Hiện trạng khu đất tranh chấp
10 năm kiện tụng
Theo hồ sơ vụ việc, ngày 9-6-2012, bà Nguyễn Phạm Kim Hương nhận chuyển nhượng của cụ Huỳnh Tấn Thới (ngụ TT.Trà Ôn, H.Trà Ôn) một phần đất trồng cây lâu năm diện tích 2.055,1m2gắn liền căn nhà cấp bốn tại thửa số 257 tờ bản đồ số 18 (thuộc khu 5, TT.Trà Ôn).
Ngày 16-6-2012, bà Hương được UBND huyện Trà Ôn cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) số BI857443. Khi đó trên đất có 1 căn nhà cấp bốn và 1 căn nhà tiền chế của ông Nguyễn Hoàng Trọng, bà Lý Thị Chi (ngụ địa phương).
Sau đó, bà Hương yêu cầu ông Trọng, bà Chi di dời nhà và tài sản trên đất để trả lại đất cho bà. Do ông Trọng và bà Chi không đồng ý nên bà Hương đã kiện ra Toà án nhân dân (TAND) huyện Trà Ôn.
Tại toà, ông Trọng, bà Chi trình bày: Nguồn gốc diện tích đất tranh chấp là do bà ngoại của ông Trọng là cụ Nguyễn Thị An để lại. Năm 1990, ông Trọng lập gia đình thì được cụ An cho diện tích đất này. Ông Trọng, bà Chi không đồng ý với yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, yêu cầu công nhận diện tích đất 522,9m2 nhà và cây trồng trên đất là của mình.
Trong khi đó, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là ông Thới và bà Lệ đồng ý với lời trình bày của nguyên đơn. Trước khi chuyển nhượng QSDĐ cho bà Hương, ông bà có cho ông Trọng, bà Chi ở nhờ. Sau khi chuyển nhượng, ông có cho ông Trọng, bà Chi 50 triệu đồng và yêu cầu 2 người này di dời nhà, giao mặt bằng cho bà Hương. Ông Trọng, bà Chi đã nhận tiền và xin ở lại đến khi bà Hương tiến hành xây dựng thì di dời trả đất, nhưng sau đó không thực hiện.
Còn UBND H.Trà Ôn cũng có văn bản cho rằng việc cấp GCNQSDĐ cho ông Thới và sau đó là bà Hương là đúng trình tự, thủ tục luật định. Ông Trọng, bà Chi xây nhà trên đất không có giấy phép xây dựng.
Từ những lý do trên, tại bản án sơ thẩm số 12/2019/DS-ST ngày 24-4-2019, TAND huyện Trà Ôn quyết định chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Hương, không chấp nhận yêu cầu của ông Trọng và bà Chi. Ngoài ra, còn buộc bị đơn phải giao căn nhà cấp bốn và các công trình phụ kèm theo trên diện tích 522,9m2 (thuộc thửa 257-1) cho bà Hương; di dời các căn nhà tiền chế hiện làm quán nước, chỗ sửa xe trên phần đất thuộc thửa 257–2 để giao trả đất cho bà Hương…
Ngày 6-5-2019, bà Chi kháng cáo. Tại bản án phúc thẩm số 179/2019/DS-PT ngày 21-10-2019, TAND tỉnh Vĩnh Long đã chấp nhận một phần kháng cáo của bà Chi. Sửa án sơ thẩm là chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn. Buộc ông Trọng, bà Chi, ông Tuấn hoàn trả giá trị QSDĐ tách thửa 257-1 có diện tích 522,9m2 cho bà Hương với số tiền là hơn 62,7 triệu đồng. Buộc ông Trọng, bà Chi, ông Tuấn phải di dời các căn nhà tiền chế hiện làm quán nước, chỗ sửa xe trên phần đất thuộc thửa 257-2 để giao trả đất cho bà Hương.
Ngoài ra, toà cấp phúc thẩm còn chấp nhận một phần yêu cầu phản tố của bị đơn: Chấp nhận cho ông Trọng, bà Chi, ông Tuấn tiếp tục sử dụng phần đất tách thửa 257-1 có diện tích 522,9m2và tài sản, cây trồng trên đất. Tách số tiền 50 triệu đồng mà ông Thới đã giao cho ông Trọng, bà Chi thành vụ kiện khác.
Không đồng ý với phán quyết của toà phúc thẩm, ngày 26-11-2020, bà Hương có đơn đề nghị xem xét kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm.
