Làm sao giảm thiểu vấn nạn này và giúp người nghiện vượt qua lầm lỗi, trở về hòa nhập với cộng đồng? Đó là nhiệm vụ đến từ trái tim của tập thể cán bộ, CNV các trường cai nghiện thuộc Lực lượng TNXP và Sở Lao động Thương binh và xã hội trên địa bàn TP.
Một thực trạng đắng lòng
Còn nhớ, vào thời kỳ đầu những năm 90 của thế kỷ trước, cơn lốc ma túy tràn đến Việt Nam, cuốn theo một loạt thanh niên sa chân vào nghiện ngập, không lối thoát. Nhiều người do nghiện ma túy mà dẫn đến lây nhiễm căn bệnh HIV kèm theo sự bế tắc cùng cực trong cuộc đời. Nhiều gia đình tan nát, đau khổ, khi con cái họ ngập ngụa trong cơn mê sảng mang tên "ma túy".
Theo thống kê của cơ quan chức năng, 5 năm gần đây, số người sử dụng ma túy đã tăng lên trong giới trẻ. Cùng với đó, tội phạm ma túy đã tăng cường các hoạt động vận chuyển, mua bán ma túy với nhiều thủ đoạn hết sức tinh vi, xảo quyệt. Địa bàn phức tạp tập trung là ở các bến cảng, ga tàu, bến xe, vũ trường, nhà hàng, quán karaoke. Ngoài ra, một số địa bàn giáp ranh, những cây cầu, nhà bỏ hoang là những điểm phức tạp về tệ nạn ma túy hoạt động ngay tại địa bàn khu dân cư, gây bức xúc cho người dân.
Tính đến đầu tháng 6-2022, trên địa bàn TPHCM có 3.314 người người nghiện ma túy có hồ sơ do Lực lượng TNXP quản lý. Trong khi đó, năm 2021 Lực lượng TNXP quản lý bình quân 5.496 học viên, thấp hơn 601 học viên so với năm 2020. Để quản lý tốt học viên, Lực lượng TNXP đã tổ chức huấn luyện cho 2.626 học viên tiếp nhận mới về ý thức chấp hành nghiêm tổ chức kỷ luật, nội quy quản lý, giữ gìn trật tự, nội vụ, nền nếp; khai giảng 393 lớp chuyên đề với 14.316 lượt học viên tham gia; mở 28 lớp xóa mù chữ, với 811 học viên, 8 lớp giáo dục tiếp tục sau khi biết chữ với 231 học viên; thi kết thúc 35 lớp xóa mù chữ và giáo dục tiếp tục sau khi biết chữ, kết quả có 938 học viên thi đạt yêu cầu.
Các cơ quan chức năng thăm và tặng quà các cơ sở cai nghiện
Ngoài ra, các trường cai nghiện do Lực lượng TNXP cũng khai giảng mở nhiều lớp dạy nghề với 3.189 học viên và dạy nghề cho 247 học viên cai nghiện diện tự nguyện; tổ chức 12.345 lần giao ban nhóm, 5.393 lần mạn đàm giá trị sống cho 184.500 lượt học viên, người cai nghiện ma túy; tham vấn, tư vấn cá nhân cho 22.376 lượt học viên, người cai nghiện và 5.250 lượt thân nhân; biểu dương 3.866 lượt học viên; xét miễn, giảm thời gian cai nghiện cho 1.607 học viên; giải quyết tái hòa nhập cộng đồng cho 3.460 học viên.
Không dừng lại đó, các cơ sở cai nghiện trên địa bàn TP còn tổ chức khai giảng mới 81 lớp giáo dục chuyên đề; khai giảng và duy trì 11 lớp dạy bổ túc văn hóa và 16 lớp dạy nghề; duy trì 20 lớp trung học phổ thông, 20 lớp Trung cấp nghề, 2 lớp Đại học từ xa ngành Luật - Kinh tế. Các cơ sở cai nghiện tiếp nhận cắt cơn cho 537 lượt, điều trị nội trú 334 lượt, khám chữa bệnh ngoại trú 11.275 lượt, điều trị ARV cho 87 bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS; giải quyết việc làm có thu nhập cho học viên bình quân đạt 862.000 đồng/người/tháng.
