(CATP) Gửi đơn kêu cứu đến tòa soạn Báo Công an TPHCM, bà Lư Thị Kiên (SN 1974, ngụ xã Khánh Hội, huyện U Minh, Cà Mau) cho rằng, hai bản án của hai cấp tòa tại Cà Mau đã có nhiều dấu hiệu sai phạm cả nội dung lẫn tố tụng.
Khổ sở vì... hụi
Trước đó, bà Kiên là bị đơn trong vụ án dân sự về "tranh chấp hụi" tại bản án sơ thẩm số 39/2023/DS-ST ngày 17/3/2023 của Tòa án nhân dân (TAND) huyện U Minh và bản án phúc thẩm số 286/2023/DS-PT ngày 25/8/2023 của TAND tỉnh Cà Mau. Nguyên đơn là bà Lâm Thị Út (SN 1958, cùng ngụ xã Khánh Hội, huyện U Minh, Cà Mau).
Theo đơn khởi kiện ngày 26/12/2022 của nguyên đơn thì bà Út mở một số dây hụi. Bà Kiên có tham gia chơi 4 dây hụi. Dây 1, mở ngày 16/11/2019 âm lịch, loại hụi 5 triệu đồng/tháng, mỗi tháng khui hụi 1 lần, gồm có 30 "chân", bà Kiên tham gia 1 "chân". Đến tháng 6/2021, bà Kiên hốt hụi và bà Út đã chung đủ tiền hụi cho bà Kiên. Dây hụi này bà Kiên còn nợ bà Út 9 tháng "hụi chết" (45 triệu đồng). Dây 2, mở ngày 02/11/2020 âm lịch, loại hụi 5 triệu đồng/tháng, mỗi tháng khui hụi 1 lần, gồm có 27 "chân", bà Kiên tham gia 1 "chân". Đến tháng 6/2021, bà Kiên hốt hụi và bà Út đã chung đủ tiền hụi cho bà Kiên. Dây hụi này bà Kiên còn nợ bà Út 19 tháng "hụi chết" (95 triệu đồng).
Dây 3, mở ngày 20/03/2020 âm lịch, loại hụi 5 triệu đồng/tháng, mỗi tháng khui hụi 1 lần, gồm có 26 "chân", bà Kiên tham gia 2 "chân". Chân hụi thứ nhất bà Kiên hốt vào tháng 4/2020. Đến tháng 4/2021, bà Kiên hốt "chân" thứ hai và bà Út đã chung đủ tiền hụi cho bà Kiên. Dây hụi này bà Kiên còn nợ bà Út số tiền 90 triệu đồng. Dây 4, mở ngày 20/03/2020 âm lịch, loại hụi 3 triệu đồng/tháng, mỗi tháng khui hui 1 lần, gồm có 27 "chân", bà Kiên tham gia 1 "chân". Đến tháng 6/2021, bà Út đã chung đủ tiền hụi cho bà Kiên. Dây hụi này bà Kiên còn nợ bà Út 10 tháng "hụi chết" (30 triệu đồng).
Bà Kiên tại TAND huyện U Minh, Cà Mau
Tổng cộng 4 dây hụi bà Kiên nợ bà Út số tiền 260 triệu đồng, tất cả các lần giao tiền hụi đều có biên nhận giao tiền hụi và bà Kiên ký tên nhận tiền. Hiện nay, các dây hụi đều đã kết thúc. Mặc dù, bà Út đã yêu cầu bà Kiên thanh toán tiền "hụi chết" nhiều lần, nhưng bà Kiên chỉ trả cho bà 2 lần (10 triệu đồng), số tiền còn lại bà Kiên không trả mà cố tình lẩn tránh. Do đó, bà Út yêu cầu TAND huyện U Minh giải quyết buộc bà Kiên trả cho bà Út số tiền hụi 250 triệu đồng.
Ngày 17/3/2023, TAND huyện U Minh tuyên bản án sơ thẩm, buộc bà Kiên trả cho bà Út số tiền hụi 250 triệu đồng. Ngày 25/4/2023, Chi cục Thi hành án dân sự huyện U Minh ban hành quyết định số 747/QĐ-CCTHADS về việc thi hành án sơ thẩm. Khi cán bộ thi hành án đến nhà bà Kiên yêu cầu thi hành bản án sơ thẩm thì bà Kiên mới biết... bị TAND huyện U Minh xét xử. Sau đó, bà Kiên nộp đơn kháng cáo.
