Nam Á là khu vực có tổng dân số gần hai tỷ người hiện đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng y tế tồi tệ nhất trong thời gian gần đây. Ấn Độ và các nước láng giềng đang chứng kiến sự gia tăng dữ dội các ca nhiễm Covid-19 mới khiến các quốc gia nhỏ hơn như Sri Lanka đặc biệt dễ bị tổn thương.
Tuy nhiên, Trung Quốc đang tăng cường các nỗ lực cứu trợ ở những nước này.
Vào ngày 21-5, đường phố ở các thị trấn và thành phố trên khắp Sri Lanka một lần nữa rơi vào tĩnh lặng - người dân ở đó chỉ có thể ra khỏi nhà để mua những thứ cần thiết cho đến ngày 25-5.
Giống như các nước láng giềng, Sri Lanka phần lớn đã vượt qua được làn sóng đầu tiên của dịch Covid-19 vào năm ngoái, nhưng nó đã chứng kiến sự gia tăng gần đây của các trường hợp nhiễm Covid-19 đe dọa gây ra tình trạng quá tải đối với hệ thống chăm sóc y tế ở nước này.
Hiện Sri Lanka đã báo cáo khoảng 3.000 trường hợp nhiễm Covid-19 mỗi ngày, tăng hơn 1.000% so với một tháng trước.
Và mặc dù có một hệ thống y tế công cộng hầu như miễn phí, có thể tiếp cận rộng rãi, được coi là tốt nhất trong khu vực, các bệnh viện ở quốc đảo 21 triệu dân này vẫn đang phải vật lộn để đối phó với làn sóng dịch mới.
BBC dẫn lời chuyên gia y tế công cộng Shashika Bandara cho biết: "Chúng tôi có khả năng hạn chế trong việc kiểm soát sự gia tăng của các ca nhiễm. Chúng tôi sẽ vẫn trong tình trạng tốt, hệ thống chăm sóc sức khỏe vẫn tuyệt vời miễn là không có sự gia tăng của các ca nhiễm, miễn là hệ thống y tế không bị thách thức nhiều".
Nhưng chính phủ Sri Lanka cũng đang bị chỉ trích vì đã không làm đủ để ngăn chặn sự lây lan.
Không có đủ trình tự gen để giải mã các trường hợp nhiễm mới mặc dù biến thể ở Anh được nhiều người cho là nguyên nhân gây ra sự lây lan.
Số ca nhiễm Covid-19 gia tăng ở khu vực Nam Á - Ảnh: BBC
Và các chuyên gia như Tiến sĩ Ravi Rannan-Eliya, giám đốc điều hành của Viện Chính sách Y tế Sri Lanka cho rằng có "khả năng cao - hơn 50% số trường hợp nhiễm mới mang biến thể B.1.617.2, còn được gọi là biến thể Ấn Độ cũng đã có mặt trong cộng đồng, ít nhất là từ tháng 4”.
Bất chấp sự gia tăng các ca nhiễm Covid-19 ở Ấn Độ, "bong bóng du lịch" giữa hai nước vẫn chưa bị đình chỉ cho đến đầu tháng 5, khiến dư luận quốc đảo này lo lắng.
Và chính phủ đã do dự trong nhiều tuần để áp đặt các hạn chế đối với việc đi lại và di chuyển, bất chấp cảnh báo từ các quan chức y tế công cộng rằng Sri Lanka sẽ sớm đối mặt với một "tình huống giống như Ấn Độ". Nhiều người đã đi du lịch tự do vào tháng 4 khi đất nước kỷ niệm năm mới truyền thống.
Các nỗ lực tiêm chủng chống lại sự gia tăng của các ca nhiễm Covid-19 ở nơi đây cũng đang gặp trở ngại.
Sri Lanka đã bắt đầu tiêm chủng cho người dân vào đầu năm nay và phụ thuộc phần lớn vào Ấn Độ là nguồn cung cấp vaccine Covid-19 AstraZeneca. Nhưng với tình hình ngày càng tồi tệ của dịch bệnh ở Ấn Độ, các chuyến hàng chuyển giao vaccine dừng lại, chương trình tiêm chủng đã phải tạm dừng.
Tính đến ngày 19-5, chỉ hơn 6% dân số Sri Lanka đã được tiêm một liều vaccine Covid-19 và có rất nhiều khả năng không chắc chắn về cách thức hoặc thời điểm những người đã tiêm mũi AstraZeneca đầu tiên sẽ được tiêm liều thứ hai.
Trong bối cảnh đó, Trung Quốc vốn đã gia tăng sự hiện diện đáng kể ở nhiều nước láng giềng của Ấn Độ, bao gồm Sri Lanka - đã đi đầu trong các nỗ lực cứu trợ chống Covid-19 tại đây, từ quyên góp vaccine Covid-19, thiết bị bảo vệ cá nhân (PPE), khẩu trang và bộ dụng cụ xét nghiệm trong những nỗ lực được xem là “ngoại giao ẩn mặt”. Và cùng với Nga, nước này cũng có thể bù đắp lượng vaccine Covid-19 thiếu hụt sau khi Ấn Độ không thể tiếp tục cung cấp cho Sri Lanka.
