Một số tồn tại
Thời gian qua, triển khai thực hiện Chương trình OCOP trên địa bàn TP đang gặp một số khó khăn nhất định. Cụ thể: Việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, tham gia trên các sàn thương mại điện tử vào lĩnh vực nông sản chưa được quan tâm đúng mức. Các doanh nghiệp sản xuất nông sản chủ yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ, nhất là hợp tác xã, khi đó khả năng ứng dụng công nghệ thông tin còn chưa phổ biến, thiếu nhân lực có trình độ chuyên môn, chưa nắm bắt rõ quy trình, quy định để giao dịch trên sàn thương mại điện tử.
Đặc biệt, đối với các sản phẩm đề xuất công nhận đạt 4 sao, 5 sao còn gặp khó khăn về ghi nhãn hàng hóa, đăng ký mã số, mã vạch, truy xuất nguồn gốc, sở hữu trí tuệ vì khi thực hiện truy xuất nguồn gốc điện tử, sản phẩm chi phí cao và cần đào tạo nhân sự sử dụng được phần mềm. Bên cạnh đó, chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ số trong quảng bá và xúc tiến thương mại, tiếp thị trực tuyến (website bán hàng đa kênh, fanpage, kênh youtube, gian hàng thương mại điện tử...) chưa bắt kịp xu hướng, đặc biệt đối với những đối tượng chủ thể OCOP, HTX là người lớn tuổi, phụ nữ... Một vấn đề cũng cần đặt ra, đó là vốn cho đầu tư máy móc thiết bị, khoa học công nghệ nhằm cải tiến sản phẩm, bao bì gặp nhiều trở ngại.
Sản phẩm OCOP của các tỉnh tại Lễ hội kết nối sản phẩm OCOP thường kỳ
Đối với số lượng sản phẩm OCOP đã có sự phát triển, nhưng chưa thật sự ổn định. Việc mở rộng quy mô sản xuất các sản phẩm gặp một số khó khăn nhất định. Số sản phẩm đạt OCOP nhiều, song phần lớn có quy mô sản xuất mang tính thời vụ, không đáp ứng được nhu cầu lớn và thường xuyên của thị trường. Nội lực và khả năng quản trị sản xuất của chủ thể OCOP còn hạn chế. Hàm lượng khoa học, công nghệ trong các sản phẩm OCOP còn thấp, do các sản phẩm OCOP chủ yếu là sơ chế hoặc chế biến đơn giản; vấn đề sở hữu trí tuệ chưa được các chủ thể quan tâm đúng mức, nhiều chủ thể chưa hiểu rõ và chưa chủ động đăng ký bảo hộ các nhãn hiệu, bảo hộ mẫu mã, bao bì, kiểu dáng công nghiệp...
Bên cạnh đó, trình độ lao động, cơ sở hạ tầng sản xuất và thương mại chưa được đầu tư đúng mức nên năng suất lao động chưa cao, chi phí sản xuất khá lớn dẫn đến giá thành sản phẩm OCOP chưa có lợi thế để cạnh tranh với các sản phẩm cùng chủng loại của các nước. Đây là một trở ngại để tạo sự hấp dẫn, thu hút người tiêu dùng. Việc định hướng phát triển sản phẩm OCOP gắn với vùng nguyên liệu, đặc biệt là bảo tồn và phát triển vùng nguyên liệu đặc trưng, truyền thống cũng cần có chính sách, giải pháp phù hợp.
Đột phá để phát triển bền vững
Phát triển sản phẩm OCOP trên địa bàn TP đạt hiệu quả sẽ góp phần xây dựng nông thôn mới. Vừa qua, Chi cục Phát triển nông thôn TP đã đề xuất một số giải pháp. Cụ thể, rà soát các cơ chế chính sách thuộc lĩnh vực khoa học và công nghệ hỗ trợ xây dựng nông thôn mới, chú trọng cơ chế, chính sách khuyến khích các tổ chức kinh tế đầu tư vào hoạt động khoa học và công nghệ trên địa bàn các huyện ngoại thành TP.
Kịp thời điều chỉnh đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, góp phần nâng cao hiệu quả, đảm bảo không trùng lắp, chồng chéo, lãng phí nguồn lực; thường xuyên tổ chức các hội thảo, hội nghị, lớp tập huấn, hướng dẫn cho các chủ thể và cán bộ quản lý chương trình của địa phương về tầm quan trọng của sở hữu trí tuệ, các quy định pháp lý đăng ký bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến các sản phẩm OCOP.
