Ngày 29-6-2020, Báo Công an TPHCM đăng bài Chuyện hy hữu ở Trà Vinh: Vì sao tuyến đường 15 năm chưa bàn giao, quyết toán?, phản ánh: Dự án tuyến Đường số 1 (TP.Trà Vinh) đã đưa vào sử dụng, nhưng chưa bàn giao, chưa quyết toán. Dự án này kéo dài gần 15 năm, 2 lần thanh tra đều phát hiện hàng loạt sai phạm.
Mới đây, các cơ quan chức năng tiếp tục phát hiện UBND tỉnh Trà Vinh chỉ đạo Trung tâm Phát triển quỹ đất (Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) tỉnh) tạm ứng 71 tỷ đồng từ nguồn phát triển quỹ đất của tỉnh để hoàn trả cho nhà thầu thực hiện dự án. Đến nay hơn 1 năm, số tiền trên không biết bao giờ mới thu hồi được.
Sau khi báo phát hành, Thanh tra Chính phủ kiểm tra quá trình thực hiện dự án xem có những sai phạm gì để xử lý dứt điểm. Như chúng tôi thông tin, năm 2006, UBND tỉnh Trà Vinh ban hành Quyết định số 1197/QĐ-UBND, phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng công trình tuyến Đường số 1 (phường 6 và phường 9) dài 3,1km. Tổng diện tích sử dụng là 289.000m2, vốn đầu tư là 141,6 tỷ đồng. Dự án sử dụng quỹ đất hai bên đường tạo vốn xây dựng công trình, không sử dụng vốn ngân sách.
Khu đất thu hồi thực hiện dự án bỏ hoang
Chủ đầu tư là Sở Giao thông - Vận tải (GTVT) tỉnh Trà Vinh đã mở rộng phạm vi thu hồi đất, nhằm tạo vốn xây dựng công trình theo phương thức đấu giá quyền sử dụng đất. Tháng 9-2008, UBND tỉnh phê duyệt phương án tái định cư và phân phối lại quỹ đất. Dự án có 238 hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất.
Năm 2009, dự án ngừng thi công. Một năm sau, UBND tỉnh công bố kết luận thanh tra dự án, phát hiện 7 cá nhân là lãnh đạo Sở GTVT tỉnh có nhiều sai phạm trong quá trình thực hiện dự án, nhưng không xử lý dứt điểm. Tháng 10-2013, UBND tỉnh có quyết định phê duyệt lại dự án, từ 8 làn xe xuống còn 4 làn xe.
Hai năm sau, tỉnh lại ra quyết định điều chỉnh dự án, giảm quy mô tuyến Đường số 1 còn 2 làn xe và thay đổi hình thức đầu tư dự án sang đối tác công tư (PPP), loại hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT).
Một cán bộ thanh tra cho rằng, việc thay đổi được xác lập bằng điều chỉnh một số điều của các quyết định đầu tư trước đó, chứ không theo đúng trình tự quy định hình thức đầu tư đối tác công tư.
Mặc khác, Nghị định 15/2015/NĐ-CP và Thông tư 06/2016/TT-BKHĐT không hề quy định chuyển đổi hình thức đầu tư của các dự án như dự án tuyến Đường số 1 của Trà Vinh. Theo đó, tính chất của dự án đầu tư theo hình thức đối tác công đối với lĩnh vực kết cấu hạ tầng giao thông là nhằm thu hút vốn đầu tư nước ngoài và kỹ thuật công nghệ tiên tiến.
Đối với dự án tuyến Đường số 1 chỉ hơn 3km, 2 làn xe, liệu có cần thiết chuyển đổi hình thức đầu tư công khi mà trước đó các quyết định của tỉnh đấu giá đất để hoàn lại kinh phí thực hiện dự án? Ngoài ra, Nghị định 15/2015/NĐ-CP ghi rõ, các bước thực hiện đối tác công tư phải tuân thủ tính công khai, minh bạch.
