Thấy gì qua phiên họp cấp cao Mỹ - Trung ở Thiên Tân?

Phái đoàn Mỹ do Thứ trưởng Ngoại giao Wendy Sherman dẫn đầu đã gặp Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc - Vương Nghị và các quan chức khác tại Thiên Tân, Trung Quốc, một tuần sau khi chính quyền Biden tham gia liên minh quốc tế lên án Trung Quốc về các cuộc tấn công mạng toàn cầu.

Bộ Ngoại giao Mỹ gọi các cuộc họp cấp cao tại Thiên Tân là "thẳng thắn và cởi mở". Tuy nhiên phía Mỹ vẫn giữ nguyên quan điểm cho rằng Bắc Kinh là bên đang phá bỏ các chuẩn mực quốc tế. Mỹ qua đó cũng lên án Trung Quốc về vấn đề sắc tộc ở Tân Cương và việc nước này từ chối hợp tác với một cuộc điều tra quốc tế về nguồn gốc của dịch Covid-19.

"Thứ trưởng nhấn mạnh rằng Mỹ hoan nghênh sự cạnh tranh với Trung Quốc nhưng không tìm kiếm xung đột với Trung Quốc" - phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price cho biết trong một tuyên bố.

Trong khi đó phía Trung Quốc mô tả các cuộc đàm phán là "có chiều sâu và thẳng thắn", nhưng cũng đáp lại bằng loạt lời lên án về Mỹ. Các quan chức Trung Quốc bày tỏ "sự bất mãn mạnh mẽ" với "chính sách Trung Quốc cực kỳ nguy hiểm" của Washington và cáo buộc chính sách này là đạo đức giả về nhân quyền.

Thứ trưởng ngoại giao Mỹ Sherman (trái) và Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị - Ảnh: CNN

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc – Triệu Lập Kiên cho biết các quan chức Trung Quốc "yêu cầu Mỹ ngay lập tức ngừng can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc, ngừng làm tổn hại đến lợi ích của Trung Quốc và ngừng bước vào lằn ranh đỏ, ngừng tạo ra các nhóm đối đầu dưới chiêu bài nhân danh các giá trị".

Cả hai nước đều đang cố gắng giành lợi thế khi họ phải vật lộn để quản lý mối quan hệ song phương quan trọng nhất thế giới và tạo tiền đề cho cuộc gặp của các nhà lãnh đạo giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dự kiến ​​sẽ diễn ra tại hội nghị thượng đỉnh G7 vào tháng 10. Bất chấp ngôn ngữ quả quyết lên án nhau, cả hai bên đều bày tỏ mong muốn tiếp tục đối thoại.

Neil Thomas, nhà phân tích về Trung Quốc tại Eurasia Group, công ty tư vấn rủi ro chính trị cho rằng: “Mỹ và Trung Quốc đang ở trong giai đoạn cạnh tranh chiến lược, quan hệ tổng thể đang đi xuống và xu hướng đó tiếp tục diễn ra qua các cuộc đàm phán ngày hôm nay. Nhưng thực tế là cả hai bên đều muốn tổ chức cuộc gặp này ... cho thấy cả Biden và Tập Cận Bình vẫn muốn thiết đặt một nền tảng nào đó trong bối cảnh mối quan hệ đang xấu đi, vì cả hai đều biết đây là mối quan hệ song phương quan trọng nhất trên thế giới. Nó có những hậu quả đáng kể đối với sự ổn định toàn cầu - đối với chính trị, an ninh và kinh tế".

Phát biểu với tờ New York Times sau các cuộc họp của mình, thứ trưởng Sherman cho biết: "Về những lĩnh vực mà chúng tôi có lợi ích chung và có những lợi ích toàn cầu lớn, chúng tôi đã có những cuộc thảo luận rất thực chất, chia sẻ một số ý tưởng. Chúng tôi sẽ phải xem điều đó sẽ đi đến đâu".

Các cuộc gặp của Sherman tại Trung Quốc theo sau chuyến công du qua Châu Á với các điểm dừng ở Nhật Bản, Hàn Quốc và Mông Cổ.

Cuộc họp của Sherman diễn ra chỉ vài ngày sau khi Trung Quốc từ chối kế hoạch của Tổ chức Y tế Thế giới về việc tham gia giai đoạn hai của cuộc điều tra về nguồn gốc của dịch Covid-19.

Tại cuộc họp, Sherman đã bày tỏ thất vọng về sự từ chối này của Trung Quốc đồng thời cũng nêu vấn đề người Mỹ và Canada bị giam giữ ở Trung Quốc dưới lệnh cấm xuất cảnh và "nhắc nhở các quan chức Trung Quốc rằng các cá nhân này không phải là con bài mặc cả".

Đáp lại, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Tạ Phong nói rằng mối quan hệ Mỹ-Trung đang căng thẳng không phải do bất kỳ vấn đề nào mà Sherman nêu ra, mà là do người Mỹ xem Trung Quốc là "kẻ thù trong tưởng tượng”.