Kết luận tố cáo chi cục trưởng là đúng sự thật...
Theo hồ sơ vụ án, ngày 5-12-2015, bà Trịnh Thị Minh Phương (ngụ Q1) ký hợp đồng mua bán nhà đất số 75 Nguyễn Trãi (P2Q5) của gia đình cụ Ngô Thị Tràng (SN 1934, cán bộ lão thành, 53 năm tuổi Đảng) với giá 28 tỷ đồng. Sau đó, bà Phương thế chấp nhà đất trên cho Ngân hàng Sacombank để vay 18 tỷ đồng theo hợp đồng tín dụng dư nợ giảm dần ký ngày 15-12-2015, thời hạn vay là 180 tháng (15 năm), trả hết nợ vào ngày 15-12-2030.
Bà Phương không may qua đời ngày 22-8-2016. Ngân hàng Sacombank cho rằng, bà Phương không trả được nợ vay nên chuyển sang nợ quá hạn, rồi bán toàn bộ cho Công ty TNHH MTV Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (gọi tắt VAMC). Do người vay đã quy tiên, VAMC khởi kiện, yêu cầu ông Phạm Trịnh Sơn Tùng (con bà Phương, SN 1988) phải trả nợ thay cho mẹ cả vốn lẫn lãi là hơn 24,4 tỷ đồng.
Bản án 706 ngày 30-11-2018 của TAND Q1 buộc ông Tùng thanh toán cho VAMC 24,42 tỷ đồng. Nếu bị đơn không thực hiện đúng nghĩa vụ thì bán đấu giá nhà đất số 75 Nguyễn Trãi để thi hành án. Do nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đều vắng mặt tại phiên tòa và không có ai kháng cáo nên Bản án 706 có hiệu lực thi hành. Nhận ủy thác từ Chi cục THADS Q1, ngày 11-6-2019, Chi cục trưởng Chi cục THADS Q5 Vũ Thanh Xuân ký quyết định thi hành Bản án 706, phân công chấp hành viên (CHV) Phạm Thị Kim Anh (Chi cục phó Chi cục THADS Q5) triển khai thực hiện.
Cho rằng bị đơn không tự nguyện thi hành án, CHV Kim Anh ra lệnh kê biên, xử lý nhà đất số 75 Nguyễn Trãi, rồi ký hợp đồng với Công ty đấu giá Hợp danh Nam Việt (chi nhánh TPHCM) tổ chức bán đấu giá tài sản trên vào ngày 20-9-2019. Bà Nguyễn Thị Phi Thu (ngụ P4Q.Tân Bình) đã trúng đấu giá nhà đất trên, với giá 23,13 tỷ đồng.
Ngày 4-10-2019, Viện trưởng Viện KSND Cấp cao tại TPHCM ký Văn bản số 53/YC-VKS-DS, yêu cầu hoãn thi hành Bản án 706 trong 3 tháng. Cùng ngày, Chi cục trưởng Vũ Thanh Xuân ký Quyết định số 05/QĐ-CCTHADS hoãn thi hành án cho đến hết ngày 4-1-2020. Nhưng lạ thay, chỉ 10 ngày sau, ông Xuân ký Quyết định số 08/QĐ-CCTHADS, thu hồi toàn bộ nội dung Quyết định số 05/QĐ-CCTHADS.
Ngày 27-10-2019, CHV Kim Anh tiến hành giao tài sản cho người trúng đấu giá, nhưng không thành, do sự phản đối quyết liệt của gia đình cụ Tràng. Con trai cụ Tràng là ông Phan Bá Trung gửi đơn tố cáo Chi cục trưởng Xuân vi phạm pháp luật trong việc tổ chức thi hành Bản án 706.
Ngày 19-5-2020, Phó cục trưởng Cục THADS TPHCM Lê Hữu Hòa ký văn bản kết luận nội dung tố cáo, khẳng định: Chi cục trưởng Xuân ban hành Quyết định số 05/ QĐ-CCTHADS hoãn thi hành án là đúng quy định; ký ban hành Quyết định số 08/QĐ-CCTHADS là không phù hợp với quy định tại Khoản 3, Điều 48 của Luật THADS, do thời hạn yêu cầu hoãn của Viện trưởng Viện KSND Cấp cao tại TPHCM vẫn còn. Do đó, "nội dung tố cáo của ông Phan Bá Trung là đúng sự thật".
Cụ Ngô Thị Tràng trên xe lăn
...Nhưng vẫn bị áp chế, sắp đẩy ra đường
Ngày 29-5-2020, Viện trưởng Viện KSND Cấp cao tại TPHCM ký quyết định kháng nghị hủy Bản án 706 vì có nhiều vi phạm nghiêm trọng cả về tố tụng lẫn nội dung, đồng thời tạm đình chỉ thi hành án. Tại phiên giám đốc thẩm ngày 13-7-2020, TAND Cấp cao tại TPHCM chấp nhận kháng nghị, tuyên hủy toàn bộ Bản án 706, giao hồ sơ vụ án cho TAND Q1 xét xử lại sơ thẩm theo đúng quy định của pháp luật.
