Hỏi: Bạn tôi là người nghiện ma túy (MT), khi mua MT để sử dụng (SD) thì bị công an bắt. Được biết người SD trái phép MT không bị xử về tội hình sự, vậy họ sẽ bị xử lý thế nào? (Quỳnh Trang, quận 3).
Trả lời: Người nghiện MT và người SD trái phép chất MT là 2 đối tượng khác nhau.
Theo Luật phòng, chống MT 2021: Người nghiện MT là người SD chất MT, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần và bị lệ thuộc vào các chất này. Người nghiện SD do thói quen ăn sâu vào nhận thức, hoàn toàn bị phụ thuộc và không kiểm soát được việc sử dụng MT. Người nghiện cần cai nghiện tự nguyện tại gia đình, cộng đồng hoặc cai nghiện bắt buộc tại các cơ sở y tế... để giúp họ trở lại cuộc sống bình thường.
Người SD trái phép chất MT là người có hành vi SD chất MT mà không được sự cho phép của người hoặc cơ quan chuyên môn có thẩm quyền và xét nghiệm chất MT trong cơ thể có kết quả dương tính. Người SD trái phép chất MT có thể SD ma túy cho mục đích giải trí, kiểm soát cảm xúc hay giảm stress.
Đối với người SD ma túy, Bộ luật Hình sự hiện nay không còn quy định "tội SD trái phép chất MT", do vậy người SD ma túy không bị coi là tội phạm. Tuy nhiên, người nghiện đi mua MT về SD và bị bắt thì tùy theo các yếu tố cấu thành tội phạm, khối lượng MT mua mà có thể bị xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự (TNHS).
- Nếu khối lượng MT mua đến mức bị truy cứu TNHS hoặc có đủ các yếu tố cấu thành tội phạm thì bị truy cứu về "tội tàng trữ trái phép chất MT" theo điều 249 Bộ luật Hình sự 2015. Tùy thuộc vào trọng lượng MT cất giữ, người phạm tội có thể bị phạt tù từ 1 năm đến tù chung thân, hình phạt bổ sung là phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm hành nghề, cấm đảm nhiệm chức vụ, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
- Trường hợp khối lượng MT dưới mức bị truy cứu TNHS hoặc không có đủ các yếu tố cấu thành "tội tàng trữ trái phép chất MT" thì người SD trái phép chất MT có thể bị xử phạt vi phạm hành chính bằng hình thức phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng, bị tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm (điều 23 Nghị định 144/2021/NĐ-CP).