Quảng Ngãi là một trong những địa phương có trữ lượng cát xây dựng lớn nhất cả nước, với nguồn cát chủ yếu tập trung dọc sông Trà Khúc. Những năm qua, xã Tịnh An, TP Quảng Ngãi trở thành điểm nóng về khai thác và vận chuyển cát trái phép. Mặc dù lực lượng chức năng đã nhiều lần ra quân truy quét và xử lý nhưng tình trạng khai thác cát trái phép vẫn tiếp tục diễn ra, đặc biệt là vào ban đêm, từ 23h đến 4h sáng hôm sau.
Khoảng 23 giờ ngày 20/02, phóng viên thâm nhập vào một điểm khai thác cát trái phép đoạn qua thôn Ngọc Thạch, xã Tịnh An. Dù đứng ngay trong khu dân cư thôn Ngọc Thạch cách điểm khai thác cát khoảng 300m, chúng tôi vẫn nghe rất rõ tiếng máy hút cát hoạt động. Dọc các con đường mòn dẫn xuống sông Trà Khúc, các xe tải nối đuôi nhau chờ đợi vận chuyển cát khai thác trái phép. Số lượng xe tải quá đông, trong khi các con đường mòn khá hẹp, khiến các xe phải đậu trên vỉa hè đường Mỹ Trà - Mỹ Khê để chờ lượt xuống bãi cát.
Xe tải chở cát trong đêm bị Công an xã Tịnh An phát hiện tại bãi sông Trà Khúc
Theo ghi nhận của phóng viên, từ 0h đến 4h sáng hôm sau, các xe tải vận chuyển cát lậu hoạt động rầm rộ trên đường Mỹ Trà - Mỹ Khê. Trong khoảng thời gian các đối tượng khai thác cát, dọc tuyến đường Mỹ Trà - Mỹ Khê từ TP Quảng Ngãi đoạn qua thôn Ngọc Thạch, có rất nhiều người ngồi cảnh giới. Mỗi khi thấy người lạ đi qua, họ liền thông báo cho nhau để đối phó.
Sau khi được vận chuyển lên đường Mỹ Trà - Mỹ Khê, cát lậu được tập kết tại bãi chứa gần gầm cầu Trà Khúc 2, thuộc tổ dân phố Liên Hiệp 1, phường Trương Quang Trọng, TP Quảng Ngãi. Tại đây, phóng viên ghi nhận những bãi cát lớn được chất thành từng đống và các phương tiện cơ giới đang chờ xúc cát. Tại đập dâng hạ lưu sông Trà Khúc nối với đường Trường Sa (xã Nghĩa Dũng, TP Quảng Ngãi) cũng được các đối tượng sử dụng để vận chuyển cát lậu.
Vào lúc 1 giờ 30 sáng ngày 20/02, phóng viên tiếp tục thâm nhập vào một điểm khai thác và vận chuyển cát trái phép trên sông Trà Khúc, đoạn qua xóm 2A, thôn Thống Nhất, xã Tịnh Ấn Tây, TP Quảng Ngãi. Tại đây, các ghe hút cát được tập kết bên mé sông và các xe tải chở cát chạy xuống sát mép sông để lấy cát rồi vận chuyển đi tiêu thụ. Bám theo một xe tải vừa chở cát trái phép, phóng viên ghi nhận xe này chạy qua cầu Trà Khúc 2, rẽ vào đường Tôn Đức Thắng và đổ cát tại bãi tập kết trên đường Trần Cao Vân, ngay đối diện nhà văn hóa tổ dân phố 7, phường Trần Phú, TP Quảng Ngãi.
Máy hút cát lậu hoạt động trên sông Trà Khúc đoạn qua xã Tịnh An, TP.Quảng Ngãi
Tình trạng khai thác, vận chuyển cát trái phép tại xã Tịnh An và Tịnh Ấn Tây, TP Quảng Ngãi đã kéo dài nhiều năm. Dù cơ quan chức năng nhiều lần truy quét, vi phạm vẫn tái diễn ngay khi lực lượng rút lui. Điều này gây thất thoát tài nguyên, mất an ninh trật tự, ảnh hưởng hệ sinh thái và sạt lở bờ sông. Dư luận bức xúc, đặt câu hỏi liệu có sự dung túng cho cát tặc ngay giữa TP Quảng Ngãi.
Giá cát tại nhiều địa phương thời gian qua tăng cao, kéo theo tình trạng khai thác cát trái phép diễn ra tại nhiều nơi. Trước tình hình trên, Lãnh đạo các địa phương chỉ đạo cơ quan chức năng xử lý triệt để "cát tặc". Tại Quảng Ngãi, Lãnh đạo nơi đây từng cho báo chí biết, sẽ tạm đình chỉ công tác đối với lãnh đạo địa phương nào để tình trạng khai thác cát trái phép tái diễn.
Lãnh đạo UBND xã Tịnh An cho biết, địa phương có nhiều đường mòn dẫn xuống sông Trà Khúc, tạo điều kiện cho việc khai thác cát trái phép. Dù xã đã lắp camera an ninh, dựng trụ bê tông và tuần tra 24/24 giờ, nhưng do lợi nhuận cao, các đối tượng vẫn cố tình vi phạm. Nhiều trường hợp đã bị xử phạt nhưng tình trạng này chưa được chấm dứt. Một khó khăn khác là việc dựng trụ bê tông chặn đường bị người dân phản đối, do ảnh hưởng đến việc đi lại và vận chuyển nông sản, khiến chính quyền không thể cấm hoàn toàn.
