Nhiều năm kiên trì khiếu kiện, bà Đẹp yêu cầu làm rõ vụ việc có dấu hiệu tiêu cực, xử lý nghiêm theo pháp luật. Dù Công ty Kim Cương bị xử phạt hơn 2,08 tỷ đồng, nhưng nữ nông dân U70 này quyết không để sai phạm “bay” theo hàng trăm nghìn khối đất “lậu”...
HẦM “TỬ THẦN”, CHẶN NGUỒN SỐNG (!)
Trưng ra nhiều tài liệu chứng cứ, bà Lê Thị Đẹp (ngụ ấp 5, xã Tân Lập) trình bày: Khu ruộng lúa hơn 4ha là nguồn nuôi sống cả gia đình bà suốt mấy chục năm qua. Cuộc sống yên ổn đến giữa năm 2017, ông Phan Văn Biết (ngụ xã Tân Lập) cho xe cuốc đào khu đất (giáp ranh ruộng lúa) sâu hơn 10m, rất nguy hiểm nên chồng bà là ông Nguyễn Văn Thấp đã gửi đơn khiếu nại.
Bà Lê Thị Đẹp bên khu đất bị đào sâu
Ngày 19-7-2017, Phó giám đốc (GĐ) Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) tỉnh Long An Nguyễn Tân Thuấn ký văn bản, nêu rõ: Ngày 19-4-2017, ông Biết được UBND huyện Mộc Hóa cho phép chuyển khu đất 9.996m2 sang nuôi trồng thủy sản. Ngày 14-7-2017, Sở TNMT phối hợp UBND xã Tân Lập kiểm tra thực tế, phát hiện vị trí bờ bao giáp ranh giữa khu đất của ông Biết và ông Thấp chỉ khoảng 2m, gây nguy cơ sạt lở, ảnh hưởng đến việc sử dụng đất và sản xuất của các hộ dân lân cận.
Từ đó, Sở TNMT đề nghị: “UBND huyện Mộc Hóa chỉ đạo Phòng TNMT, UBND xã Tân Lập tổ chức kiểm tra, giám sát việc thi công “đào ao nuôi cá” của ông Biết, đảm bảo an toàn cho những thửa đất liền kề, tránh nguy cơ gây sạt lở, đồng thời yêu cầu ông Biết không được phép vận chuyển đất để san lấp nơi khác”.
Bà Đẹp phản ứng: Xin đào ao nuôi cá nhưng ông Biết đào đất bán cho nhiều người, thu lợi. Dù Sở TNMT có văn bản từ rất sớm đề nghị UBND huyện Mộc Hóa xử lý nhưng ông vẫn thoải mái cuốc, biến khu đất thành hầm “tử thần”, sâu hơn 20m.
Có lẽ thấy ông Biết quá “dễ ăn” nên Công ty TNHH Khai thác khoáng sản Kim Cương (Cty Kim Cương) do bà Diệp Thị Hiếu làm GĐ nhảy vào, ngang nhiên khai thác đất hơn 3,2ha (giáp ranh ruộng lúa bà Đẹp), cuốc đất chở bán khắp nơi. Đến năm 2019, GĐ Hiếu mua luôn hầm đất của ông Biết để cuốc. Ngoài ra, bà này còn mua gần 3ha đất kế cận nhưng chưa khai thác.
Xe ben nối đuối vào hầm “ăn” đất
Bà Đẹp khẳng định: Cả ông Biết và GĐ Hiếu đều cuốc “lậu” hầm đất. Gần như ngày nào cũng có từ 5 - 7 xe ben, có hôm hơn chục chiếc nối đuôi vào hầm “ăn” đất. Mỗi xe đất đem bán từ 600 đến hơn 1 triệu đồng. Do khu đất được cuốc liên tục nên cũng nhanh chóng biến thành hầm “tử thần”, có chỗ sâu hơn 25m. Tính ra, GĐ Hiếu đã kiếm hàng chục tỷ đồng từ hầm đất Kim Cương.
