Ngày 2/12, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội dành cả ngày thảo luận về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đột phá cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân; Chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035; Chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 - 2035.
Theo tờ trình Chính phủ, tổng kinh phí thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035 là 125.478 tỷ đồng. Trong đó, giai đoạn 2026-2030 là 88.635 tỷ đồng (ngân sách Trung ương 68.000 tỷ đồng, ngân sách địa phương 20.041 tỷ đồng). Tổng vốn giai đoạn 2031-2035 dự kiến 36.843 tỷ đồng.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và các Phó Chủ tịch Quốc hội điều hành phiên thảo luận
Mục tiêu tổng quát của chương trình là nâng cao sức khỏe thể chất, tinh thần, tầm vóc, tuổi thọ và chất lượng cuộc sống của nhân dân; bảo đảm mọi người dân đều được quản lý, chăm sóc sức khỏe ban đầu chất lượng, người dân chủ động tự chăm sóc và nâng cao sức khỏe; hạn chế bệnh tật, phòng bệnh từ sớm, từ xa, ngay tại cơ sở.
Góp ý vào dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đột phá cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, đại biểu Phạm Trọng Nhân (Đoàn ĐBQH TP.HCM) cho rằng, đây không chỉ là một chương trình mới, mà là một tư duy đúng hơn về sức khỏe – tư duy giúp người Việt không chỉ sống thọ mà sống thọ khỏe mạnh, có chất lượng và có ích.
“Muốn vậy, chúng ta phải nhìn thẳng vào thực trạng hôm nay và tự hỏi: liệu chúng ta đang phòng ngừa bệnh tật đúng hướng, hay vẫn để hệ thống y tế chạy theo chữa bệnh trong khi nguy cơ ngoài xã hội tiếp tục vẫn tạo bệnh mỗi ngày?”-đại biểu Phạm Trọng Nhân đặt vấn đề.
Theo đại biểu, chỉ hơn một thập kỷ nữa, Việt Nam sẽ chính thức bước vào xã hội già trong khi thu nhập còn thấp, bệnh mạn tính gia tăng và y tế cơ sở chưa đủ mạnh để quản lý bệnh từ sớm. Già hóa khi không khỏe nghĩa là chi phí y tế tăng, quỹ BHYT chịu sức ép lớn, năng suất lao động suy giảm và các gia đình phải gồng gánh chăm sóc dài hạn. Nếu không thay đổi hướng tiếp cận, chúng ta sẽ mắc kẹt trong vòng xoáy “tuổi thọ tăng - sức khỏe giảm - chi phí leo thang”.
Theo đại biểu, muốn miễn viện phí phải giảm được bệnh; muốn giảm bệnh phải giảm các yếu tố nguy cơ; và để giảm được nguy cơ, thể chế phải đủ mạnh, quản lý phải đủ nghiêm và trách nhiệm phải được giao đúng từ gốc.
Vì vậy, Chương trình mục tiêu quốc gia không chỉ là một chương trình tài chính – kỹ thuật, mà là một cuộc cải cách về tư duy bảo vệ sức khỏe toàn dân. Đại biểu đề xuất phải đặt phòng bệnh làm trục xương sống của an ninh sức khỏe quốc gia. Nếu chúng ta tiếp tục đầu tư mở rộng bệnh viện nhưng không kiểm soát nguyên nhân gây bệnh, người dân sẽ sống lâu nhưng sống bệnh, còn ngân sách và bảo hiểm y tế sẽ luôn chịu áp lực tăng chi.
Mọi chỉ tiêu, dự án và kinh phí của Chương trình mục tiêu phải quy chiếu về mục tiêu giảm bệnh không lây nhiễm trong bối cảnh già hóa dân số. “Mỗi đồng đầu tư cho chương trình y tế, chăm sóc sức khỏe nhân dân hôm nay sẽ trở thành đồng vốn sinh lời lớn nhất cho người dân và tương lai quốc gia mai sau”, đại biểu đoàn TP.HCM nhấn mạnh.
Các ĐBQH tại phiên họp
Tham gia thảo luận, nhiều đại biểu cũng chỉ ra những tồn tại, bất cập về việc chăm sóc người cao tuổi như: Dịch vụ chăm sóc người cao tuổi hiện nay đang thiếu hụt nghiêm trọng; Chính sách chưa đủ mạnh để thu hút nguồn lực xã hội và quy hoạch cơ sở vật chất chưa đồng bộ với yêu cầu thực tiễn.
Những phân tích của các đại biểu cho thấy công tác chăm sóc sức khỏe người cao tuổi cần một hệ sinh thái hoàn chỉnh, trong đó mỗi cấu phần như Bệnh viện lão khoa, Cơ sở dưỡng lão, chăm sóc tại cộng đồng, phục hồi chức năng, bảo hiểm y tế, chính sách xã hội hóa... đều phải được xây dựng đồng bộ, tương thích và dựa trên tầm nhìn dài hạn.
"Già hóa” dân số không phải là nguy cơ nếu có sự chuẩn bị đầy đủ nhưng sẽ gây ra những khó khăn nếu hệ thống chính sách chậm trễ hoặc thiếu bền vững. Đây là yêu cầu tất yếu khi chúng ta đang ở giai đoạn “già hóa” nhanh, vì sức khỏe và an sinh của hàng chục triệu người cao tuổi chính là thước đo quan trọng thể hiện sự nhân văn và phát triển bền vững của đất nước.
Cũng tại phiên họp, chiều 2/12, Quốc hội thảo luận về Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035. Theo tờ trình của Chính phủ, dự kiến tổng vốn đầu tư của Chương trình khoảng 580.133 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách Trung ương là 349.113 tỷ đồng (chiếm 60,2%), vốn ngân sách địa phương 115.773 tỷ đồng (chiếm 19,9%) và vốn đối ứng của các cơ sở giáo dục 89.073 tỷ đồng (chiếm 15,4%); vốn huy động hợp pháp khác dự kiến 26.173 tỷ đồng (chiếm 4,5%).
Chính phủ đề ra mục tiêu tổng quát là chuẩn hóa, hiện đại hóa toàn diện hệ thống giáo dục đào tạo, tạo bước chuyển căn bản, mạnh mẽ về chất lượng giáo dục đào tạo; mở rộng cơ hội học tập cho mọi người dân, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục, quyền được học tập suốt đời.