"Địa phương thường xuyên mời các đối tượng khai thác cát trái phép lên làm việc, răn đe và yêu cầu chấm dứt vi phạm. Xã đã kiến nghị UBND TP Quảng Ngãi, Công an TP và Công an tỉnh có biện pháp xử lý triệt để. Tuy nhiên, cấp trên chỉ yêu cầu tiếp tục tuần tra, trong khi xã thiếu phương tiện để bắt giữ các đối tượng vi phạm" - lãnh đạo UBND xã Tịnh An thông tin.
Trước đó và những ngày cuối năm 2024, Công an TP Quảng Ngãi liên tục bắt giữ nhiều xe tải mua bán cát trái phép trong đêm tại khu vực sông Trà Khúc, đoạn qua xã Tịnh An. Cụ thể, khoảng 22 giờ 15 ngày 24/12, tại bãi cát sông Trà Khúc (đội 4, thôn Ngọc Thạch, xã Tịnh An), Công an xã Tịnh An phát hiện xe tải chở cát trong đêm nên kiểm tra. Dù mua bán cát nhưng "chủ cát" tên D. (trú phường Trương Quang Trọng, TP Quảng Ngãi) không chứng minh được nguồn gốc hợp pháp. Công an xã Tịnh An lập biên bản vi phạm với hành vi mua bán khoáng sản không rõ nguồn gốc hợp pháp và tạm giữ xe tải liên quan.
Đến 22 giờ 45 ngày 24/12, tại đường liên thôn Ngọc Thạch và thôn Ân Phú (đội 4, thôn Ngọc Thạch, xã Tịnh An), Công an xã tiếp tục phát hiện một xe tải chở cát từ người dân xúc tay ở bãi cát sông Trà Khúc. Làm việc tại hiện trường, N.V.T (trú xã Tịnh Châu, TP Quảng Ngãi) không chứng minh được nguồn gốc số cát nên công an lập biên bản, tạm giữ xe tải.
Cát lậu khai thác trên sông Trà Khúc được tập kết gần gầm cầu Trà Khúc 2
Tiếp tục trấn áp "cát tặc" cùng hành vi mua bán khoáng sản trái phép, khoảng 3 giờ sáng 25/12 cũng tại bãi cát ở khu vực trên, Công an xã Tịnh An tiếp tục phát hiện N.V.T (trú phường Trương Quang Trọng) có hành vi mua bán cát từ ghe hút cát trái phép trên sông. Công an tiếp tục lập biên bản người vi phạm, tạm giữ phương tiện liên quan. 30 phút sau đó, cũng tại bãi cát trên sông Trà Khúc, công an tiếp tục phát hiện T. (trú phường Chánh Lộ) đang mua bán cát không rõ nguồn gốc từ ghe hút cát trộm nên tạm giữ xe tải và lập biên bản người vi phạm.
Việc khai thác cát trái phép trên sông Trà Khúc là vấn đề nhức nhối, diễn ra trong thời gian dài. Chính quyền các cấp và công an liên tục đấu tranh, xử lý nhưng đẩy đuổi, xử lý chỗ này, "cát tặc" lại di chuyển đến địa điểm khác và hoạt động vào ban đêm. Thời gian từ khoảng 22 giờ hôm trước đến khoảng 4 giờ sáng hôm sau, họ liên tục cử người cảnh giới và di chuyển địa điểm khi "có động", gây khó khăn cho cơ quan chức năng.
Bình Định: Để cát tặc lộng hành, Chủ tịch xã bị khởi tố
Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Bình Định đã ra Quyết định khởi tố bị can đối với ông Dương Thanh Cường - Chủ tịch UBND xã Nhơn Phúc (thị xã An Nhơn) - về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Theo kết quả điều tra, với cương vị là Chủ tịch UBND xã Nhơn Phúc, ông Cường đã buông lỏng quản lý, thiếu trách nhiệm trong việc thực hiện chức trách nhiệm vụ trong việc kiểm tra, xử lý các vụ việc khai thác tài nguyên, khoáng sản trái phép trên địa bàn. Hành vi của ông Cường dẫn đến việc các đối tượng khai thác cát trái phép trên địa bàn xã Nhơn Phúc trong thời gian dài, với khối lượng hàng nghìn mét khối, trị giá hàng trăm triệu đồng, gây tác động xấu đến môi trường, tạo dư luận bức xúc trong quần chúng nhân dân địa phương.
Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Bình Định thi hành các quyết định tố tụng đối với ông Dương Thanh Cường - Chủ tịch UBND xã Nhơn Phúc
Cơ quan An ninh điều tra đang tiếp tục điều tra mở rộng vụ án để xử lý theo quy định của pháp luật. Trước đó, VKSND tỉnh Bình Định có thông báo về việc đang thụ lý giải quyết vụ án "Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên" xảy ra tại xã Nhơn Phúc, do Cơ quan An ninh Điều tra Công an tỉnh khởi tố. Quá trình điều tra có đủ cơ sở xác định hành vi của ông Cường đã cấu thành tội phạm "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng". Trong quá trình truy xét, 2 bị can N.Đ.S.V và N.Đ.Đ còn khai báo, trong quá trình khai thác cát trái phép đã nhiều lần đưa tiền cho ông Cường, có dấu hiệu "Đưa hối lộ" và "Nhận hối lộ".
Thông tin đến báo chí, đại diện Cơ quan An ninh Điều tra Công an tỉnh Bình Định cho hay, đang củng cố hồ sơ, làm rõ các hành vi của ông Dương Thanh Cường, trong đó có hành vi "Nhận hối lộ".