(CATP) Sau 24 năm được công nhận, tháng 10/2022, UBND TP.Tân An (tỉnh Long An) bất ngờ ban hành quyết định thu hồi Giấy chứng nhận nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) của bà Nguyễn Kim Anh (đã mất). Cho rằng quyết định này là không xác đáng, 5 người con "đội đơn" đi tìm công lý cho mẹ.
Lắt léo "cấp đất cất nhà tạm"
Người mẹ trong câu chuyện là bà Nguyễn Kim Anh (mất tháng 12/2005). Con trai cả của bà Anh là ông Nguyễn Thanh Vân (70 tuổi, ngụ TP.Tân An, tỉnh Long An) đại diện 5 anh chị em đứng đơn khởi kiện UBND TP.Tân An. Đơn kiện yêu cầu hủy "Quyết định số 4097/QĐ-UBND về việc thu hồi GCNQSDĐ số 00237QSDĐ/0103-LA do UBND tỉnh Long An cấp ngày 18/11/1998 cho bà Nguyễn Kim Anh" do UBND TP.Tân An ban hành vào tháng 10/2022.
Hiện hồ sơ vụ việc đang được TAND tỉnh Long An thụ lý giải quyết theo thẩm quyền. Nguyên đơn cho biết, vào năm 1971, bà Kim Anh được chính quyền chế độ cũ cấp quyền sử dụng hơn 7.200m2 đất canh tác. Thửa đất này được chính quyền qua các thời kỳ từ 1992, 1997, 1998 cấp lại giấy chứng nhận quyền sử dụng cho bà Kim Anh. Thời gian sau, bà Anh chuyển quyền sử dụng một phần thửa đất và Nhà nước đã thu hồi một phần khác để làm bệnh viện nên diện tích còn lại khoảng 2.000m2.
Đến năm 2022, sau 17 năm kể từ ngày bà Anh mất, thửa đất 2.000 này bất ngờ bị UBND TP.Tân An ra quyết định thu hồi với lý do "Giấy chứng nhận cấp không đúng đối tượng sử dụng đất".
Ông Vân trình bày, nguyên cớ của việc thu hồi xuất phát từ việc ông Nguyễn Thanh Quang (con trai thứ của bà Kim Anh) làm đơn kiến nghị UBND tỉnh Long An xem xét thu hồi giấy chứng nhận sử dụng đối với 2.000m2 đất mà mẹ ông đã được công nhận quyền sử dụng. Trong đơn, ông Quang viết rằng không biết việc mẹ ông được cấp GCNQSDĐ thửa đất này và cho rằng việc này là trái pháp luật vì năm 1990, ông đã được UBND tỉnh Long An ký quyết định "tạm cấp đất cất nhà”.
Ông Nguyễn Thanh Vân và các em của mình miệt mài đi tìm lại công lý
Lý lẽ của người con thứ khiến 5 anh chị em còn lại bức xúc. Ông Vân kể, vào năm 1988, thương con trai thứ là ông Quang không có nhà cửa, mẹ ông đã làm giấy ủy quyền 700m2 trên thửa đất của bà cho ông Quang dựng nhà ở tạm. Đến năm 1990, UBND tỉnh Long An ban hành Quyết định số 1244 về việc "tạm cấp đất cất nhà” trên diện tích 300m2 cho ông Quang.
Thấy ông Quang có chỗ che mưa, che nắng, anh chị em trong nhà ai nấy đều mừng rỡ. Cả gia đình đã có những ngày tháng sống êm đềm bên nhau!
Đến năm 2005, bà Kim Anh qua đời. Đến năm 2020, ông Quang bất ngờ làm đơn gửi đến UBND tỉnh Long An đề nghị xem xét thu hồi GCNQSDĐ của mẹ mình.
Ông Vân nói thêm: "Ông Quang nói không biết mẹ tôi đã được cấp GCNQSDĐ là không đúng. Những lần mẹ tôi bán đất, hay lần Nhà nước thu hồi một phần đất làm bệnh viện thì đều có sự chứng kiến của ông Quang và lần nào ông Quang cũng nhận phần tiền được chia".