Tại bản án giám đốc thẩm số 159/2021/DS-GĐT ngày 13-5-2021, TAND cấp cao tại TPHCM nhận định: Trong suốt quá trình ông Thới được cấp, cấp đổi GCNQSDĐ, chuyển nhượng cho bà Hương và bà Hương được cấp GCNQSDĐ thì không có ai ý kiến khiếu nại hay tranh chấp. Ông Trọng, bà Chi có biết việc chuyển nhượng, có nhận tiền của ông Thới để di dời và không có tranh chấp đến khi bà Hương khởi kiện. Ông Thới xác định trên thừa đất chuyển nhượng cho bà Hương có một số hộ dân mượn đất cất nhà ở, trong đó có ông Trọng, bà Chi.
Khi ông Thới chuyển nhượng QSDĐ cho bà Hương thì các hộ này đã tự dọn đi nơi khác, trả lại đất cho ông Thới. Riêng ông Trọng, bà Chi cho rằng diện tích đất tranh chấp là do bà ngoại ông Trọng là cụ An cho nhưng không đưa ra được chứng cứ chứng minh cho lời trình bày của mình.
Ông Thới tự nguyện cho ông Trọng, bà Chi số tiền 50 triệu đồng hỗ trợ di dời để trả đất cho bà Hương. Ông Trọng, bà Chi biết rõ số tiền này là tiền hỗ trợ di dời và đã nhận số tiền này. Như vậy, có cơ sở xác định hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ giữa bà Hương với vợ chồng ông Thới là hợp pháp, GCSQSDĐ số BI857443 do UBND huyện Trà Ôn cấp cho bà Hương là đúng quy định.
Tòa án cấp sơ thẩm xác định ông Trọng, bà Chi cất nhà từ đất mượn của ông Thới, buộc ông Trọng, bà Chi di dời để trả lại đất cho bà Hương; công nhận QSDĐ cho nguyên đơn là có căn cứ, đúng pháp luật.
Tòa án cấp phúc thẩm cho rằng gia đình ông Trọng, bà Chi sử dụng phần đất tranh chấp từ năm 1989 đến nay xem như ổn định lâu dài và hiện nay ngoài chỗ ở hiện tại thì ông Trọng, bà Chi không còn chỗ ở nào khác để từ đó công nhận diện tích 522,9m2cho ông Trọng, bà Chi. Nhận định của Tòa án cấp phúc thẩm là không có căn cứ, không đúng quy định của pháp luật…
Vì các lẽ trên, Toà án cấp cao tại TPHCM quyết định chấp nhận kháng nghị số 61/QĐKNGĐT-VKS-VP ngày 29-1-2021 của Viện trưởng Viện KSND cấp cao tại TPHCM; hủy toàn bộ bản án phúc thẩm số 179/2019/DS-PT ngày 21-10-2019 của TAND tỉnh Vĩnh Long, giữ nguyên bản án sơ thẩm số 12/2019/DS-ST ngày 24-4-2019 của TAND huyện Trà Ôn.
Vợ chồng cụ Thới mong mỏi bản án sớm được thi hành.
Cơ quan chức năng nói gì?
Sau khi bản án có hiệu lực, đại diện theo uỷ quyền của bà Nguyễn Phạm Kim Hương đã có đơn gửi đến Chi cục THA huyện Trà Ôn để yêu cầu thi hành bản án của TAND cấp cao tại TPHCM. Tuy nhiên 9 tháng trôi qua, đơn vị này chưa tổ chức thi hành theo bản án có hiệu lực pháp luật.
Mới đây, phóng viên Báo Công an TPHCM đến Chi cục THA huyện Trà Ôn để tìm hiểu vụ việc. Sau khi tiếp nhận thông tin từ phóng viên và báo cáo lãnh đạo, đại diện đơn vị này cho biết theo quy định của ngành không cung cấp thông tin cho báo chí, việc này thuộc về Cục THA tỉnh.
Trao đổi với phóng viên, ông Phan Văn Triều (Cục THA tỉnh Vĩnh Long) cho biết: Qua tiếp nhận thông tin từ báo chí, Cục sẽ có văn bản chỉ đạo Chi cục THA huyện Trà Ôn báo cáo vụ việc và sẽ có văn bản phản hồi đến Báo.
Theo ghi nhận thực tế của phóng viên, phần đất không bị tranh chấp còn lại của bà Hương hiện cũng bị chiếm dụng, cho thuê.
Nói với phóng viên, cụ Thới buồn bã: “Nay vợ chồng tôi như ngọn đèn treo trước gió, không biết khi nào tắt. Đến nay, bản án giám đốc thẩm có hiệu lực quá lâu nhưng Chi cục THA huyện Trà Ôn vẫn không chịu thực thi (?!). Mặc dù bị đơn là cháu ruột của tôi, nhưng tôi mong muốn bản án sớm thực thi để tính nghiêm minh của pháp luật không bị bào mòn”.