(CAO) Tối 23-1 (giờ VN), AFP đưa tin tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh đưa Mỹ rút khỏi Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Tuy nhiên, nhiều nước như Nhật, Úc và New Zealand cho biết họ sẽ quyết tâm thực thi Hiệp định này dù không có Mỹ.
Sau bao công sức của 12 nước, trong đó có Việt Nam để gia nhập TPP dưới thời Obama qua các vòng đàm phán cam go về những điều khoản trong Hiệp định ở nhiều lĩnh vực như dược phẩm, chế biến sữa, dệt may, chữ ký vào sắc lệnh của Trump hôm qua đã phá bỏ những nỗ lực đó. Thủ tướng Nhật Shinzo Abe từng nhấn mạnh: “Không có Mỹ tham gia, TPP sẽ trở nên vô nghĩa”.
Từ phòng Bầu dục của Nhà Trắng, Trump khẳng định: “Chúng tôi đã bàn về điều này từ rất lâu” và nhấn mạnh: “Đây là điều tuyệt vời cho người lao động Mỹ” sau khi đặt bút ký rút khỏi TPP.
Trump cho biết thay vì tham gia các hiệp định đa phương như TPP, từ nay ông sẽ hướng Mỹ đến việc tham gia các hiệp định thương mại song phương. Ông nhấn mạnh: “Chúng ta vẫn có hoạt động thương mại với các nước, nhưng sẽ tiến hành nó theo cách song phương”.
Trump còn dọa: “Nếu nước nào hành xử không đẹp, Mỹ sẽ gửi tối hậu thư chấm dứt, trong 30 ngày họ phải giải quyết vấn đề, còn không chúng ta sẽ từ bỏ”.
Quốc hội Mỹ chưa thông qua TPP nên hành động rút khỏi Hiệp định của Trump chỉ mang tính hình thức. Tuy nhiên điều đó cho thấy xu hướng bảo hộ, chống toàn cầu hóa sẽ là chính sách nổi bật trong nhiệm kỳ của ông.
Trump "khoe" sắc lệnh ông ký rút khỏi TPP - Ảnh: Reuters
Về quan điểm bỏ TPP, cả ông Trump và bà Clinton trong giai đoạn tranh cử từng đưa ra quan điểm tương đồng rằng đây là một hiệp định tồi tệ. Trước đó Trump cho biết ông cũng sẽ đàm phán lại Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) với lãnh đạo hai nước Mexico và Canada để đạt được những thỏa thuận có lợi cho Mỹ.
TPP là một trong những bước đi trọng yếu trong chính sách “xoay trục sang Châu Á” dưới thời Obama, cho phép Washington tạo ra tầm ảnh hưởng trong thương mại ở khu vực kinh tế phát triển năng động nhất Thế giới. Việc bỏ TPP có thể khiến vị thế của Mỹ ở khu vực này bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Sau động thái của Trump, Reuters dẫn lời thủ tướng Úc Malcolm Turnbull cho biết nước này sẽ thảo luận với thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, thủ tướng New Zealand Bill English và thủ tướng Singapore Lý Hiển Long về khả năng tiếp tục triển khai TPP trong bối cảnh không còn Mỹ.
Truyền thông dẫn lời thủ tướng Úc nhấn mạnh: “Không có Mỹ tham gia TPP là một tổn thất lớn. Tuy nhiên chúng ta sẽ không từ bỏ. Khả năng Trung Quốc sẽ gia nhập TPP".
Như vậy từ chỗ dùng TPP để tạo ra ảnh hưởng và đối trọng với Trung Quốc trong khu vực của chính quyền Obama, nước đi rút khỏi TPP của Trump đã đưa Mỹ lùi lại trong tiến trình “xoay trục sang Châu Á”, tạo thuận lợi cho Bắc Kinh về khả năng khuếch trương tầm ảnh hưởng của họ. Với hành động này, nước được lợi nhất là Trung Quốc cả về thương mại và chính trị.