Về tầm nhìn chính trị phát triển chiến lược
Đây là hệ tố chất, làm nên vị thế, tư chất chức năng, nhiệm vụ riêng có của CAND trong các lực lượng vũ trang Việt Nam. Nói cách khác, đó chính là bản sắc chính trị và văn hóa của CAND.
Về "cách mạng": Đó là nhân tố chính trị, hành động chính trị và vị trí, vai trò của nó đối với sự tồn tại, trưởng thành, sức mạnh của CAND trong mối liên hệ với thể chế chính trị: trọng trách với chế độ chính trị, sứ mệnh đối với dân tộc, với Tổ quốc và trách nhiệm lịch sử đối với Nhân dân, với đất nước.
Về "chính quy": Đây là lực lượng thường trực, tại ngũ và chuyên nghiệp được tổ chức và biên chế một cách khoa học, tập trung, chặt chẽ; được vận hành và hoạt động theo những cơ chế, quy định, định chế thống nhất, triệt để, kỷ luật, nề nếp, phù hợp và hiệu quả, trên nền tảng Hiến pháp và pháp luật. Đây chính là một trong những yếu tố quan trọng tạo nên sức mạnh tập trung chiến đấu, thống nhất sức mạnh tổng hợp bảo đảm tính tổ chức, tính chuẩn mực, tính kỷ luật và tính nhân văn.
Về "tinh nhuệ": Lực lượng phải được huấn luyện kỹ, trang bị một cách toàn diện và hoàn bị về những điều kiện cần, đủ và có sức chiến đấu cao, với trình độ tác chiến đa dạng ở tầm chiến lược, chiến dịch, chiến thuật, với khả năng chiến đấu cơ mưu, quyền biến, tinh nhạy, linh hoạt, phù hợp và hiệu quả, vừa hùng mạnh vừa sắc bén.
Về "hiện đại": Đó là sự đổi mới, cải cách bằng những phát minh, sử dụng những thành tựu mới nhất của khoa học, công nghệ và kỹ thuật bảo đảm nâng cao chất lượng hoạt động lực lượng về năng lực tác chiến và nghiệp vụ, về vũ khí trang bị, về phương tiện vật chất - kỹ thuật. Chung quanh vấn đề hiện đại, khi Đại hội XIII của Đảng đặt ra: "... Từng bước hiện đại, một số lực lượng tiến thẳng lên hiện đại" là như thế nào?
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cùng các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước với đại biểu tham dự Hội nghị Đảng ủy Công an Trung ương 6 tháng đầu năm 2023, ngày 15/6/2023
Kiên định, tổng thể, thống nhất, dũng khí và nhân văn
Tầm nhìn chiến lược xây dựng lực lượng CAND với 4 yếu tố "cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại" là đáp ứng sự phát triển của đất nước cũng là yêu cầu tự phát triển của lực lượng.
Hơn bao giờ hết, trong bối cảnh đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới toàn diện, đồng bộ và hội nhập quốc tế, trước yêu cầu xây dựng đất nước về quy mô, tốc độ, chiều sâu và bảo vệ nền vững chắc và toàn vẹn nền độc lập, tự do và thống nhất của Tổ quốc, lực lượng CAND tiếp tục xứng đáng là "thanh bảo kiếm", cùng với Quân đội "là hai cánh tay của Nhân dân, của Đảng, của Chính phủ, của vô sản chuyên chính. Vì vậy, càng phải đoàn kết chặt chẽ với nhau, giúp đỡ lẫn nhau...". Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: "... Nhiệm vụ của công an là bảo vệ và phục vụ Nhân dân, bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền nhân dân". Không ai được phép mơ hồ về điều đó. Đó là sự phát triển kiên định trọng trách lịch sử ở tầm vóc mới, sức mạnh mới không gì lay chuyển nổi, không ai thay thế được và không thế lực nào có thể lung lạc và bẻ gãy được. Đó là cơ hội, là thách thức cũng là danh dự của lực lượng.
Có lẽ chưa bao giờ như hiện nay, cùng với việc "giữ vững an ninh chính trị, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, an ninh con người, an ninh kinh tế, an ninh mạng, xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương" thắt chặt với Quân đội nhân dân "kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, biển, đảo, vùng trời; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước", chủ động thực thi toàn cục trọng trách lịch sử của mình một cách tổng thể và thống nhất ở một tầm vóc mới và trình độ mới. Nhớ lại, tại Hội nghị Công an toàn quốc lần thứ 10, tháng 01/1956, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ dẫn: Nhân dân ta có hai lực lượng. Một là Quân đội, để đánh giặc ngoại xâm, để bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn hòa bình. Một lực lượng nữa là Công an, để chống kẻ địch trong nước, chống bọn phá hoại. Có lúc chiến tranh, có lúc hòa bình. Lúc chiến tranh thì quân đội đánh giặc, lúc hòa bình thì tập luyện. Còn công an thì phải đánh địch thường xuyên, lúc hòa bình lại càng nhiều việc hơn.
