Sáng 5/9, tại Phiên họp thứ 49, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp.
Cá nhân có thể tự mình xuất trình lý lịch tư pháp
Trình bày Tờ trình của Chính phủ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp, Thượng tướng Nguyễn Văn Long, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, qua 15 năm thi hành Luật Lý lịch tư pháp, bên cạnh những kết quả đã đạt được, còn có vướng mắc, bất cập về cơ sở pháp lý cần phải được sửa đổi, bổ sung như mô hình quản lý Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp theo hai cấp đã bộc lộ bất cập, phân tán, chưa tập trung, thống nhất, gây lãng phí nguồn lực; quyền yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2 còn tình trạng bị lạm dụng….
Việc sửa đổi, bổ sung nhằm bảo đảm phù hợp với chủ trương của Đảng, Nhà nước trong quá trình sắp xếp, tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, cải cách hành chính phục vụ Nhân dân, tổ chức, doanh nghiệp.
Quang cảnh Phiên họp
Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp được xây dựng nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý, đẩy mạnh thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng, Nhà nước về công tác lý lịch tư pháp; ứng dụng hiệu quả thành tựu khoa học, công nghệ trong quản lý Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp hướng tới xây dựng, quản lý, quản trị tập trung hệ thống Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp, liên thông, đồng bộ với hệ thống dữ liệu quốc gia về dân cư, khắc phục tình trạng phân tán hiện nay.
Đồng thời, là cơ sở quan trọng triển khai thực hiện tiếp nhận yêu cầu, cấp Phiếu lý lịch tư pháp toàn trình trên môi trường điện tử, cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi để người dân thực hiện dịch vụ mọi lúc, mọi nơi, góp phần thực hiện hiệu quả chủ trương đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, hội nhập quốc tế.
Trong thời gian tới, sau khi cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và các trường thông tin liên quan đến lý lịch tư pháp đã được cập nhật đầy đủ, hoàn thiện bảo đảm “đúng, đủ, sạch, sống” và kết nối toàn diện với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thì cơ quan, tổ chức có thể khai thác các thông tin lý lịch tư pháp trong hệ thống định danh và xác thực điện tử hoặc cá nhân có thể tự mình xuất trình lý lịch tư pháp đã được xác thực qua ứng dụng định danh quốc gia để giải quyết các thủ tục hành chính, dịch vụ công trên môi trường điện tử, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho cá nhân, cơ quan, tổ chức.
Khi đó, sẽ không cần thiết phải có các quy định riêng về Phiếu lý lịch tư pháp và tiến tới nghiên cứu, rà soát bãi bỏ Luật Lý lịch tư pháp.
Thứ trưởng Nguyễn Văn Long trình bày Tờ trình của Chính phủ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp.
Thứ trưởng Nguyễn Văn Long cho biết, so với Luật Lý lịch tư pháp năm 2009, cơ bản giữ nguyên phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của luật; sửa đổi, bổ sung 26/57 Điều; bãi bỏ 2/57 Điều. Những quy định được sửa đổi, bổ sung này nhằm bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật; giải quyết những tồn tại, khó khăn trong thực tiễn hiện nay và đáp ứng yêu cầu công tác quản lý nhà nước về lý lịch tư pháp, thực hiện dịch vụ công cấp Phiếu lý lịch tư pháp từ Bộ Tư pháp sang Bộ Công an trong thời gian tới...
Cần khắc phục tình trạng lạm dụng yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp
Thẩm tra sơ bộ dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, Thường trực Ủy ban tán thành với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp với các lý do như đã nêu tại Tờ trình của Chính phủ. Hồ sơ dự án Luật đã được Chính phủ chuẩn bị công phu, nghiêm túc, đúng quy định, đủ điều kiện trình UBTVQH, Quốc hội xem xét, quyết định theo trình tự, thủ tục rút gọn.
Về quyền yêu cầu cung cấp thông tin lý lịch tư pháp (Điều 7), theo Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, các tổ chức chính trị - xã hội hiện nay đều đã được sắp xếp trực thuộc MTTQ Việt Nam nên việc tiếp tục quy định các tổ chức chính trị - xã hội được yêu cầu cung cấp thông tin về lý lịch tư pháp là chưa thật sự phù hợp với mô hình tổ chức của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các hội đoàn thể hiện nay, vì vậy chỉ nên quy định cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp được thực hiện việc này.
Uỷ ban đề nghị tiếp tục rà soát, chỉnh lý quy định về các cơ quan có quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền cấp Phiếu lý lịch tư pháp cung cấp thông tin lý lịch tư pháp tại dự thảo luật để bảo đảm phù hợp với tính chất, nhiệm vụ và yêu cầu thực tiễn.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo thẩm tra dự án Luật
Với tình trạng lạm dụng đối với yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 1 và Phiếu lý lịch tư pháp số 2, Thường trực Ủy ban đề nghị nghiên cứu, bổ sung vào dự thảo luật quy định mang tính nguyên tắc về các trường hợp được yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp.
Đồng thời, tiếp tục cân nhắc, chỉnh lý quy định về mục đích quản lý lý lịch tư pháp tại khoản 4, Điều 3 của dự thảo luật cho phù hợp với tình hình thực tiễn và chủ trương cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính. Cũng cần tiếp tục duy trì quy định về cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2 cho cá nhân để họ biết được nội dung về lý lịch tư pháp của mình.
Thường trực Uỷ ban cho rằng, để hạn chế việc lạm dụng yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2, cần nghiên cứu, bổ sung vào dự thảo luật quy định nghiêm cấm các cơ quan, tổ chức, đơn vị yêu cầu cá nhân phải cung cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2 khi thực hiện các thủ tục hành chính thông thường hoặc trong các quan hệ dân sự, lao động...
Đồng thời, tiếp tục rà soát thẩm quyền của cơ quan lập lý lịch tư pháp, cơ quan tiếp nhận yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp, cơ quan cấp Phiếu lý lịch tư pháp trong dự thảo luật, để bảo đảm khớp nối, thống nhất về trình tự, thủ tục, phù hợp với tính chất, năng lực chuyển đổi số của hệ thống nhằm giảm thời gian xử lý hồ sơ, yêu cầu về lý lịch tư pháp và đơn giản hơn nữa thủ tục hành chính.