Không chỉ nguy cơ tai nạn chết người, sạt lở gây hậu quả khó lường, hầm “tử thần” còn khiến nhiều hộ dân khốn khổ vì chịu cảnh bụi bẩn, ô nhiễm trầm trọng. Bà Đẹp nói trong nước mắt: “Chịu thiệt hại nặng nề nhất là gia đình tôi. Trước đây, mỗi năm, nhà tôi thu nhập trên dưới 120 triệu đồng từ 4ha đất lúa; đến năm 2017, thu nhập tuột còn khoảng 50%; năm 2018 và 2019 gần như mất trắng do ruộng nhiễm phèn nặng từ hầm đất tràn qua. Nguồn sống cả nhà đã bị hầm đất Kim Cương “nuốt chửng”. Có thời điểm gia đình chuyển đổi trồng sen nhưng cũng không sống nổi với phèn!”.
XỬ PHẠT KIỂU... “BẬT ĐÈN XANH” (?!)
Trước sự khiếu nại liên tục, gay gắt của gia đình bà Đẹp, Trưởng Ban tiếp công dân huyện Mộc Hóa Võ Tấn Bằng nhiều lần ký văn bản truyền đạt ý kiến của Chủ tịch UBND huyện, giao Trưởng phòng TNMT phối hợp UBND xã Tân Lập và các cơ quan liên quan “thực hiện tác nghiệp”, tham mưu Chủ tịch UBND huyện xử lý, giải quyết vụ việc theo đúng quy định pháp luật.
Có lẽ Trưởng phòng TNMT huyện Mộc Hóa “quên” thực hiện, nên ngày 7-3-2019, ông Bằng ký văn bản “đôn đốc”, nêu rõ: “Đề nghị Phòng TNMT khẩn trương tham mưu UBND huyện xử lý, giải quyết vụ việc của bà Đẹp...”.
Một góc hầm đất "tử thần"
Về phía lãnh đạo tỉnh Long An, ngày 6-3-2019, Phó chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Thanh Cang ký văn bản gửi UBND huyện Mộc Hóa đề nghị xem xét, giải quyết khiếu nại của bà Đẹp, trả lời công dân và thông báo kết quả cho Thường trực HĐND tỉnh.
Ngày 10-5-2019, Chủ tịch UBND huyện Mộc Hóa Lâm Hòa Xứng, ký QĐ xử phạt vi phạm hành chính Công ty Kim Cương 50 triệu đồng vì đã vận chuyển khoảng 35m3 ra khỏi hầm đất; buộc doanh nghiệp này thực hiện các giải pháp cải tạo, phục hồi môi trường khu vực đã khai thác trong vòng 30 ngày.
Bà Đẹp bức xúc: Sau khi bị xử phạt, Cty Kim Cương vẫn ngang nhiên cuốc đất bán, thu tiền nên bà lại tiếp tục khiếu nại, kêu cứu. Đúng 7 tháng sau, bà mới được gặp Chủ tịch Xứng ngày 10-12- 2019, theo lịch tiếp công dân định kỳ. Ông Xứng thông báo “phản ánh, kiến nghị” của bà Đẹp đã được HĐND tỉnh Long An chuyển đến Sở TNMT xem xét, giải quyết.
Ngày 2-12-2019, Sở TNMT đã kiểm tra hoạt động khai thác của Cty Kim Cương, hiện chưa có kết luận. Quá trình khai thác khoáng sản của Kim Cương, nếu có phát sinh bụi bẩn ảnh hưởng đến sản xuất, đề nghị bà Đẹp gửi đơn đến UBND xã Tân Lập để được giải quyết.
Bà Đẹp phản ứng: “Cty Kim Cương khai thác hầm đất “lậu” suốt một thời gian dài nhưng chỉ bị phạt nhẹ nhàng rồi cuốc tiếp. Rõ ràng, cách trả lời của ông Chủ tịch huyện đồng nghĩa cho công ty tiếp tục khai thác, không cần phép! Khi tôi đề nghị huyện nhanh chóng giải quyết để gia đình còn sản xuất thì ông Chủ tịch huyện khuyên tôi bán đất, chuyển nhà đi nơi khác (?!). Gia đình tôi chưa hiểu được vì sao vị Chủ tịch huyện lại khuyên như thế?”.