Ngày 25/8/2023, TAND tỉnh Cà Mau tuyên bản án phúc thẩm, không chấp nhận yêu cầu kháng cáo của bị đơn (bà Kiên), giữ nguyên bản án sơ thẩm.
Nhiều sai sót cần làm rõ
Bản án sơ thẩm xác định, việc bà Kiên tham gia chơi hụi do bà Út làm chủ là có thật, thể hiện tại các văn bản thỏa thuận và tại các biên bản xác minh đối với các bà: Nguyễn Tuyết Dân, Nguyễn Tuyết Lãnh, Trần Thị Bé Diễm (cùng ngày 04/9/2022) và biên bản xác minh đối với ông Hồ Văn Vũ (ngày 06/9/2022) thể hiện bà Út đến gom tiền hụi bà Kiên nhiều lần, nhưng bà Kiên lánh mặt...
Nhận định của tòa sơ thẩm là thiếu cơ sở. Mặc dù bà Út nộp chứng cứ là văn bản thỏa thuận hụi, tuy nhiên đây chỉ là văn bản đơn phương của riêng bà Út chứ không có thỏa thuận với ai. Danh sách thành viên chơi hụi đính kèm thì các dây hụi 1, 3 và 4 chỉ ghi tên Kiên, dây hụi 2 ghi tên Lư Thị Kiên kèm số CMND mà không có chữ ký xác nhận của bà Kiên. Ngoài ra, việc UBND xã Khánh Hội (huyện U Minh, Cà Mau) xác nhận chữ ký của bà Út cũng không thay thế giá trị xác nhận là bà Kiên có thỏa thuận chơi các dây hụi 1, 2, 3, 4 với bà Út.
Do Tòa sơ thẩm không triệu tập bà Kiên đến tòa trong suốt quá trình giải quyết vụ án từ lấy lời khai, hòa giải và xét xử nên bị đơn không có cơ hội được trình bày sự thật. Bà Kiên không được đối chất với các nhân chứng. Các biên bản xác minh của cán bộ tư pháp xã không đúng chức năng và thẩm quyền về việc ghi lời khai xác minh, lời khai nhân chứng một chiều.
Tại phiên tòa phúc thẩm, bà Kiên cho rằng đã đóng đầy đủ tất cả số tiền "hụi chết" cho bà Út. Tòa cấp phúc thẩm vẫn buộc bà Kiên trả nợ tiền hụi cho bà Út với số tiền 250 triệu đồng là thiếu căn cứ. Trong khi ý kiến phát biểu của đại diện Viện kiểm sát nhân dân đồng cấp tại phiên phúc thẩm đề nghị tạm ngừng phiên tòa để xác minh việc gom hụi có ký nhận số hụi hay không, thì bị Hội đồng xét xử bác đi.
"Theo thông lệ chơi hụi tại địa phương, giữa chủ hụi và người chơi hụi, thì việc giao nhận tiền hụi là không có ký nhận giấy tờ giao nhận tiền hụi mà hai bên giao nhận tiền tận tay và tin nhau bằng chữ tín, chứ không bằng chứng cứ một chiều do bà Út cung cấp" - bà Kiên bức xúc.
Ngoài ra, bị đơn cho rằng còn sai sót về tố tụng trong khi xét xử vụ án. Bản án sơ thẩm nêu: "Đối với bà Kiên trong quá trình Tòa án thụ lý, giải quyết vụ án đã tống đạt các văn bản tố tụng cho bà Kiên đúng theo quy định pháp luật nhưng bà Kiên từ chối nhận các văn bản tố tụng...". Bà Kiên cam kết, không nhận được bất cứ văn bản tống đạt nào của Tòa án sơ thẩm. Đồng thời, ngày 11/5/2023, UBND xã Khánh Hội xác nhận: "không có nhận giấy mời nào của Tòa án về việc mời bà Kiên".
Khi bản án sơ thẩm có hiệu lực, được chuyển qua Chi cục Thi hành án dân sự huyện U Minh ban hành quyết định thi hành, nhưng TAND tỉnh Cà Mau vẫn chấp nhập kháng cáo quá hạn (mà không hướng dẫn đương sự thực hiện làm đơn đề nghị giám đốc thẩm để hủy bản án sơ thẩm) là trái luật.
Mới đây, bà Kiên làm đơn đề nghị giám đốc thẩm. Ngày 28/5/2024, bà Kiên nhận được công văn số 1676/TANDTC-VP ngày 22/4/2024 của TAND Tối cao về việc chuyển đơn đề nghị giám đốc thẩm của bà đến TAND Cấp cao tại TPHCM giải quyết theo thẩm quyền.