Kỳ 4: Giữa vòng vây dịch bệnh

Dịch bệnh H1N1 bùng phát mạnh vào năm 2009 với tốc độ lây lan rất nhanh. Ban đầu các nhà khoa học cho rằng chủng virus này xuất phát từ lợn nên còn được gọi với cái tên "cúm lợn" (hay "cúm heo"). Đây là bệnh do virus cúm typ A thuộc họ Orthomyxoviridae gây ra ở lợn, khá nguy hiểm, vì nếu không được ngăn chặn kịp thời có thể lây lan nhanh trong cùng thời điểm.

Những người tiếp xúc với loại gia súc có nguy cơ nhiễm virus từ động vật mang loại biến thể này có khả năng nhiễm bệnh, với xu hướng lây lan vào mùa thu và đông. Triệu chứng nhiễm cúm lợn ở người nhìn chung giống bệnh cúm và các bệnh tương tự, gồm sốt cao, đau họng, ho kéo dai, đau đầu, mệt mỏi, ớn lạnh; trong một số trường hợp có thể bị tiêu chảy hoặc nôn mửa, chủ yếu bệnh này lây lan qua đường hô hấp.

Theo thống kê, từ tháng 4/2009 đến tháng 5/2013 có hơn 140 nước và vùng lãnh thổ xuất hiện cúm lợn làm 295.000 người mắc bệnh, hàng nghìn người chết, buộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phải nâng mức báo động đỏ lên cấp 6 - cấp cao nhất. Đến năm 2016, cúm lợn bùng phát tại Ukraine khiến hơn 60 người thiệt mạng. Sau đó 2 năm, dịch này tiếp tục bùng phát tại bang Maharashtra, miền Tây Ấn Độ, khiến hơn 200 người nhiễm bệnh.

Một nữ cảnh sát đeo khẩu trang trên đường làm nhiệm vụ

Tháng 4/2009, tại Mexico có 1.324 trường hợp nhiễm với 103 người tử vong, nguy cơ cúm lợn trở thành đại dịch. Riêng trường hợp Edgar Hernandez, sinh sống tại thị trấn La Gloria của Mexico, rất may nhờ được phát hiện và điều trị kịp thời, cậu bé đã thoát khỏi lưỡi hái tử thần. Mặc dù vậy, với bản thân Edgar Hernandez và gia đình thì đây quả là một trải nghiệm ám ảnh suốt thời gian điều trị, dù với nhiều người, cậu bé không phải là "bệnh nhân số 0" mắc chứng cúm lợn. Mẹ của Edgar Hernandez cho biết, khả năng con mình bị lây bệnh từ số lợn nhiễm cúm gần nhà.

Riêng với trường hợp Captain Boonmanuch, năm 2004 cậu bé 6 tuổi này được ghi nhận là bệnh nhân mắc cúm gia cầm (H5N1) đầu tiên ở xứ chùa vàng, khi virus cúm gia cầm H5N1 lan khắp Châu Á. Captain bị ốm sau khi bắt một con gà mang sang nhà chú. Các chuyên gia y tế tin rằng có thể con gà ấy đã mắc cúm và lây sang cậu bé.

Kể từ năm 2003 - 2016, toàn thế giới có 850 trường hợp nhiễm H5N1, trong đó 452 người tử vong. Đa số dịch bệnh mới xuất hiện ở người thường bắt nguồn từ việc tiếp xúc với động vật. Virus này thực ra là các chủng tái tổ hợp từ mầm bệnh cư trú trên các loài chim hoặc động vật. Đây cũng chính là điều đã xảy ra với cúm lợn H1N1.

Liên quan đến thuật ngữ "bệnh nhân số 0", dù người trong cuộc - có thể là những bệnh nhi chỉ mới vài tuổi chẳng thể hiểu được vấn đề thì nhiều người trong giới y tế vẫn nghiêng theo nhận định việc xác nhận tình trạng của "bệnh nhân số 0" là điều cơ bản nhất, qua đó cho phép xác định được nguồn gốc phát sinh dịch bệnh, tìm hiểu về cách mà căn bệnh lây lan, virus tồn tại ở môi trường nào, lây truyền ra sao, thời gian tồn tại bao lâu, nhất là đối với vật chủ... Làm rõ được những thông tin này sẽ giúp việc ngăn chặn dịch bệnh thuận lợi hơn rất nhiều.

Song song với đó, các nhà khoa học cũng tập trung nghiên cứu xem bình thường "bệnh nhân số 0" sinh hoạt ra sao, thường tiếp xúc với loài động vật nào... và dựa vào đó để sàng lọc các loài động vật có nguy cơ lây nhiễm cao... nhằm cảnh báo về những đợt bùng phát dịch bệnh khác.

Kỳ 3: Người phát tán virus giữa tâm dịch Covid-19 ở New York

(CATP) Trở thành "bệnh nhân số 0" giữa đại dịch Covid-19 ở New York, Mỹ với triệu chứng ban đầu chỉ là những cơn sốt nhẹ, sau đó hôn mê suốt 3 tuần giữa lằn ranh sự sống và cái chết, nhưng cuối cùng người luật sư ấy vẫn bình yên trở về, một trải nghiệm mà cả ông và gia đình khó thể quên được.