Bà tiếp tục hành trình khiếu nại. Ngày 2-1-2020, Ban Nội chính Tỉnh ủy Long An có công văn gửi Bí thư Huyện ủy Mộc Hóa xem xét giải quyết khiếu nại của bà Đẹp, báo cáo kết quả giải quyết về Thường trực Tỉnh ủy. Ngày 14-1-2020, Phó chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Thanh Cang tiếp tục ký văn bản gửi Sở TNMT đề nghị giải quyết; Tổ đại biểu HĐND tỉnh đơn vị huyện Mộc Hóa theo dõi, đôn đốc.
Ngày 21-2-2020, Chủ tịch Xứng ký văn bản, nêu rõ: “Sở TNMT tỉnh Long An xác định việc khai khác khoáng sản của Cty Kim Cương có vi phạm pháp luật. Sở đã tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh Long An ban hành QĐ xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt là 2,08 tỷ đồng, buộc doanh nghiệp này thực hiện các giải pháp cải tạo, phục hồi môi trường, đưa khu vực khai thác về trạng thái an toàn”. Trước đó, ngày 19-2-2020, Bí thư Huyện ủy Mộc Hóa Nguyễn Văn Đát ký văn bản trả lời khiếu nại của bà Đẹp, trong đó có nội dung liên quan đến việc xử phạt Công ty Kim Cương 2,08 tỷ.
Trong văn bản ngày 24-2- 2020, Phó GĐ Sở TNMT Nguyễn Tân Thuấn khẳng định: Công ty Kim Cương đã khai thác hầm đất 4,2ha không có giấy phép. Sở TNMT tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh Long An ban hành QĐ xử phạt vi phạm hành chính trên lĩnh vực khoáng sản, đã công bố và trao QĐ cho Công ty Kim Cương để chấp hành.
Bà Đẹp cho biết, mức phạt hơn 2 tỷ đồng chứng tỏ Cty Kim Cương vi phạm pháp luật rất nghiêm trọng nhưng rất lạ là doanh nghiệp này vẫn không bị đình chỉ khai thác? Theo lịch ngày 25-3-2020 là tiếp công dân, bà xuống huyện gặp lãnh đạo để giải quyết cho gia đình gieo sạ nhưng Trưởng ban Võ Tấn Bằng cho biết ông Chủ tịch huyện bận họp nên không thể tiếp.
Bảng thông tin dự án được cấp phép ngày 13-4-2020
Bất ngờ giữa tháng 4-2020, bà nhìn thấy tấm bảng thông tin dự án “mỏ khoáng sản đất san lấp” đặt trước hầm “tử thần” của Kim Cương theo giấy phép khai thác số 92/GP-UBND ngày 13-4-2020. Từ đây, Công ty này cuốc đất dữ dội hơn. Cụ thể ngày 4-5-2020, có 12 xe ben vào hầm “ăn” đất, sáng 6-5 có 10 xe...
Nữ nông dân lên tiếng: “Suốt 3 năm qua, gia đình tôi liên tục khiếu nại, kêu cứu nhưng không được giải quyết. Trong khi Cty Kim Cương sai phạm rành rành mang tính cố ý lại được “ưu ái” cấp phép. Tôi sẽ tiếp tục khiếu tố, đề nghị lãnh đạo tỉnh Long An khẩn trương xử lý hành vi của GĐ Cty Kim Cương cũng như vai trò, trách nhiệm của từng đơn vị, cá nhân liên quan, khi để việc khai thác hầm đất không phép diễn ra suốt thời gian dài.
Đồng thời, tôi mong chờ UBND tỉnh Long An có lời giải thích thấu đáo việc cấp giấy phép cho một doanh nghiệp nhiều lần vi phạm pháp luật để trục lợi...”. Bên cạnh đó, dư luận cũng đặt câu hỏi: Tại sao tháng trước phạt tiền, tháng sau cấp giấy phép, phải chăng phạt tiền để hợp thức hóa?
Gia đình bà Đẹp và nhiều hộ dân đồng tình, cùng ký vào đơn kêu cứu gửi Báo CATP. Việc Cty Kim Cương vi phạm pháp luật đã được kết luận, do đó, rất mong lãnh đạo UBND tỉnh Long An khẩn trương chỉ đạo làm rõ, xử lý rốt ráo sai phạm theo đúng quy định của pháp luật.