KHÔNG KHOAN NHƯỢNG VỚI TIÊU CỰC, THAM NHŨNG
Khi cụ Trang Văn Minh đến Báo CATPHCM kêu cứu vào giữa năm 2005 thì nhà, đất hơn 1.500m2 tại số 171 Kinh Dương Vương (gọi tắt nhà đất 171), P.An Lạc, quận Bình Tân (QBT) của gia đình cụ đã được cấp giấy chứng nhận (sổ đỏ) cho bà Thạch Thị Sary (SN 1950). Có sổ đỏ, bà Sary bán đổ bán tháo khu đất, "ẵm" hơn 26kg vàng rồi "biến mất".
Mất hơn nửa năm vào cuộc điều tra, phóng viên (PV) Báo CATPHCM phát hiện một nhóm cán bộ của huyện Bình Chánh (HBC) cũ móc nối với "cò” khiếu kiện, hình thành đường dây chạy sổ đỏ, tạo ra những phi vụ "ăn" đất, trong đó nhà đất 171 là một điển hình.
Từ loạt bài điều tra của Báo CATPHCM (tựa đề Bí mật sau đường dây chạy sổ đỏ, đăng ngày 2-3 và 7-3-2006), Thường trực Thành ủy và UBNDTP đã chỉ đạo làm rõ. Kết luận thanh tra dài 26 trang của Thanh tra TP đã bóc trần đường dây tiêu cực trong giải quyết tranh chấp nhà đất 171 đúng như Báo CATPHCM phanh phui. Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Thành ủy đã có kết luận liên quan đến vụ việc này.
Hồ sơ thể hiện: nhà đất 171 P.An Lạc, QBT (trước đây là thị trấn An Lạc, HBC) của cụ Trang Văn Minh mua năm 1988. Vì hoàn cảnh gia đình, cụ Minh nhờ bà Sary (cháu vợ, giúp việc nhà cho cụ Minh) đứng tên giấy mua bán. Việc đứng tên giùm được xác lập bằng "hợp đồng giao ước" và bà Sary viết giấy xác nhận.
Được sự "giúp đỡ” tận tình của các "ông anh", trong đó có Trưởng phòng Tư pháp HBC Đặng Hoài Quý, ông Võ Tánh (cán bộ thuộc quyền ông Quý), và "cò” khiếu kiện Nguyễn Văn V. (do ông Quý giới thiệu), bà Sary làm đơn đề nghị trục xuất cụ Minh ra khỏi nhà cuối năm 2000.
UBND thị trấn An Lạc (nay là P.An Lạc) bác yêu cầu của bà Sary, chuyển hồ sơ lên Tòa án nhân dân (TAND) HBC ngày 21-2-2001. Phía cụ Minh cũng đã khởi kiện, được TAND HBC thụ lý ngày 14-4-2001, ra quyết định (QĐ) số 04 kê biên khu đất ngày 22-6-2001.
Với sự trợ giúp của nhóm cán bộ, vụ tranh chấp được chuyển từ tòa về UBND HBC giải quyết. Ông Tánh thảo báo cáo số 38 ngày 10-4-2001 để "sếp" Quý ký đề xuất UBND HBC công nhận cho bà Sary 1.512,92m2 đất (đo thực tế). Tin cấp dưới, ngày 17-4-2002, Phó chủ tịch UBND HBC Nguyễn Ngọc Tường ký QĐ số 1213 công nhận cho bà Sary phần đất 1.512,92m2.
Cụ Minh khiếu nại nhưng bị ông Tường bác đơn bằng QĐ số 2670 ngày 18-9-2002. Ngày 11-11-2003, Phó chủ tịch Tường ký QĐ số 2900, cấp sổ đỏ cho bà Sary với diện tích đất 1.225m2. Có sổ đỏ, "cò” V. được bà Sary ủy quyền ký ngay hợp đồng chuyển nhượng (HĐCN) khu đất với giá 700 lượng vàng. Trong khi khu đất đã được Hội đồng định giá TP định giá vào đầu năm 2003 là 1.438 lượng vàng SJC.