Quyết định giám đốc thẩm chỉ ra Bản án 706 có 5 điểm vi phạm tố tụng và 4 điểm vi phạm về nội dung. Đáng chú ý, có nhiều người sống chung với cụ Tràng tại nhà số 75 Nguyễn Trãi và Văn phòng công chứng Sài Gòn là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, nhưng tòa cấp sơ thẩm không đưa vào tham gia tố tụng. Ngược lại, có 2 người không liên quan thì tòa lại đưa vào vụ án (?!). Về giám hộ, cụ Tràng có 2 người con là Phan Bá Thanh và Phan Thị Phương Thảo (là những người đồng thừa kế nhà số 75 Nguyễn Trãi). Tòa xác định ông Thanh và bà Thảo bị mất năng lực hành vi dân sự; còn cụ Tràng già yếu, hạn chế nhận thức hành vi, nhưng lại đưa cụ Tràng làm người giám hộ cho 2 người con là không đúng.
Theo hợp đồng chuyển nhượng nhà đất số 75 Nguyễn Trãi ngày 5-12-2015, bà Phương phải thanh toán một lần ngay khi hoàn tất thủ tục công chứng. Tuy nhiên, đến ngày 17-12-2015, bà Phương mới thanh toán 6,37 tỷ đồng, phần còn lại đến nay vẫn chưa thanh toán. Như vậy, bên mua đã vi phạm cam kết thực hiện nghĩa vụ nên bên bán yêu cầu hủy bỏ hợp đồng là có căn cứ. Chưa hết, quyết định giám đốc thẩm xác định: Văn phòng công chứng Sài Gòn đã công chứng hợp đồng ngày 5-12-2015 vi phạm pháp luật, nên hợp đồng này không có giá trị pháp lý. Gia đình cụ Tràng đã khởi kiện yêu cầu hủy hợp đồng trên, được TAND Q5 thụ lý ngày 16-12-2019.
Đối với hợp đồng tín dụng ngày 15-12-2015, quyết định giám đốc thẩm xác định: Bà Phương đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thanh toán theo kỳ hạn mỗi tháng, liên tục từ ngày 16-12-2015 đến ngày 16-6-2016. Bà Phương trễ kỳ hạn thanh toán ngày 16-7-2016 nên Ngân hàng Sacombank đã chuyển toàn bộ dư nợ 17,3 tỷ đồng sang nợ quá hạn. Cần phải thu thập tài liệu để xác định việc chuyển này có đúng theo điều khoản trong hợp đồng hay không? Ngoài ra, quyết định giám đốc thẩm xác định, cách tính lãi suất của tòa cấp sơ thẩm là không phù hợp, trái pháp luật.
Như vậy, Bản án 706 lộ rõ oan sai, đã bị hủy để xét xử lại từ đầu. Quá trình thi hành bản án có sai phạm, dẫn đến Chi cục trưởng Chi cục THADS Q5 bị tố cáo, đã được làm rõ. Phớt lờ kết luận của Cục trưởng Cục THADS TPHCM, ngày 20-8-2020, Chi cục trưởng Xuân ký văn bản không số, đưa ra lập luận: Việc bán nhà đất số 75 Nguyễn Trãi đã hoàn tất; nhà đất số 75 Nguyễn Trãi thuộc quyền sở hữu của bên trúng đấu giá. Căn cứ Điều 103 Luật THADS, CHV có trách nhiệm giao tài sản cho bà Phi (?!). Ngày 29-9-2020, CHV Kim Anh ký 3 văn bản, gồm: giấy triệu tập, quyết định giao tài sản cho bà Phi và thông báo "dọa" cưỡng chế nếu ông Tùng, cụ Tràng cùng những người liên không quan tự nguyện giao nhà.
Trong đơn kêu cứu và trình bày với phóng viên Báo Công an TPHCM, ông Trung bức xúc: "Với văn bản không số ngày 20-8-2020 và 3 văn bản mới nhất ngày 29-9-2020 cho thấy, ông Chi cục trưởng Xuân và CHV Kim Anh quyết lấy nhà cho bằng được, bất chấp bản án đã bị hủy do oan sai. Gia đình chúng tôi, trong đó có mẹ già hơn 86 tuổi, bệnh triền miên cùng 2 người con nhiễm chất độc da cam, có nguy cơ bị đẩy ra khỏi nhà, sống cảnh vô gia cư".
Theo dõi vụ án, luật sư Trần Hải Đức (Đoàn Luật sư TPHCM) nêu quan điểm: Bản án 706 đã bị TAND Cấp cao tại TPHCM tuyên hủy, nên không còn căn cứ để thi hành. Việc Chi cục THADS Q5 tiếp tục ban hành một loạt văn bản thi hành bản án là sai, có tính chất cố ý, có dấu hiệu của hành vi ra quyết định trái pháp luật.
Ngày 2-10-2020, phóng viên Báo Công an TPHCM đến trụ sở Chi cục THADS Q5 gặp Chi cục trưởng Vũ Thanh Xuân để trao đổi một số vấn đề liên quan đến việc thi hành Bản án 706 theo đơn kêu cứu, tố cáo của gia đình cụ Tràng. Do ông Xuân bận công tác bên ngoài, chúng tôi đã để lại thông tin liên hệ, đề nghị đại diện Chi cục THADS Q5 thông báo Chi cục trưởng sắp xếp thời gian tiếp trao đổi với phóng viên để vụ việc được phản ánh khách quan, đa chiều. Tuy nhiên, đã gần 3 tuần trôi qua, phóng viên chưa nhận được phản hồi từ ông Chi cục trưởng.