Gặp thủ tướng báo cáo vụ tiêu cực!
Khi mới bước vào nghề, tôi thường viết mảng phóng sự xã hội và chuyên mục nổi tiếng một thời của Báo CATP "Điều tra theo yêu cầu bạn đọc". Chính Báo CATP đã nuôi dưỡng, tạo mọi điều kiện để tôi đến với mảng đề tài điều tra tiêu cực, tham nhũng nhất là lĩnh vực đất đai, rồi "bén duyên" với thể loại này suốt gần 20 năm qua.
Từ cuối năm 2003 đến đầu 2005, tôi cùng nhóm phóng viên (PV) Chuyên đề Báo CATP thực hiện nhiều loạt bài điều tra sai phạm nghiêm trọng tại quận Gò Vấp (QGV), nổi bật nhất là vụ sang nhượng hơn 12ha đất ở P12QGV trái phép, gây thiệt hại cho Nhà nước hàng chục tỷ đồng.
Từ loạt bài này, Cơ quan CSĐT Công an TPHCM đã khởi tố vụ án, bắt một số cán bộ và đối tượng liên quan. Tuy nhiên, "nhân vật chính" Trần Kim Long lúc đó là Chủ tịch UBND QGV vẫn ung dung tại vị. Được sự ủng hộ của đông đảo bạn đọc là cán bộ, đảng viên hưu trí lẫn đương chức và người dân QGV, tôi và nhóm PV tiếp tục vào cuộc, bằng loạt điều tra nhiều kỳ đăng trên Báo CATP từ giữa đến cuối tháng 7-2005.
Đầu tháng 8-2005, Thủ tướng Chính phủ lúc bấy giờ là ông Phan Văn Khải từ Hà Nội vào TPHCM công tác. Thông qua mối quan hệ, tôi cùng nhà báo Lại Văn Long (hiện là Trưởng ban PV Chuyên đề Báo CATP) xin được gặp Thủ tướng để trình bày những sai phạm liên quan đến ông Trần Kim Long. Dù rất bận công việc nhưng Thủ tướng Phan Văn Khải vẫn nhận lời, cho phép chúng tôi gặp 30 phút để kể tóm tắt vụ tiêu cực mà Báo CATP đã phanh phui. Lắng nghe và trao đổi với chúng tôi một cách cởi mở, Thủ tướng cho biết sẽ xem xét và có hướng chỉ đạo sau khi về Hà Nội.
Tác giả lắng nghe người dân xã Đông Thạnh, H.Hóc Môn trình bày bức xúc liên quan đến ông Nguyễn Văn Khỏe năm 2007
Sau đó, ngày 8 và 9-8-2005, lãnh đạo thành phố ra 2 quyết định tạm đình chỉ chức vụ của ông Trần Kim Long trong 3 tháng để kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của ông này. Ngày 12-10-2005, ông Long bị Cơ quan CSĐT Công an TPHCM khởi tố, bắt tạm giam để điều tra về hành vi tham nhũng. Với ba tội danh "Nhận hối lộ", "Đưa hối lộ" và "Lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi", Trần Kim Long nhận mức án hơn 25 năm tù.
Việc người đứng đầu Chính phủ dành thời gian tiếp, lắng nghe PV Báo CATP trình bày đã ghi một dấu ấn khó phai trong đời làm báo của tôi. Cuộc gặp này như một thông điệp, cổ vũ mạnh mẽ cho tôi trên mặt trận đấu tranh chống tiêu cực nóng bỏng, đầy thử thách.
Sau vụ án Trần Kim Long, tôi tiếp tục có loạt bài điều tra về tiêu cực đất đai tại huyện Hóc Môn năm 2007. Chủ tịch UBND huyện Hóc Môn lúc đó là Nguyễn Văn Khỏe bị bắt đầu tháng 11-2007, ra tòa lĩnh án 20 năm tù vì các tội tham nhũng.
Hai loạt bài điều tra này đã được Hội đồng giải Báo chí Quốc gia trao giải B và C (Nhì và Ba) năm 2005 và 2007.
