(CAO) Chiều nay 14-7 (giờ VN) cộng đồng quốc tế “thở phào” trước tin tại Vienna (Áo), Iran và nhóm P5+1 ( Mỹ, Anh, Pháp, Nga,Trung Quốc và Đức) đã đạt được thỏa thuận nhằm giới hạn chương trình hạt nhân của Tehran.
Như vậy, sau 13 năm đối đầu, đe dọa rồi ngồi vào bàn đàm phán giữa các bên mà không đi đến kết quả, thỏa thuận đạt được hôm nay sẽ mở đường cho việc Iran hạn chế chương trình hạt nhân của mình để không sản xuất được vũ khí nguyên tử, trong khi các nước phương Tây sẽ dỡ bỏ các lệnh cấm vận kinh tế áp lên Iran nếu nước này thực hiện nghiêm túc những điều khoản trong thỏa thuận.
Bốn điều khoản quan trọng nhất mà Iran và nhóm P5+1 đạt được hôm nay là:
Iran phải giảm 2/3 số lượng máy li tâm trong thời gian tới và đặt các máy li tâm này dưới sự giám sát của quốc tế.
Cắt giảm 98% lượng uranium làm giàu.
Chấp nhận việc các lệnh trừng phạt sẽ được áp đặt trở lại nếu Iran vi phạm các điều khoản trong thỏa thuận hôm nay.
Cho các thanh sát viên của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) tiếp cận và thanh sát các cơ sở hạt nhân của Iran “bất cứ nơi nào và bất cứ khi nào khi cần thiết”.
Đổi lại, phương Tây sẽ dỡ bỏ các lệnh cấm vận áp lên nền kinh tế nước này từ ngành dầu khí, hàng không đến tài chính.
Các quan chức Iran, Nga, Mỹ vui mừng khi đạt được thỏa thuận hạt nhân tại Vienna (Áo) chiều nay - Ảnh: Reuters
BBC dẫn lời Cao ủy Đối ngoại Liên minh châu Âu (EU) Federica Mogherini trước đó từng nhấn mạnh thỏa thuận hạt nhân với Iran nếu đạt được sẽ là “ dấu hiệu của niềm hy vọng cho toàn thế giới”, và rằng “ thỏa thuận nếu đạt được sẽ mở ra chương mới trong quan hệ quốc tế”. Hôm nay, ước nguyện của bà đã thành hiện thực.
Tổng thống Mỹ Obama nhấn mạnh “ với thỏa thuận này, mọi con đường dẫn đến việc Iran sở hữu vũ khí nguyên tử sẽ không còn”. Còn tổng thống Iran Hassan Rouhani nhận định: "thỏa thuận hạt nhân đạt được sẽ mở ra chương mới trong quan hệ giữa Iran với thế giới".
Tuy nhiên Israel đã phản đối kịch liệt thỏa thuận đạt được. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu gọi thỏa thuận này là một “sai lầm lịch sử” và khẳng định cứng rắn rằng Tel Aviv sẽ can thiệp bằng quân sự để ngăn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân.
Các chuyên gia quốc tế nhận định thỏa thuận hạt nhân đạt được với Iran là thành tựu ngoại giao trong nhiệm kì của tổng thống Mỹ Obama khi ông kiên trì theo đuổi bằng biện pháp ngoại giao (đàm phán) với Iran để đạt được thỏa thuận hạt nhân sau cùng.
Thỏa thuận hạt nhân Iran đạt được hôm nay sẽ được trình lên Quốc hội Mỹ xem xét trong 60 ngày. Tổng thống Obama khẳng định ông sẽ dùng quyền phủ quyết nếu thỏa thuận này bị ngăn cản.