Ban đầu, bước đề xuất dự án phải dự kiến dự án khác để nhà đầu tư thực hiện nhằm thu hồi vốn. Kế tiếp là thẩm định, phê duyệt, đề xuất dự án thì phải công bố dự án lên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. "Tất cả các quy định trên, dự án tuyến Đường số 1 không được thực hiện" - một cán bộ thanh tra cho biết.
Đến tháng 2-2017, UBND tỉnh Trà Vinh cho triển khai xây dựng dự án tuyến Đường số 1 nội ô TP.Trà Vinh. Sở GTVT tỉnh này được giao làm chủ đầu tư, ký kết hợp đồng với Doanh nghiệp tư nhân (DNTN) Bình An thực hiện dự án theo hình thức xây dựng - chuyển giao (BT).
Theo hợp đồng, dự án có vốn chủ sở hữu và tiến độ huy động là 25 tỷ đồng, vốn vay và tiến độ huy động là hơn 88 tỷ đồng. Tổng nguồn vốn do DNTN Bình An chịu trách nhiệm và đứng ra thi công. Khi hoàn thành, nhà đầu tư sẽ được nhà nước giao đất để thu hồi vốn. Quỹ đất là số đất hai bên đường, với diện tích 34.420m2, đơn giá đất ở giao nhà đầu tư là 2.632.000 đồng/m2. Cuối năm 2018, công trình thi công hoàn thành.
Hai bên tuyến Đường số 1 cỏ mọc um tùm
Theo Nghị định số 30/2015/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà đầu tư, đối với hình thức lựa chọn nhà đầu tư dự án PPP có sử dụng đất, chi phí thực hiện hơn 120 tỷ đồng thì không được áp dụng đấu thầu rộng rãi trong nước mà phải đấu thầu quốc tế.
Ban đầu, dự án tuyến Đường số 1 phê duyệt vốn đầu tư là hơn 120 tỷ đồng. Sau đó, dự án giảm còn 2 làn xe, nhưng vốn đầu tư gần bằng 120 tỷ đồng. Tại thời điểm ký kết hợp đồng dự án đối tác công tư, các khu đất dự kiến giao cho nhà đầu tư chưa xác định vị trí, tọa độ, chưa có quy hoạch 1/500.
Dư luận nghi ngờ DNTN Bình An đã được "chọn mặt gởi vàng" được giao hơn 34.000m2 đất. Cuối năm 2017, dự án tiếp tục đình trệ do vướng thủ tục giao đất. Khoảng tháng 6-2019, tỉnh chỉ đạo xác định giá khởi điểm các lô trong khu đất trên để đưa ra đấu giá, nhằm thu hồi vốn thanh toán cho nhà đầu tư. Công ty đấu giá có phát hành hồ sơ.
Bởi đây là khu đất "vàng", nhiều công ty, doanh nghiệp mua hồ sơ, nhưng cuộc đấu giá bị hủy. Hiện nay, dự án không nghiệm thu, bàn giao, ngân sách không biết bao giờ thu hồi 72 tỷ đồng tạm ứng sai quy định. Điều quan trọng hơn là 200 hộ dân bị thu hồi đất không biết đến bao giờ nhận được nền để an cư, lạc nghiệp?
(CAO) UBND tỉnh Trà Vinh chỉ đạo Trung tâm Phát triển quỹ đất thuộc Sở Tài nguyên-Môi trường (TNMT) tạm ứng Quỹ phát triển đất 71 tỷ đồng hoàn trả cho Doanh nghiệp tư nhân Bình An (trụ sở phường Bình An, TP.Cao Lãnh, Đồng Tháp) để thi công công trình giao thông là sai quy định pháp luật. Đến nay, công trình chưa quyết toán, chưa nghiệm thu, chưa bàn giao…. Số tiền tạm ứng không biết bao giờ thu hồi được!