Dân rời khỏi khu tái định cư

Tái định cư nửa vời

Năm 2010, nhằm đưa 21 hộ dân trên địa bàn xã Nam Động (huyện Quan Hóa) ra khỏi điểm có nguy cơ sạt lở đất, gây nguy hiểm đến tính mạng và tài sản của người dân UBND xã Nam Động tiến hành khảo sát địa điểm, lập phương án di dời số hộ dân nói trên đến khu tái định cư bản Lở.

Đây là chủ trương đúng, thực hiện theo Quyết định 193 của Chính phủ về hỗ trợ các hộ dân có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi lũ quét, sạt lở đất chuyển đến nơi ở an toàn. Theo quy định của Nhà nước, 21 hộ dân ở Nam Động được hỗ trợ tổng số tiền bằng 630 triệu đồng để tiến hành san lấp tạo mặt bằng khu tái định cư, làm đường giao thông… 

Dân bản Lỡ thiếu nước sinh hoạt - Ảnh: Thanh Hoàng

Tuy nhiên, trong khi hồ sơ khảo sát thiết kế về khu tái định cư bản Lở chưa được cấp trên thẩm định, phê duyệt thì UBND xã Nam Động (huyện Quan Hóa) đã vội vã tiến hành ký hợp đồng khảo sát thiết kế với Công ty tư vấn xây dựng và phát triển TM Vinasean, do ông Tống Minh Cương làm giám đốc.

Bên cạnh đó, UBND xã Nam Động cũng đồng thời ký hợp đồng san nền với Công ty TNHH xây dựng giao thông và thương mại Đức Toàn, do bà Lê Thị Toán làm giám đốc. Tổng kinh phí dự toán cho dự án xây dựng khu tái định cư tại bản Lở là hơn 900 triệu đồng. Trong số đó ngoài khoản tiền dành cho tư vấn khảo sát thiết kế hơn 47,5 triệu đồng là các khoản tiền dành cho “kinh phí san nền” (hơn 375 triệu đồng), “làm đường bê tông” (hơn 217,8 triệu đồng), “hệ thống nước sinh hoạt” (hơn 238 triệu đồng). 

Một số người dân đã rời khỏi bản Lỡ - Ảnh: Thanh Hoàng

Chính việc vội vã thực hiện dự án khi chưa được cấp trên thẩm định, phê duyệt của UBND xã Nam Động đã gây ra những hệ lụy, thiếu sót mà hậu quả là người dân chưa thể an cư tại khu tái định cư bản Lở.

Cụ thể, theo biên bản kiểm tra việc thực hiện dự án của Phòng Nông nghiệp (UBND huyện Quan Hóa) thì khối lượng san ủi mặt bằng theo thiết kế được tính thành 3 cấp nhưng nhà thầu mới chỉ làm được 2 cấp. Trong đó diện tích san lấp mặt bằng dành cho khu tái định cư cũng thiếu hơn 3.200 m2 so với thiết kế. Về phần đường giao thông nối trục đường chính vào khu tái định cư tuy được thiết kế có chiều dài 220 mét, rộng 4,6 mét, lòng đường đổ bê tông 2 mét nhà thầu vẫn chưa tiến hành làm.

Mặc dù nhà thầu chưa hoàn thành các tiêu chí theo thiết kế nhưng UBND xã Nam Động vẫn tiến hành lập thủ tục “tạm chuyển” cho nhà thầu số tiền 630 triệu đồng. Đây cũng chính là tổng khoản tiền Nhà nước hỗ trợ cho các hộ dân di chuyển đến khu tái định cư bản Lở. Chính vì số tiền dự toán xây dựng khu tái định cư bản Lở là hơn 900 triệu, trong khi UBND xã Nam Động chỉ có 630 triệu đồng tiền hỗ trợ từ Nhà nước nên các công trình giao thông, hệ thống nước sinh hoạt, diện tích san lấp mặt bằng còn thiếu… đều bị nhà thầu bỏ dở, không làm nữa.

Dân đến lại đi

Có mặt tại khu tái định cư bản Lở, xã Nam Động chúng tôi ghi nhận những hình ảnh khó khăn mà một số hộ dân đã chuyển đến đây đang phải đối mặt. Khó khăn nhất vẫn là nguồn nước sinh hoạt. Bản Lở được xây dựng trên lưng chừng núi, cả bản chưa được xây dựng hệ thống bể chứa nước cho sinh hoạt. Chính vì vậy, nguồn nước cho sinh hoạt của các hộ dân vẫn chủ yếu dựa vào nguồn nước mưa hứng được.

Để chủ động hơn nguồn nước, nhiều hộ dân đã phải sử dụng ống nhựa để dẫn nước suối cách xa bản hàng trăm mét về dùng. Các hộ dân phàn nàn vào mùa mưa nước suối đục ngầu dân lại phải lắng đọng lấy nước trong, mùa hạn thì nước sinh hoạt thiếu trầm trọng.

Để vào được bản Lở đường đi lại cũng gian nan nguy hiểm vô cùng, những con dốc cao đầy rẫy khúc cua gấp khiến sự an toàn của người và phương tiện như đánh cược với vực sâu hun hút. Ngày nắng thanh niên trai tráng có thể đi xe máy trên bản xuống xã chứ trời mưa thì chỉ có cách chống gậy mà dò dẫm từng mét đường trơn trượt. 

Dân đối mặt với nhiều khó khăn- Ảnh: Thanh Hoàng

Theo UBND xã Nam Động khu tái định cư bản Lở được xây dựng làm nơi chuyển đến sinh sống cho 21 hộ dân. Đây là những hộ dân sống cạnh núi đá, tiềm ẩn nguy cơ đá lở gây nguy hiểm cho tính mạng của người dân và tài sản. Tuy nhiên do khu tái định cư còn xây dựng dở dang nên mới chỉ có 17 hộ dân chịu chuyển đến ở.

Đến năm 2015 này, 4 hộ dân đã dọn nhà chuyển quay lại chỗ ở cũ, tái định cư bản Lở hiện chỉ còn 13 hộ vẫn cố bám trụ lại khắc phục khó khăn. Các hộ chuyển về nơi ở cũ là hộ: Lương Văn Thướng, Lương Văn Thuận, Hà Văn Hợp, Hà Văn Răng. 

Đất trống nhưng dân không dọn đến - Ảnh: Thanh Hoàng

Được biết để khắc phục tình trạng dở dang, nửa vời khi xây dựng khu tái định cư bản Lở, vào tháng 7-2012 UBND huyện Quan Hóa đã có cuộc làm việc với các bên liên quan gồm: UBND xã Nam Động, Chi cục Phát triển nông thôn (thuộc Sở Nông nghiệp - Phát triển nông thôn tỉnh Thanh Hóa) và đơn vị thi công.

Tuy nhiên đến nay sự dở dang của khu tái định cư bản Lở vẫn chưa được thay đổi.