(CATP) TPHCM đang từng bước rà soát, đánh giá thực tiễn vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại 168 phường, xã, đặc khu. Việc khảo sát được triển khai bài bản, toàn diện, nhằm chuẩn bị cho giai đoạn tiếp theo, hướng đến một bộ máy hành chính tinh gọn, mạnh về tổ chức, chuyên nghiệp trong vận hành và gần dân hơn trong phục vụ.
Khảo sát toàn diện để nhìn rõ thực chất
Thực hiện chỉ đạo của Thành ủy, UBND TPHCM đã ban hành Kế hoạch khảo sát, đánh giá giai đoạn I việc tổ chức, vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp trên toàn địa bàn. Hoạt động này được xác định là bước chuẩn bị quan trọng, vừa phục vụ công tác tổng kết mô hình tổ chức chính quyền địa phương theo Nghị quyết số 131/2020/QH14, vừa là cơ sở thực tiễn để TPHCM đề xuất mô hình mới phù hợp với đặc thù đô thị đặc biệt.
Khảo sát lần này không chỉ mang tính hình thức mà được tiến hành toàn diện trên 168 đơn vị hành chính cấp xã, với 9 nhóm nội dung trọng tâm liên quan đến tổ chức bộ máy, nhân sự, vận hành, cơ sở vật chất, ứng dụng công nghệ hiệu quả phục vụ người dân và doanh nghiệp.
Theo chỉ đạo, mỗi tổ khảo sát sẽ làm việc trực tiếp tại cơ sở để ghi nhận thực trạng, đánh giá hiệu quả sau thời gian thực hiện mô hình hai cấp. Đồng thời, các đoàn công tác sẽ tổ chức đối thoại, lắng nghe tâm tư, phản ánh của cán bộ, công chức và đại diện người dân địa phương để có cái nhìn khách quan, thực chất.
Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được khảo sát công tác vận hành Trung tâm Phục vụ Hành chính công phường Phú An
Kế hoạch khảo sát tập trung vào các nhóm nội dung quan trọng, phản ánh đầy đủ bức tranh tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương. Trong đó, nổi bật là các vấn đề về: Việc xây dựng, ban hành quy chế làm việc tại UBND cấp xã, phân định rõ trách nhiệm, thẩm quyền của từng vị trí chức danh; Mối quan hệ phối hợp giữa Đảng ủy, UBND, HĐND, Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội tại cơ sở sau sắp xếp đơn vị hành chính; Việc thành lập và vận hành Trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã, đánh giá hiệu quả phục vụ người dân; Tình hình biên chế, nhân sự sau sắp xếp; chế độ, chính sách đối với cán bộ công chức dôi dư, kiêm nhiệm hoặc hợp đồng; Mức độ ứng dụng công nghệ, đặc biệt là sử dụng chữ ký số, hệ thống quản lý hồ sơ, hệ thống đường truyền dữ liệu tại địa phương; Khả năng giải quyết thủ tục hành chính tại chỗ, giảm phiền hà cho người dân, giảm thời gian và chi phí xã hội.
Ngoài ra, đoàn khảo sát cũng chú trọng đến công tác chuẩn bị tổ chức Đại hội Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025 - 2030, bảo đảm yêu cầu chính trị, tổ chức và nhân sự theo chỉ đạo của Trung ương và Thành ủy TPHCM.
Hướng đến bộ máy chính quyền đô thị hiện đại, gần dân hơn
Tại một số địa phương đã được đoàn công tác khảo sát sơ bộ như phường Bảy Hiền, Tân Sơn Hòa (quận Tân Bình cũ); phường Gò Vấp và Thống Nhất (quận Gò Vấp cũ), mô hình chính quyền địa phương hai cấp bước đầu ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực.
Cụ thể, các Trung tâm phục vụ hành chính công tại đây đã tiếp nhận và giải quyết trung bình hơn 1.500 hồ sơ/tháng, trong đó tỉ lệ giải quyết đúng hạn đạt trên 98%. Các phường triển khai hiệu quả việc ứng dụng công nghệ trong xử lý thủ tục hành chính, sử dụng phần mềm quản lý tập trung, cấp chữ ký số cho cán bộ chủ chốt, góp phần giảm thời gian, nâng cao chất lượng phục vụ. Một số địa phương đã chủ động thực hiện cơ chế phân cấp, ủy quyền cho chủ tịch UBND cấp xã trong nhiều lĩnh vực như cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, xác nhận cư trú, giải quyết tranh chấp đất đai, xác minh nguồn gốc nhà đất... Qua đó, nâng cao quyền chủ động và trách nhiệm quản lý tại địa bàn cơ sở.
Tuy vậy, khảo sát cũng bước đầu ghi nhận nhiều bất cập, đòi hỏi sự điều chỉnh kịp thời từ cấp quản lý. Một số địa phương chưa hoàn thiện quy chế phối hợp giữa các cơ quan trong hệ thống chính trị tại cơ sở, dẫn đến tình trạng chồng chéo trong chỉ đạo, điều hành. Việc tinh giản bộ máy ở một số nơi còn lúng túng, thiếu người có chuyên môn sâu ở cấp phường; cán bộ kiêm nhiệm nhiều vị trí nên dẫn đến quá tải công việc...
Chia sẻ về mục tiêu của đợt khảo sát, đại diện UBND TPHCM cho biết: "Chúng tôi không chỉ khảo sát để ghi nhận, mà sẽ đề xuất các phương án tháo gỡ, chỉnh sửa mô hình cho phù hợp thực tiễn đô thị đặc biệt như TPHCM. Trọng tâm là cải cách hành chính, tinh gọn bộ máy, chuyển đổi số và nâng cao hiệu quả phục vụ người dân, doanh nghiệp".
Đây cũng là bước đi quan trọng để thành phố chuẩn bị cho giai đoạn tiếp theo trong triển khai mô hình chính quyền đô thị, tiến đến việc xây dựng các Trung tâm phục vụ hành chính công phi địa giới hành chính - một sáng kiến mang tính đột phá, đang được Bộ Nội vụ và Chính phủ đánh giá cao.
Trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân chuẩn bị Đại hội Đảng các cấp, TPHCM xác định rõ vai trò then chốt của tổ chức bộ máy chính quyền địa phương trong việc phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh trật tự, giữ vững niềm tin của Nhân dân. Khảo sát thực tế không chỉ là bước rà soát kỹ lưỡng, mà còn là dịp để TP khẳng định cam kết đổi mới tổ chức, phục vụ nhân dân tốt hơn.
Việc khảo sát mô hình chính quyền địa phương hai cấp lần này thể hiện quyết tâm chính trị của TPHCM trong quá trình hoàn thiện mô hình tổ chức Nhà nước phù hợp với đặc thù địa phương. Trong đó, lấy người dân làm trung tâm, lấy hiệu quả thực tiễn làm thước đo, lấy sự đồng thuận làm động lực thúc đẩy cải cách.
Với cách làm bài bản, khách quan và sâu sát cơ sở, TPHCM đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền hành chính công hiện đại, minh bạch, chuyên nghiệp - vì một thành phố văn minh, nghĩa tình và phát triển bền vững.