Đến nay, Trung Quốc đã viện trợ 1,1 triệu liều vaccine Covid-19 của Sinopharm cho Sri Lanka, điều này đã giúp nối lại chương trình tiêm chủng của nước này và chính phủ đã công bố kế hoạch mua thêm vaccine Covid-19 từ Trung Quốc cùng với vaccine Covid-19 Sputnik của Nga.
Các chuyên gia cho biết Sri Lanka đã rất gương mẫu trong việc triển khai tiêm vaccine phòng các bệnh truyền nhiễm trong quá khứ và vì vậy người dân không còn ngần ngại về việc tiêm vaccine Covid-19 như các nơi khác ở châu Á.
Có một số lo ngại về chất lượng vaccine Covid-19 của Trung Quốc và Nga, nhưng khi số ca mắc bệnh tăng cao, mọi người đã xếp hàng để mua chúng.
Bắc Kinh cũng đang cung cấp hỗ trợ tài chính cho Sri Lanka khi nền kinh tế của nước này gặp khó khăn trước sức ép của đại dịch.
Nhưng một số chuyên gia chính sách lo lắng rằng điều này sẽ chỉ củng cố những gì mà các nhà phê bình gọi là "sự kìm kẹp" của Trung Quốc đối với Sri Lanka.
Quan chức Trung Quốc và Sri Lanka gặp nhau để bàn về hỗ trợ chống dịch Covid-19 - Ảnh: Twitter
Sri Lanka, cùng với các quốc gia khác trong khu vực mà Trung Quốc đang giúp đỡ chống lại cuộc khủng hoảng Covid như Nepal, Pakistan và Bangladesh - là một phần không thể thiếu trong sáng kiến Vành đai, Con đường của Bắc Kinh, một dự án cơ sở hạ tầng sâu rộng nhằm mở rộng liên kết thương mại toàn cầu.
Trên thực tế, Bắc Kinh đã đầu tư hàng tỷ USD vào cơ sở hạ tầng và phát triển ở Sri Lanka trong vài năm qua khiến một số người dân địa phương cảm thấy như đất nước này đang “bị bán” cho người Trung Quốc.
Một cảng biển được xây dựng bởi các công ty Trung Quốc và các quỹ của Trung Quốc tại Hambantota - mà Sri Lanka đã không thể trả nợ và do đó đã được giao cho Bắc Kinh - đã làm dấy lên sự tức giận khi có kế hoạch xây dựng một thành phố hoàn toàn mới bằng tiền của Trung Quốc ngoài khơi thủ đô Colombo trên đất khai hoang.
Cái gọi là chiến lược “chuỗi ngọc trai” của Trung Quốc - một nỗ lực nhằm mở rộng ảnh hưởng ở Nam Á - đang gây tranh cãi và từ lâu đã bị đối thủ trong khu vực là Ấn Độ theo dõi với sự hoài nghi đặc biệt. Nhưng với việc Ấn Độ đang phải vật lộn để kiềm chế đại dịch đang tàn phá đất nước của mình thì New Delhi có thể làm được rất ít điều hữu ích hiện thời cho Sri Lanka cũng như các nước láng giềng khác trong khu vực. “Khoảng trống” đó đủ cho Bắc Kinh “nhảy vào”.
Nhà phân tích chính trị Asanka Abeyagoonasekera nói với BBC: "Chính sách ngoại giao vaccine của Trung Quốc sẽ chồng thêm một lớp nữa vào ngoại giao cơ sở hạ tầng hiện có của Trung Quốc ở hòn đảo. Phạm vi ảnh hưởng của Trung Quốc ở hòn đảo này sẽ phát triển hơn nữa thông qua ngoại giao vaccine".
Vaccine Covid-19 do Trung Quốc sản xuất hiện là nguồn cung ứng chính cho Sri Lanka - Ảnh: BBC
Nhưng Tiến sĩ Rannan-Eliya nói rằng các quốc gia như Sri Lanka cần Trung Quốc ngay bây giờ, bởi vì đây là quốc gia duy nhất sản xuất nguồn cung cấp vaccine Covid-19 ở quy mô cần thiết và cũng vì thành công của nó trong việc ngăn chặn đại dịch.
Ông nói: “Sai lầm lớn là chúng tôi đã không xem trọng phương cách chống dịch của Trung Quốc theo mô hình đa hướng như phong toả, truy vết, đóng cửa biên giới và xét nghiệm trên quy mô lớn”.
"Chúng tôi đã sao chép mô hình chống dịch của Anh, nhưng nếu bạn nhìn vào các quốc gia như New Zealand, họ cũng sao chép phương cách chống dịch Covid-19 từ Trung Quốc".
(CAO) Hôm 1-5, AFP dẫn tuyên bố từ chính quyền Sri Lanka – một quốc gia thuộc khu vực Nam Á thừa nhận nền kinh tế của họ đã suy giảm 3,6% do tác động từ đại dịch Covid-19 vào năm ngoái.