Thanh tra tỉnh: Chưa đủ cơ sở thu hồi!
UBND TP.Tân An cho biết, việc thu hồi GCNQSDĐ của bà Kim Anh dựa vào chỉ đạo trong công văn số 11679 (ngày 22/11/2021) của UBND tỉnh Long An.
Cơ sở chỉ đạo dựa trên báo cáo của Sở TN&MT cho rằng, quyết định cấp GCNQSDĐ của UBND tỉnh Long An vào năm 1998 là không đúng quy định pháp luật, vì có một phần đất trùng lên phần mà ông Quang được chính quyền "tạm cấp đất cất nhà”. Còn về quy trình cấp GCNQSDĐ cho bà Kim Anh vào năm 1998 đúng hay sai thì tỉnh không có căn cứ xác định vì hồ sơ không tìm thấy nữa (dựa trên báo cáo 1020 của Thanh tra tỉnh).
Từ đây, UBND tỉnh Long An giao Sở TN&MT tham mưu UBND tỉnh thu hồi GCNQSDĐ đã cấp cho bà Kim Anh; giao cho UBND TP.Tân An xem xét cấp lại cho "đúng đối tượng".
Khu đất thuộc quyền sử dụng của bà Kim Anh đã bị UBND TP.Tân An thu hồi Giấy CNQSDĐ
"Trong thời gian từ năm 1975 đến khi qua đời, mẹ tôi là người đóng tiền sử dụng đất, tiền thuế cho đến lúc mất. Do đó, việc mẹ tôi là người có quyền sử dụng hợp pháp khu đất này là điều không thể chối bỏ” - ông Vân nêu.
Cạnh đó, ông Vân cho rằng, việc địa phương thu hồi GNQSDĐ của bà Kim Anh là chưa thỏa đáng và "phớt lờ" báo cáo của Thanh tra tỉnh Long An về vụ việc, gây ảnh hưởng quyền lợi hợp pháp của những người thừa kế di sản của mẹ ông.
Ông Vân dẫn chứng, ngày15/11/2021, Báo cáo số 1020 của Thanh tra tỉnh khẳng định, dù không tìm thấy hồ sơ cấp GCNQSDĐ cho bà bà Kim Anh năm 1998 nhưng GCNQSDĐ của bà Kim Anh đang có giá trị pháp lý.
Trong báo cáo này, Thanh tra tỉnh đã dẫn Quyết định 201-QĐ/ĐKTK ngày 14/7/1989 của Tổng cục quản lý ruộng đất về việc ban hành quy định cấp GCNQSDĐ và chỉ ra không có quy định về việc "tạm cấp đất cất nhà”. Từ đây, Thanh tra tỉnh nhận định việc thu hồi GCNQSDĐ của bà Kim Anh nếu chỉ dựa vào quyết định "tạm cấp đất cất nhà” cho ông Quang năm 1990 là chưa đủ cơ sở pháp lý.
Thanh tra tỉnh Long An còn chỉ ra những bất thường về pháp lý xung quanh quyết định "tạm cấp đất xây nhà” cho ông Quang như chữ ký trong hồ sơ không phải của ông Quang... Chuyên đề Công an TPHCM sẽ tiếp tục theo dõi vụ việc và thông tin đến bạn đọc.
Quá trình làm việc với phóng viên, ông Vân đã cung cấp bộ hồ sơ về quá trình chính quyền qua các thời kỳ cấp GCNDQSDĐ cho bà Kim Anh. Ông Vân cho biết, bộ hồ sơ được gia đình trích lục từ Trung tâm lưu trữ lịch sử tỉnh Long An vào tháng 11/2022. Tuy nhiên, điều khó hiểu là khi khởi kiện vụ việc, những cơ quan liên quan lại nói với anh em ông Vân là hồ sơ bị thất lạc không rõ lý do, "không tìm thấy nữa". Hồ sơ bị "thất lạc" đã khiến vụ việc rơi vào bế tắc. Như vậy, ai là người phải chịu trách nhiệm trong việc làm tắc trách này?