Luôn quan tâm đến công tác cai nghiện và tái hòa nhập cộng đồng
Để giảm bớt tình trạng thanh thiếu niên tụ tập mua bán, sử dụng trái phép chất ma túy, anh Nguyễn Văn Bình, Phó Chỉ huy trưởng Lực lượng TNXP TP cho rằng, công an địa phương, dân phòng chia nhau đến túc trực ở những địa điểm người bán ma túy và người nghiện hay tập trung. Tại các trung tâm cai nghiện ma túy trên địa bàn TP đã nêu cao tinh thần tập trung triển khai phương án phòng, chống người cai nghiện ma túy gây rối, ngộ độc thực phẩm; nêu cao tinh thần đoàn kết trong đơn vị; phối hợp, thống nhất trong cách xử lý tình huống an ninh trật tự. Chú trọng xây dựng lực lượng nòng cốt tích cực trong viên chức, người lao động, trong dân cư địa phương, thân nhân học viên và người nghiện ma túy.
Các học viên cai nghiện tham gia học văn hóa
Hiện nay TPHCM có 312 phường, xã, thị trấn đều có người nghiện ma túy. Đó là chưa kể số người nghiện đã qua đời hoặc chuyển đến tỉnh, thành phố khác sinh sống. Người nghiện gia tăng do nhiều nguyên nhân. Trong đó phải kể đến một bộ phận thanh thiếu niên chạy theo lối sống thực dụng, thích hưởng thụ, ăn chơi đua đòi, không chịu học tập, lao động. Nhiều gia đình có người nghiện còn bao che, không phối hợp cùng địa phương trong công tác giáo dục, cai nghiện tại cộng đồng. Bên cạnh đó, nhiều chất gây nghiện, gây ảo giác mới xuất hiện được các đối tượng mua bán, sử dụng nhưng chậm được đưa vào danh mục chất cấm đã khiến công tác đấu tranh của lực lượng chức năng gặp nhiều khó khăn.
Cũng theo anh Bình, trong đấu tranh phòng, chống ma túy phải lấy phòng ngừa là cơ bản, lấy khu phố, thôn, xóm làm địa bàn chủ yếu. Cùng với cả hệ thống chính trị, phát huy kết quả đã đạt được, với vai trò là nòng cốt, lực lượng Công an cần tăng cường các biện pháp đấu tranh tội phạm ma túy trên các tuyến, địa bàn trọng điểm, xóa bỏ các điểm nóng về mua bán và tổ chức sử dụng ma túy trái phép; rà soát, phân loại, quản lý chặt chẽ người nghiện ma túy; đồng thời đẩy mạnh các hoạt động điều tra, nhằm kịp thời phát hiện, bắt giữ xử lý tội phạm ma túy; vận động các gia đình có người nghiện chủ động đưa con em mình vào các cơ sở cai nghiện, cơ sở y tế... để chữa bệnh.
Năm 2022 là năm thứ hai thực hiện Kế hoạch 5012/KH-UBND của UBND TP về tổ chức triển khai thực hiện Đề án "Nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống ma tuý trên địa bàn thành phố giai đoạn 2020-2030"; trong đó tập trung thực hiện giữ vững tình hình an ninh trật tự, an toàn đơn vị, kéo giảm tỷ lệ học viên vi phạm kỷ luật; thực hiện tốt công tác khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe và công tác tư vấn, tham vấn, giáo dục; tiếp tục thực hiện có hiệu quả các mô hình Đội Quản lý - Giáo dục học viên về cơ sở vật chất, Đội Quản lý - Giáo dục học viên đạt chuẩn và Đội/Khu Quản lý - Giáo dục học viên đạt chuẩn văn hóa. Nâng cao chất lượng hoạt động văn nghệ - thể dục - thể thao nhằm chăm lo đời sống tinh thần cho người cai nghiện.
