(CAO) Hôm 11/3, Reuters đưa tin các quan chức Ukraine và Mỹ đã có cuộc hội đàm quan trọng tại Ả Rập Xê Út để tìm ra con đường chấm dứt chiến tranh với Nga, vài giờ sau khi lực lượng Ukraine tiến hành cuộc tấn công bằng máy bay không người lái lớn nhất từ trước đến nay nhắm vào lãnh thổ Nga.
Tổng thống Ukraine - Volodymyr Zelenskiy hy vọng cuộc họp tại Jeddah sẽ khôi phục lại mối quan hệ với Washington sau cuộc hội đàm thảm họa của ông với Tổng thống Mỹ Donald Trump vào tháng trước và ông đã đề xuất một lệnh ngừng bắn ban đầu với Nga trên không và trên biển.
Đề xuất này nhằm chứng minh rằng ông đang nỗ lực hướng tới mục tiêu của Trump là chấm dứt chiến tranh với tốc độ cực nhanh, sau khi tổng thống Mỹ cáo buộc nhà lãnh đạo Ukraine chưa sẵn sàng cho hòa bình và thúc đẩy các cuộc đàm phán trực tiếp với Nga.
"Cuộc họp đã bắt đầu rất mang tính xây dựng" - Andriy Yermak, chánh văn phòng của Zelenskiy, người dẫn đầu phái đoàn Ukraine đã viết trên Telegram.
Các đồng minh châu Âu của Ukraine đang theo dõi bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy mối quan hệ giữa Kyiv và Washington sẽ được cải thiện hoặc xấu đi, điều này đã làm đảo lộn chính sách của Mỹ về chiến tranh và gây áp lực lên Ukraine.
Đặc biệt, Mỹ đã ngừng hỗ trợ quân sự và tạm dừng chia sẻ thông tin tình báo với Kyiv, và Thủ tướng Anh Keir Starmer đã nói với Trump vào ngày 10/3 rằng ông hy vọng những động thái đó có thể được đảo ngược sau các cuộc đàm phán.
Phái đoàn Ukraine (phải) và Mỹ (trái) đàm phán tại Ả Rập Xê Út - Ảnh: Reuters
"Người Mỹ thân mến, người Ukraine thân mến, đừng lãng phí cơ hội này. Cả thế giới đang dõi theo các bạn ở Jeddah hôm nay. Chúc may mắn!" - Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đã viết trên mạng xã hội X.
Cuộc hội đàm diễn ra khi Ukraine đã tiến hành cuộc tấn công bằng máy bay không người lái lớn nhất vào lãnh thổ Nga trong đêm qua, giết chết ít nhất ba người, gây ra hỏa hoạn, khiến các sân bay đóng cửa và buộc hàng chục chuyến bay phải chuyển hướng.
Cuộc tấn công trong đó 337 máy bay không người lái đã bị bắn hạ trên bầu trời Nga dường như nhằm mục đích cho thấy Kyiv cũng có thể giáng những đòn mạnh sau một loạt các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái của Nga, một trong số đó đã giết chết 14 người vào ngày 8/3.
Cuộc tấn công diễn ra khi Zelenskiy kêu gọi các đồng minh châu Âu của mình ủng hộ ý tưởng ngừng bắn trên không và trên biển mà ông cho rằng sẽ là cơ hội để thử nghiệm thiện chí chấm dứt chiến tranh của Nga.
Khi hoạt động ngoại giao diễn ra, các vị trí chiến trường của Ukraine đang chịu áp lực nặng nề, đặc biệt là ở khu vực Kursk của Nga, nơi lực lượng của Moscow đã phát động một cuộc tấn công nhằm đánh bật quân đội Kyiv đang cố gắng giữ mảnh đất như một con bài mặc cả.
Cuộc đụng độ tại Phòng Bầu dục của Zelenskiy với Trump đã khiến việc ký kết một thỏa thuận khoáng sản song phương bị đình trệ và nỗ lực của Kyiv nhằm có được các bảo đảm an ninh từ Washington bị gián đoạn. Trước các cuộc đàm phán, Yermak nói với các phóng viên rằng các đảm bảo an ninh của Mỹ cho Ukraine vẫn là chủ đề đàm phán quan trọng, nhưng gợi ý rằng họ có thể chỉ xem xét điều đó một cách sơ bộ.
"Điều quan trọng nhất là cách bắt đầu quá trình này và chúng tôi rất cởi mở" - ông nói.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio nói với các phóng viên vào ngày 10/3 trên đường đến Jeddah rằng các cuộc đàm phán với Kyiv sẽ rất quan trọng để đánh giá liệu Ukraine có sẵn sàng nhượng bộ để đạt được hòa bình hay không.
"Chúng ta phải hiểu lập trường của Ukraine và chỉ cần có một ý tưởng chung về những nhượng bộ mà họ sẵn sàng thực hiện, bởi vì bạn sẽ không đạt được lệnh ngừng bắn và chấm dứt cuộc chiến này trừ khi cả hai bên đều nhượng bộ", ông nói. Nhà ngoại giao hàng đầu của Hoa Kỳ đang tham gia các cuộc đàm phán cùng với Cố vấn An ninh quốc gia Mike Waltz.
Zelenskiy, người đã đến Ả Rập Xê Út vào ngày 10/3 để gặp Thái tử Mohammed bin Salman, sẽ không tham gia các cuộc đàm phán. Đặc phái viên của Trump về Trung Đông, Steve Witkoff cho biết ông hy vọng thỏa thuận khoáng sản giữa Hoa Kỳ và Ukraine sẽ sớm được ký kết.
Witkoff có kế hoạch đến thăm Moscow để gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin. Các đồng minh Châu Âu của Ukraine lập luận rằng Kyiv chỉ có thể đàm phán một thỏa thuận hòa bình với Nga từ vị thế mạnh mẽ và không nên vội vã đưa Kiev vào bàn đàm phán với Moscow. Zelenskiy đã nói rằng ông Putin không muốn hòa bình và cảnh báo rằng Nga có thể tấn công các nước Châu Âu khác nếu cuộc chiến Ukraine của họ không dẫn đến thất bại rõ ràng.
Ngoại trưởng Mỹ Rubio đã từ chối nêu rõ những nhượng bộ mà mỗi bên sẽ phải thực hiện vào ngày 10/3 nhưng cho biết Kyiv sẽ gặp khó khăn trong việc đòi lại toàn bộ lãnh thổ đã mất.
Nga nắm giữ khoảng 1/5 lãnh thổ của Ukraine, bao gồm cả bán đảo Crimea, nơi mà họ đã sáp nhập vào năm 2014, và quân đội của họ đang gây sức ép lên khu vực Donetsk phía đông.
Các quan chức Hoa Kỳ và Nga đã gặp nhau tại thủ đô Saudi Arabia vào tháng 2 trong một cuộc gặp gỡ hiếm hoi giữa hai cựu thù thời Chiến tranh Lạnh. Các cuộc thảo luận chủ yếu tập trung vào việc khôi phục quan hệ sau khi gần như đóng băng hoàn toàn liên lạc chính thức dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden, người tiền nhiệm của ông Trump.