(CAO) Sáng 9-11, tại Bào tàng tỉnh Vĩnh Long, Sở VH-TT&DL Vĩnh Long tổ chức tặng bằng khen của UBND tỉnh cho cá nhân phát hiện và tự nguyện giao nộp cổ vật tượng nữ thần Saraswati.
Tại buổi lễ, ông Lữ Quang Ngời, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long đã trao tặng bằng khen của UBND tỉnh và số tiền thưởng 75 triệu đồng cho Đại đức Thích Đức Hiền (trụ trì chùa Phước An, toạ lạc tại ấp Hồi Thạnh, xã Xuân Hiệp, huyện Trà Ôn, Vĩnh Long) và ông Lê Văn Thông (ngụ ấp 3, xã Hòa Thạnh, huyện Tam Bình, Vĩnh Long).
Trước đó, nhận được thông tin chùa Phước An đang lưu giữ một pho tượng cổ quý hiếm, ngày 15-3-2017, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Vĩnh Long chỉ đạo Bảo tàng tỉnh đến để tìm hiểu về pho tượng này.
Theo đó, tượng cổ này do ông Lê Văn Thông trong lúc khai thác cát trên sông Cổ Chiên đã phát hiện nên đưa đến trao tặng cho chùa lưu giữ. Sau khi làm việc, cả hai đều đồng ý tự nguyện giao nộp pho tượng cổ cho Bảo tàng tỉnh Vĩnh Long quản lý.
Ngày 25-5-2017, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch thành lập Hội đồng thẩm định hiện vật gồm các chuyên gia có kinh nghiệm trong việc giám định cổ vật đến từ TP.HCM và tổ chức họp thẩm định để xác định giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, niên đại, chất liệu của hiện vật theo chỉ đạo của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch.
Kết quả, Hội đồng thẩm định thống nhất kết luận tên gọi là tượng nữ thần Saraswati, vợ của thần Brahma (tượng quý, lạ ở Đông Nam Á chưa tìm thấy); tượng có chiều cao 140cm, thân tượng cao 113cm; tượng được làm bằng đá sa thạch, có niên đại khoảng thế kỷ VI-VII, khung đỡ tượng hình chữ U rất chắc chắn; thân tượng bị gãy tay phải một đoạn; tay trái cầm bình Kendy tạo nước thánh mang ý nghĩa tạo mầm sống, mang đến sự tốt lành cho cư dân và rửa đi mọi tội lỗi (tương tự như ở Ấn Độ có nữ thần sông Hằng); bệ tượng bị vỡ một mảng…
Đặc biệt, Hội đồng thẩm định xác định tượng nữ thần trị giá 7,5 tỷ đồng.
Hai cá nhân được khen thưởng bên tượng nữ thần quý hiếm trị giá 7,5 tỉ đồng
Tiếp đó, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch có công văn đề nghị Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Vĩnh Long thực hiện các thủ tục giao tượng cổ nêu trên cho Bảo tàng tỉnh để bảo vệ và phát huy giá trị theo quy định của Luật Di sản văn hóa năm 2009; đồng thời việc khen thưởng đối với cá nhân giao nộp pho tượng.
Theo lãnh đạo Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Vĩnh Long, đây là lần đầu tiên tượng Nữ thần Saraswati được tìm thấy ở Việt Nam, là một tư liệu lịch sử đặc biệt quý hiếm tiêu biểu của đất nước, góp phần vào việc nghiên cứu lịch sử vùng đất Nam bộ cũng như lịch sử Việt Nam.
Hiện vật đã phản ánh được sự hội tụ, kết tinh trong lịch sử ngoại giao giữa Việt Nam, Ấn Độ và Đông Nam Á; hiện vật cũng góp phần vào việc nghiên cứu lịch sử du nhập của văn hóa, tôn giáo Ấn Độ vào Việt Nam.
Về giá trị văn hóa, tượng nữ thần Saraswati là một kiệt tác văn hóa thể hiện ở chất liệu đá, là một tác phẩm nghệ thuật và là một hiện vật nổi bật thể hiện sự giao lưu văn hóa giữa Việt Nam và Ấn Độ; trở thành một nét đặc trưng nổi bật của văn hóa Óc Eo.
Về giá trị khoa học, tượng nữ thần Saraswati là một tư liệu khoa học mà nhiều ngành khoa học khác nhau có thể tiếp cận nghiên cứu như: lịch sử, khảo cổ học, văn hóa học, tôn giáo học, mỹ thuật, thủ công mỹ nghệ… Cần tăng cường công tác bảo vệ nghiêm ngặt nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho việc gìn giữ, bảo quản và trưng bày giới thiệu đến khách tham quan, góp phần khẳng định giá trị đặc sắc của nền văn hóa Óc Eo tại tỉnh Vĩnh Long.