Sau khi làm rõ, Thanh tra thành phố có kết luận số 950/KL-TTTP-XKT ngày 10-11-2006. UBKT Thành ủy ra Thông báo số 19-TB/UBKT.TU ngày 6-12-2006, kết luận: Phó chủ tịch Tường giải quyết tranh chấp là không đúng thẩm quyền, vi phạm Luật đất đai, gây hậu quả khó khắc phục...
Ngày 28-12-2006, Chủ tịch UBNDTP chủ trì cuộc họp, kết luận: UBND HBC (cũ) giải quyết tranh chấp nhà đất 171 là sai thẩm quyền, cấp sổ đỏ cho bà Sary không đúng quy định pháp luật; chỉ 7 ngày giải quyết cho bà Sary chuyển nhượng đất thu lợi, gây hậu quả nghiêm trọng. Sở Nội vụ phối hợp với UBKT Thành ủy, Huyện ủy HBC, Quận ủy QBT tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và có hình thức kỷ luật đối với các cá nhân liên quan. CATPHCM tiến hành khởi tố vụ án, điều tra làm rõ trách nhiệm của các cá nhân, đơn vị liên quan...
Cụ Trang Văn Minh trước khu nhà đất 171 Kinh Dương Vương
Thực hiện ý kiến chỉ đạo trên, ngày 28-3-2007 UBND QBT ra QĐ thu hồi, hủy bỏ QĐ số 2900 và hủy sổ đỏ. Có 9 cán bộ bị xử lý kỷ luật, trong đó buộc thôi việc ông Võ Tánh; cách chức ông Võ Văn Von; cảnh cáo 5 ông Đặng Hoài Quý, Nguyễn Ngọc Tường, Nguyễn Văn Thành, Nguyễn Văn Cương và Bùi Đức Hoàng...
ĐIỆP KHÚC "DƯỚI XỬ, TRÊN HỦY" RỒI... ĐÌNH CHỈ
Sau khi Báo CATPHCM phanh phui tiêu cực, TAND TP đưa vụ án ra xét xử và tuyên bản án ngày 20-9-2006: Toàn bộ nhà đất 171 của cụ Minh, bà Sary chỉ đứng tên giùm; vô hiệu HĐCN 1.225m2 đất. Bản án này lại bị Tòa phúc thẩm tuyên hủy.
Ngày 18-8-2008, TANDTP đưa vụ án ra xét xử lại và tuyên bản án số 1240, công nhận toàn bộ nhà và đất 171 của cụ Minh; vô hiệu HĐCN đất... Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TPHCM mở phiên phúc thẩm ngày 28-4-2009 với HĐXX gồm ba thẩm phán Ngô Anh Dũng (chủ tọa), Đặng Văn Thành và Võ Văn Cường, tuyên bản án 118/DS-PT: Hủy bản án số 1240; đình chỉ việc giải quyết tranh chấp nhà đất tại 171; công nhận HĐCN đất...
Bản án này vô hình chung đã hợp thức hóa toàn bộ sai phạm của 9 cán bộ cùng một số đối tượng liên quan đã được lãnh đạo TPHCM chỉ đạo làm rõ.
Cụ Minh liên tục khiếu nại. Ngày 21-1-2010, UBND TPHCM có văn bản số 280/UBND-PCNC đã chỉ ra nhiều bất thường thể hiện rõ trong bản án 118. Căn cứ các quy định pháp luật, căn cứ vào tài liệu, chứng cứ vững chắc có trong hồ sơ vụ án kèm theo hai kết luận của UBKT Thành ủy và Thanh tra TP, UBND TPHCM kiến nghị Chánh án TAND tối cao và Viện trưởng VKSND tối cao xem xét, kháng nghị đối với bản án 118.