Tại Hội nghị về tình hình kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm 2022, ông Lê Minh Khoa - Chỉ huy trưởng Lực lượng TNXP TP cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2022 công tác tiếp nhận, quản lý học viên của các trường cai nghiện do Lực lượng TNXP quản lý đã tiếp nhận 3.478 người. Trong 6 tháng có 2.628 người là học viên cai nghiện thuộc diện bắt buộc; 335 người là học viên cai nghiện tự nguyện; 559 người nghiện ma túy không có nơi cư trú ổn định. Ngoài ra, trong 6 tháng, Lực lượng TNXP TP đã cấp giấy chứng nhận tái hòa nhập cộng đồng cho 120 học viên trở về địa phương.
Trong những lần đi thăm CBVC-NLĐ, học viên tại các trung tâm cai nghiện, ông Khoa cho biết, tình hình an ninh trật tự, an toàn đơn vị được giữ vững. Lực lượng TNXP đã tham gia tuần tra, trực gác, bảo vệ, kiểm tra tại các đơn vị được thực hiện nghiêm túc. Lực lượng TNXP cũng phối hợp với địa phương tăng cường lực lượng tuần tra đảm bảo an ninh trật tự tại các đơn vị. Thực hiện nghiêm phương án phòng, chống người cai nghiện, người nhà mang thẩm lậu vật cấm, chất cấm vào trung tâm. Ngoài ra, lực lượng cũng nâng cao tinh thần an ninh trật tự, chống gây rối, đảm bảo người cai không trốn khỏi cơ sở.
Phá đường dây ma túy từ Campuchia về TPHCM
Một đường dây mua bán, vận chuyển trái phép chất ma tuý cực khủng từ Campuchia về TPHCM để tiêu thụ vừa được công an triệt phá. Ngày 16-6, CA TPHCM phối hợp cùng Cục Cảnh sát sát điều tra tội phạm về ma túy (C04) Bộ Công an cho biết, đang tạm giữ 7 đối tượng trong đường dây ma túy "cực khủng" từ Campuchia về TPHCM để tiêu thụ. Trước đó, qua công tác nắm địa bàn, các đơn vị trên phát hiện một đường dây mua bán và vận chuyển trái phép chất ma tuý "cực khủng" từ Campuchia về TPHCM để tiêu thụ. Đeo bám, CA xác định đường dây này do Trần Văn Hải (SN 1970) và Nguyễn Thành Vinh (SN 1967) cùng 1 đối tượng người Campuchia cầm đầu.
Đối tượng bị bắt giữ cùng tang vật
Sau thời gian dài củng cố hồ sơ, ngày 04-6, hai đơn vị trên cùng Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển bắt quả tang Vinh khi đối tượng đang vận chuyển 100kg ma tuý trong 6 bao tải ở xã Phú Xuân, huyện Nhà Bè. Cùng thời điểm, CA bắt giữ Hải ở 1 địa điểm khác, thu 1kg ma tuý tổng hợp. Khám xét nơi ở của đối tượng tại quận 4, CA thu thêm 3kg và 2.000 viên ma tuý tổng hợp. Ngày 05-6, CA tiếp tục bắt Lê Minh Hảo, Vũ Quốc Huy khi các đối tượng đang giao 100 gói ma túy "đông trùng". Từ lời khai, CA bắt giữ vợ của Hảo là Trần Ngọc Diệp. Khám xét nơi ở của vợ chồng Hảo - Diệp, CA thu giữ 10kg ma túy "đông trùng". Mở rộng chuyên án, ngày 06-6, CA bắt Trần Trọng Khôi, Lý Phạm Thanh Giàu (SN 2005, cùng ngụ Q4), thu giữ 1kg ma túy "đông trùng", 269 gói ma tuý nhãn hiệu Mercedes, 300g ketamin, 1 khẩu súng bắn đạn cao su. Đến nay, Ban chuyên án bắt giữ 7 đối tượng, thu 115 kg ma tuý các loại cùng nhiều tang vật khác.
MINH HÙNG