Kiểm soát quyền lực nhằm phòng, chống tham nhũng

Kiểm soát quyền lực trong CAND

Với nhận thức và nỗ lực của toàn hệ thống chính trị, Bộ Công an thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả trong việc KSQL nhằm phòng, chống tham nhũng. Tuy nhiên, cơ chế và phương thức KSQL trong CAND vẫn còn một số mặt chưa được cụ thể hóa, một số bất cập vẫn diễn ra. Có thể kể đến một số vấn đề sau:

Một là, phương thức KSQL Nhà nước bằng kiểm tra, giám sát và thanh tra của một số chủ thể vẫn chưa được nhận thức một cách đúng đắn cũng như thể chế hóa cụ thể, trong đó quá trình vận dụng vẫn lúng túng. Có thể kể đến Nhân dân, với tư cách là chủ thể trao quyền lực, Hiến pháp và các văn bản đều thể hiện tinh thần "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng", nhưng cơ chế thực hiện vẫn chưa rõ ràng. Có ý kiến cho rằng, quyền kiểm tra thuộc về tổ chức Đảng và chính quyền mà không phải là Nhân dân. Bên cạnh đó, Nhân dân khó lòng kiểm tra lực lượng CAND khi không được các cấp có thẩm quyền cho phép.

Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực

Hai là, việc giám sát và phản biện của mặt trận, các tổ chức chính trị - xã hội là hoạt động quan trọng trong KSQL. Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quy định chức năng giám sát và phản biện của mặt trận, đồng thời luật cũng quy định mặt trận trực tiếp tham gia phòng, chống tham nhũng lãng phí. Giai đoạn 2016 - 2020, mặt trận đã tổ chức 10 chương trình giám sát cấp Trung ương; hơn 1.400 giám sát, phản biện cấp tỉnh; gần 15.000 cuộc giám sát, phản biện cấp huyện. Tuy nhiên, việc giám sát, phản biện, phòng, chống tham nhũng vẫn chưa hiệu quả.

Ba là, việc KSQL nhằm phòng, chống tham nhũng đến từ nội bộ cơ quan, đơn vị chưa đạt được kỳ vọng. Đại hội XIII chỉ rõ: "trách nhiệm của người đứng đầu đối với công tác phòng, chống tham nhũng chưa được đề cao. Việc phát hiện, xử lý tham nhũng, lãng phí vẫn còn hạn chế, tự kiểm tra, tự phát hiện và xử lý tham nhũng, lãng phí trong nội bộ cơ quan, đơn vị vẫn là khâu yếu".

Nâng cao hiệu quả nhằm phòng, chống tham nhũng

Đó là, phát huy vai trò của Đảng ủy Công an Trung ương và các tổ chức cơ sở Đảng CAND trong phòng, chống tham nhũng. Đặc biệt chú ý làm tốt công tác kiểm tra, giám sát Đảng đối với đảng viên, nhất là các cán bộ lãnh đạo, quản lý. Chú ý thực hiện tốt việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, hướng tới phân cấp, phân quyền chặt chẽ, bảo đảm cơ chế KSQL để nêu cao hiệu quả phòng ngừa và phát hiện tham nhũng theo đúng tinh thần Đại hội XIII và các Nghị quyết Hội nghị khóa XIII đã đề ra.

Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục, bảo đảm sự thống nhất về nhận thức của CBCS và quần chúng Nhân dân về KSQL Nhà nước gắn liền với phòng, chống tham nhũng. Tăng cường nhận thức trong lực lượng về "quyền lực và trách nhiệm tương xứng nhau", từ đó bắt buộc mỗi CBCS nghiêm túc thực thi.

Phát huy vai trò của quần chúng Nhân dân về tham gia kiểm tra, giám sát quyền lực, thực hiện tốt phương châm "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng". Trong đó, thực hiện tốt quyền khiếu nại, tố cáo; giải quyết khiếu nại, tố cáo và giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân là một kênh quan trọng của KSQL Nhà nước từ phía người dân đối với lực lượng CAND nói chung và cán bộ, người có chức vụ, quyền hạn trong CAND nói riêng. Thông qua quyền khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo, giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, các cơ quan, tổ chức của Đảng, cơ quan Nhà nước có thẩm quyền có được những thông tin khách quan để xem xét, đánh giá được năng lực quản lý, lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, thực hiện nhiệm vụ cũng như trách nhiệm công vụ của đội ngũ cán bộ, đảng viên CAND.

Cụ thể hóa các quan điểm của Đại hội XIII về KSQL trong hoạt động xây dựng pháp luật, trong đó chú trọng "hoàn thiện các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về kinh tế - xã hội, về kiểm tra, giám sát và phòng, chống tham nhũng, lãng phí, nhất là các quy định về KSQL, trách nhiệm người đứng đầu, trách nhiệm giải trình, bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch". Đối với lực lượng CAND cần hoàn thiện các cơ chế kiểm soát trong nội bộ cơ quan, đơn vị, bảo đảm tính khả thi, phù hợp, kịp thời và đồng bộ giữa quan điểm, chủ trương của Đảng với các văn bản pháp luật của ngành. Tiếp tục hoàn thiện các chế tài phòng ngừa tham nhũng chặt chẽ trong lực lượng theo hướng bảo đảm cán bộ không thể, không dám, không muốn, không cần tham nhũng.

Tiếp tục triển khai công khai, minh bạch về thông tin và giải trình thông tin. Như cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: "Công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình là điều kiện tiên quyết để KSQL, bảo đảm quyền lực được vận hành đúng đắn, không bị "tha hóa"". Trên một số lĩnh vực mà CAND phụ trách, cần có sự minh bạch về thông tin để nhân dân trực tiếp kiểm tra, giám sát.