Ngày 12-4-2010, Chánh án TAND tối cao ký QĐ kháng nghị hủy bản án 118. Ngày 28-3-2012, TAND tối cao mở phiên tòa tái thẩm, Hội đồng thẩm phán gồm 12 thành viên, do Chánh án TAND tối cao Trương Hòa Bình làm chủ tọa phiên tòa. Xem xét toàn diện hồ sơ vụ án, trong đó có kết luận số 950/KL-TTTP-XKT ngày 10-11-2006 của Thanh tra TPHCM và kết luận của Chủ tịch UBND thành phố tại cuộc họp ngày 28-6-2006, Hội đồng tái thẩm tuyên hủy bản án 118 của Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TPHCM và bản án 1240 của TAND TPHCM; giao hồ sơ vụ án cho TAND TPHCM xét xử sơ thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật.
LUÔN TIN VÀO CÔNG LÝ...
Vụ án được TAND TPHCM thụ lý lại ngày 15-5-2012. Lúc này, bị đơn Sary đã qua đời, tòa đưa mẹ của bà Sary là cụ Lâm Thị Lợi (SN 1927, ngụ xã Phú Tâm, H.Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng) vào tố tụng với tư cách người thừa kế quyền và nghĩa vụ của bị đơn.
Cụ Minh nhớ lại: "Tòa ra thông báo thụ lý lại nhưng không thấy động tĩnh gì nên tôi có đơn đề nghị sớm đưa vụ án ra xét xử. Có lẽ do không triệu tập được bị đơn nên vụ án tiếp tục bị kéo dài khiến tôi và gia đình phải mòn mỏi chờ đợi".
Ngày 30-10-2020, bà Trần Thị Kim Quy (thẩm phán được phân công giải quyết vụ án) đã về xã Phú Tâm, H.Châu Thành làm việc với các con của cụ Lợi gồm ông Thạch Song, bà Thạch Thị Thêu và bà Thạch Thị Cẩm Tú. Các ông, bà này trình bày: Cụ Lợi có chồng (mất năm 1972), sinh 6 người con, trong đó bà Sary là chị cả. Bà Sary mất năm 2010, cụ Lợi mất ngày 24-7-2017, kèm giấy trích lục khai tử của UBND xã Phú Tâm.
Bà Sary chết, người thừa kế quyền nghĩa vụ tố tụng duy nhất là cụ Lợi cũng qua đời, không để lại di sản gì. Do đó, ngày 2-11-2020, TAND TPHCM ra QĐ đình chỉ giải quyết vụ án tranh chấp nhà đất 171. Các đương sự có quyền kháng cáo, Viện kiểm sát cùng cấp có quyền kháng nghị trong thời hạn 7 ngày kể từ ngày nhận được QĐ đình chỉ. Cùng ngày, TAND TPHCM ra QĐ hủy bỏ QĐ kê biên khu đất 171 (số 04 ngày 22-6-2001).
Trao đổi với PV, cụ Minh bày tỏ: "Đến thời điểm này tôi không nhận được thông tin từ tòa có ai kháng cáo hay kháng nghị nên vụ án đã khép lại, kết thúc hơn 20 năm đi tìm công lý. Trong hành trình 1/5 thế kỷ, tôi thường xuyên nhận được sự ủng hộ của nhiều đơn vị, cá nhân, đặc biệt là Báo CATPHCM luôn đồng hành với tôi suốt 15 năm qua. Loạt bài điều tra của Báo như tiếp cho tôi thêm sức mạnh và niềm tin vào công lý, nhất định nỗi oan sẽ được giải. Một lần nữa, tôi và gia đình xin bày tỏ sự tri ân, và mong muốn Báo CATPHCM tiếp tục có những bài điều tra công phu, hấp dẫn, xứng đáng là tờ báo đi đầu trong chống tiêu cực tham nhũng, nhất là nhà đất, được người dân tin tưởng...".