Ngoài ra, tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ đối với các sản phẩm OCOP, tập trung hướng dẫn các đơn vị, tổ chức, cá nhân về quy định ghi nhãn hàng hóa; thủ tục đăng ký mã số, mã vạch, sở hữu trí tuệ, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, cũng như thông tin tuyên truyền đến các chủ thể OCOP về các thành tựu nghiên cứu khoa học công nghệ, chuyển giao ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học công nghệ trong các khâu sản xuất, chế biến, bảo quản, đóng gói và tiêu thụ. Từ đó, góp phần nâng cao chất lượng, đa dạng hóa mẫu mã sản phẩm.
Thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, tiếp cận, học hỏi các kỹ năng hút khách hàng, chiến lược xây dựng, phát triển video ngắn; kỹ năng livestream bán hàng... để đưa sản phẩm OCOP lên mạng xã hội và các sàn thương mại điện tử, mở ra thị trường mới, nguồn khách, cơ hội hợp tác mới. Đồng thời, kết nối các chủ thể OCOP trong xúc tiến thương mại, tiêu thụ sản phẩm. Khuyến khích chủ thể OCOP chủ động hợp tác và tham gia các hội chợ triển lãm, chương trình quảng bá; thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ số trong quảng bá và xúc tiến thương mại, tiếp thị trực tuyến (website bán hàng đa kênh, fanpage, kênh youtube, gian hàng thương mại điện tử...).
Có thể nói, mở rộng quảng bá, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp trên các sàn thương mại điện tử, các trang mạng xã hội bằng nhiều hình thức đã góp phần giúp sản phẩm OCOP đến gần hơn, nhanh hơn với người tiêu dùng cả nước, hướng tới mục tiêu phát triển hiệu quả và bền vững cho sản phẩm OCOP địa phương ở TP. Qua việc kết nối với các kênh phân phối hiện đại, các chủ thể OCOP đã chủ động áp dụng chuyển đổi số trong các công đoạn sản xuất, chế biến, quảng bá, tiêu thụ sản phẩm để đáp ứng yêu cầu với sự thay đổi về nhu cầu tiêu dùng và thị trường.
Quảng bá, giới thiệu và xúc tiến thương mại nhằm đưa sản phẩm OCOP ra thị trường thế giới, tự đó tạo điều kiện thu hút doanh nghiệp nước ngoài hỗ trợ về kỹ thuật, nguồn lực của các đối tác nước ngoài; thúc đẩy cơ giới hóa trong phát triển sản phẩm OCOP; phát triển OCOP xanh theo hướng xuất khẩu; nghiên cứu, chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ phát triển và quảng bá sản phẩm OCOP trong và ngoài nước; tổ chức các sự kiện giới thiệu sản phẩm OCOP tới các đại sứ quán, lãnh sự quán, cơ quan đại diện của các nước, vùng lãnh thổ và tổ chức quốc tế tại Việt Nam nhằm quảng bá rộng rãi, tìm kiếm cơ hội xuất khẩu cho sản phẩm OCOP.
Tham gia, tổ chức các sự kiện, diễn đàn khu vực, quốc tế về OCOP thường niên để mở rộng cơ hội thị trường của sản phẩm OCOP, góp phần quảng bá, giới thiệu văn hóa, du lịch Việt Nam; hỗ trợ các sản phẩm OCOP được cấp chỉ dẫn địa lý, đăng ký nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp, có tiềm năng, lợi thế vùng để tham gia các hội chợ, triển lãm chuyên ngành lớn tại các thị trường trọng điểm như: Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản, Trung Quốc... nhằm khảo sát thị trường, tạo cơ hội cho các chủ thể thực hiện sản phẩm OCOP tiếp xúc, đàm phán với đối tác, từ đó mở rộng thị trường tiêu thụ và gia tăng giá trị kinh tế cho sản phẩm OCOP.
Để chương trình OCOP đạt hiệu quả và phát triển bền vững, cần xây dựng hành lang pháp lý đáp ứng được yêu cần phát triển. Bên cạnh đó là sự tiếp sức của ngân hàng, tổ chức tín dụng để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân tiếp cận nguồn vốn với lãi suất ưu đãi. Về phía các chủ thể OCOP luôn có sự cải tiến sản phẩm, phù hợp thị hiếu tiêu dùng. Ngoài ra, công tác truyền thông về sản phẩm OCOP cần được đẩy mạnh nhằm nâng cao nhận thức cho người dân, cơ quan, tổ chức về tầm quan trọng của chương trình OCOP, góp phần đẩy mạnh kinh tế nông thôn bền vững và bảo vệ môi trường.
(CATP) Sản phẩm OCOP là đặc trưng, đặc sản, tiềm năng, lợi thế của địa phương, vùng miền đã được kết nối vào hệ thống các điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP trên địa bàn cả nước cũng như đưa vào tất cả các hệ thống phân phối lớn. Tuy nhiên, theo đánh giá từ các chuyên gia, doanh nghiệp và chủ thể OCOP, việc này vẫn còn gặp một số khó khăn nhất định
DUY LUÂN - PHONG ANH - YẾN ÁNH