Bộ tinh, tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã trong nhân dân
Để đảm đương trọng trách vẻ vang nhưng rất nặng nề ấy trước lịch sử và Nhân dân, lực lượng CAND, trước hết tự mình phải trở nên hùng mạnh. Và, để trở nên hùng mạnh, nhưng thật sự ngang tầm, chưa có con đường nào khác là, Bộ tinh, tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã bám cơ sở. Xin được phát triển từ "xã bám cơ sở" tới "xã trong Nhân dân". Vì không đắm mình trong Nhân dân nhất định không có tính Nhân dân, càng không có CAND. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: "...Vì dân mà phục vụ và dựa vào Nhân dân mà làm việc".
Theo đó, Đảng ủy Công an Trung ương ban hành Kế hoạch số 118, ngày 25/5/2022, "Về thực hiện Nghị quyết số 12", với 4 Nghị quyết chuyên đề tập trung lãnh đạo, chỉ đạo một số lĩnh vực, nội dung trọng tâm trong chương trình công tác: Nghị quyết số 11, ngày 01/7/2022, "Về lãnh đạo thực hiện chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021 - 2030 trong CAND"; Nghị quyết số 12, ngày 25/7/2022, "Về tiếp tục đẩy mạnh xây dựng Công an xã, thị trấn đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới"; Nghị quyết số 13, ngày 30/9/2022, "Về tăng cường lãnh đạo, đẩy mạnh thực hiện Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử, phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030 trong lực lượng CAND"; Nghị quyết số 14 ngày 08/01/2022 "Về tiếp tục xây dựng Cơ quan điều tra của CAND thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại".
Trên cơ sở nhìn nhận, đánh giá nghiêm khắc và toàn diện, nhất là về mô hình hiện thời trên các phương diện chủ yếu: về quy mô và cấu trúc bộ máy, về cơ chế vận hành bộ máy tổng thể, về sự thực thi quyền lực và phương thức kiểm soát quyền lực ở các bộ phận và giữa các bộ phận, các khâu công tác theo các lát cắt trên - dưới, ngang - dọc, Lãnh đạo Bộ đột phá vào những khâu quan trọng nhằm kiện toàn tổ chức bộ máy gắn chặt với hoàn thiện cơ chế, đổi mới phương thức lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với CAND, bảo đảm thống nhất, xuyên suốt từ Trung ương đến cơ sở; xây dựng và hoàn thiện cơ chế phối hợp giữa Đảng ủy Công an Trung ương với các tỉnh ủy, thành ủy; kiện toàn Đảng ủy Công an Trung ương với cơ cấu, số lượng hợp lý; thống nhất thực hiện chế độ thủ trưởng đơn vị đồng thời là bí thư cấp ủy để lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, hiệu quả các mặt công tác công an...
Sống giữa lòng dân, nắm ba đột phá, giữ ba phối hợp
Một trong những bài học vô giá làm nên sức mạnh to lớn và bền vững của lực lượng 78 năm qua, là sống giữa lòng dân. Đây là yếu tố quyết định, cội nguồn sức mạnh của CAND và sự nghiệp bảo vệ an ninh, trật tự. Đây cũng là động lực căn bản của sự phát triển của lực lượng trong tư cách là "cánh tay" của Nhân dân, là bản chất Nhân dân của lực lượng. Vì, "Công an của ta là CAND", "CAND hoàn toàn khác công an đế quốc. Công an đế quốc là nanh vuốt của đế quốc để hà hiếp áp bức đa số nhân dân... CAND phải là kiểu mẫu, phải là người chuyên trách thi hành chính sách, phương châm của Đảng và Chính phủ cho tốt. CAND phải thực sự phục vụ Nhân dân". "Khi Nhân dân giúp đỡ ta nhiều thì thành công nhiều, giúp đỡ ta ít thì thành công ít, giúp đỡ ta hoàn toàn thì thắng lợi hoàn toàn". Xa rời, buông lơi động lực căn bản này, nhất định thất bại, và càng không còn là lực lượng CAND nữa.
Mặt khác, nắm lấy và thực thi đồng bộ, hiệu quả ba khâu đột phá, trọng tâm có thể gọi là đột phá của đột phá, làm động lực lớn chủ yếu, không thể do dự, không đợi cầu toàn.