(CAO) Hôm 27-2, Mỹ đã công bố thông tin tình báo được giải mật trong đó xác định người lãnh đạo trên thực tế ở Ả Rập Saudi – thái tử Mohammed bin Salman (MbS) đã phê chuẩn một chiến dịch bắt và sát hại nhà báo Jamal Khashoggi vào năm 2018.
Động thái công bố tin tình báo trên diễn ra khi Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với một số người có liên quan đối với vụ việc.
Khashoggi là một công dân Mỹ, người đã viết các bài bình luận cho tờ Washington Post chỉ trích các chính sách của Thái tử Mohammed bin Salman. Ông đã bị giết và chặt xác phi tang bởi một nhóm đặc vụ có liên hệ với vị thái tử này trong lãnh sự quán của vương quốc ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ).
Chính phủ Ả Rập Saudi đã phủ nhận bất kỳ sự liên quan nào của thái tử đến vụ việc và đã ra tuyên bố bác bỏ kết quả báo cáo của Mỹ, đồng thời lặp lại những tuyên bố trước đó rằng vụ giết Khashoggi là một tội ác tày trời của một nhóm côn đồ.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cố gắng làm rõ rằng việc giết các đối thủ chính trị là không thể chấp nhận được đối với Mỹ trong khi ông vẫn nỗ lực duy trì mối quan hệ với vị thái tử 35 tuổi, người có thể sẽ cai trị toàn diện trong tương lai ở một trong những nước xuất khẩu dầu hàng đầu thế giới trong nhiều thập kỷ và là một đồng minh quan trọng giúp Mỹ chống lại kẻ thù chung Iran.
Trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình hôm 26-2, Biden cho biết ông đã nói với Quốc vương Ả Rập Saudi - Salman rằng nước này phải giải quyết vấn đề vi phạm nhân quyền như một điều kiện tiên quyết để có quan hệ tốt đẹp với Mỹ.
Thái tử MbS - Ảnh: Reuters
Trong số các biện pháp trừng phạt mà Mỹ đã áp đặt hôm 26-2, họ đã cấm cấp thị thực đối với một số công dân Ả Rập Saudi được cho là có liên quan đến vụ giết Khashoggi và áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với những người khác, bao gồm cả một cựu thứ trưởng tình báo, điều này sẽ đóng băng tài sản của họ ở Mỹ và thường cấm người Mỹ giao dịch với họ.
Các quan chức Mỹ cũng cho biết họ đang xem xét hủy bán vũ khí cho Ả Rập Saudi vốn gây lo ngại về nhân quyền và hạn chế bán vũ khí “phòng thủ” trong tương lai cho nước này, đồng thời đánh giá lại mối quan hệ với vương quốc và vai trò của nước này trong cuộc chiến Yemen.
“Chúng tôi đánh giá rằng Thái tử Saudi Arabia Muhammad bin Salman đã chấp thuận một hoạt động ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ để bắt hoặc giết nhà báo Saudi Jamal Khashoggi” - Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ cho biết trong báo cáo dài bốn trang.
Cơ quan tình báo dựa trên đánh giá của mình về quyền kiểm soát của thái tử đối với việc ra quyết định, sự tham gia trực tiếp của một trong những cố vấn quan trọng của ông và chi tiết bảo vệ của chính ông, và "sự ủng hộ của ông trong việc sử dụng các biện pháp bạo lực để bịt miệng những người bất đồng chính kiến ở nước ngoài, bao gồm cả Khashoggi" .
Người ủng hộ đốt nến tưởng niệm nhà báo Khashoggi - Ảnh: Reuters
“Kể từ năm 2017, Thái tử đã có quyền kiểm soát tuyệt đối các tổ chức tình báo và an ninh của Vương quốc, nên rất khó có khả năng các quan chức Ả Rập Saudi thực hiện một hoạt động như vậy mà không có sự cho phép của ông”, báo cáo chỉ ra.
Khi giải mật báo cáo, Biden đã đảo ngược quyết định trước đó của người tiền nhiệm Donald Trump từ chối làm việc này.
(CAO) Hôm 26-2, Reuters đưa tin Tổng thống Mỹ Joe Biden vừa có cuộc điện đàm với quốc vương Ả Rập Saudi Salman, qua đó nhấn mạnh việc duy trì mối quan hệ song phương “mạnh mẽ và minh bạch nhất có thể”.