên khu tái định cư. Vẫn đang còn lại hơn 59 hộ dân khác chưa thể đến ở.
Trục đường chính dẫn vào khu tái định cư đã nứt nẻ
UBND H.Đăk Hà cũng chỉ ra những khó khăn của khu tái định cư đang gặp phải: Dự án tái định cư chưa được đầu tư đồng bộ theo lộ trình được duyệt. Mục tiêu dự án là hoàn thành vào năm 2015, nhưng đến nay vẫn thiếu hơn 16 tỷ đồng. Do chính sách thay đổi, các hộ đợt 1 được hỗ trợ 40 triệu đồng xây nhà, nhưng đến đợt 2 chỉ còn 20 triệu đồng, như vậy sẽ rất khó khăn trong công tác xây dựng nhà ở cho các đối tượng di dời.