"Chia lửa" với đoàn thanh tra liên ngành
Sau hàng loạt bài báo phản ánh tiêu cực, tham nhũng đặc biệt trên lĩnh vực nhà đất, Báo CATP càng tăng thêm uy tín đối với bạn đọc. Tin tưởng báo, đầu năm 2013, nhóm cán bộ đảng viên của 4 doanh nghiệp (DN) thuộc Bộ Công thương có trụ sở tại số 8 - 12 Lê Duẩn, Q1, TPHCM đã gửi đơn đến Báo CATP, đề nghị điều tra việc sang tên đổi chủ khu đất "kim cương", nghi có tiêu cực.
Tôi được Phó tổng biên tập Trần Trọng Dũng (hiện là Chủ tịch Hội Nhà báo TPHCM) trực tiếp chỉ đạo làm rõ. Từ những tài liệu chứng cứ đã thu thập bước đầu, tôi thực hiện bài điều tra, tựa đề Công ty Quản lý kinh doanh nhà (QLKDN) TPHCM: Mở khách sạn 5 sao trên khu đất "vàng" liên doanh được Báo CATP đăng tháng 8-2013, chỉ rõ: Hai khu đất số 8 - 12 Lê Duẩn gần 5.000m2 được UBND TPHCM giao Công ty QLKDN quản lý, cho 4 DN Bộ Công thương thuê làm trụ sở. Đến năm 2007, UBNDTP có chủ trương thực hiện dự án khách sạn 5 sao và trung tâm thương mại tại hai khu đất trên. Quá trình thực hiện, chủ trương đúng đắn của UBNDTP đã bị "lái" sang một hướng khác, để hai khu đất công sản dễ dàng rơi vào tay tư nhân.
Sau bài báo, tôi được Ban Biên tập chỉ đạo tiếp tục theo dõi. Sau 5 năm thu thập gần 3kg tài liệu, chứng cứ, tôi đã thực hiện loạt điều tra, chỉ rõ những sai phạm của nhiều đơn vị, cá nhân, trong đó có Giám đốc Công ty QLKDN Nguyễn Thị Thu Thủy. Sai phạm này mang tính cố ý, lộ rõ dấu hiệu tiêu cực, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Việc 4 DN đồng loạt "nhượng quyền đầu tư” cho Công ty TNHH Kinh Đô (thực chất bán chủ trương đầu tư) để lấy 200 tỷ đồng là trái quy định pháp luật.
Quá trình điều tra, thu thập chứng cứ, tôi luôn nhận đựợc sự đồng tình, giúp đỡ rất nhiệt tình của nhiều cán bộ đảng viên đương chức lẫn hưu trí của 4 DN. Trong số chứng cứ thu thập, có nhiều tài liệu rất quan trọng, tôi đã cung cấp cho Đoàn Thanh tra liên ngành của Chính phủ để có thêm căn cứ kết luận sai phạm, kiến nghị xử lý.
Vụ tiêu cực được làm rõ, Phó thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình chỉ đạo xử lý nghiêm thể hiện quyết tâm của cả hệ thống chính trị nhằm lập lại trật tự, kỷ cương trong việc sắp xếp, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước, tạo sự minh bạch trong thực thi pháp luật. Những cán bộ lãnh đạo sai phạm, trong đó có nguyên Phó chủ tịch thường trực UBNDTP Nguyễn Thành Tài đã bị bắt giam, ra tòa lĩnh án...
Đi đến tận cùng vụ việc…
Cách số 8 - 12 Lê Duẩn vài trăm mét là Đài Khí tượng Thủy văn (KTTV) Nam bộ được xây trên khu đất "vàng" hơn 3.000m2, gồm trụ sở làm việc (số 8 Mạc Đĩnh Chi, Q1) và nhà công vụ (số 8A Mạc Đĩnh Chi, trước kia là Nha Khí tượng Sài Gòn). Nơi đây xảy ra nhiều sai phạm đặc biệt nghiêm trọng, kéo dài, tôi đã phát hiện và theo đuổi suốt 8 năm với hơn chục bài viết.
Người dân QGV đến Tòa soạn Báo CATP cung cấp thông tin, tố cáo ông Trần Kim Long năm 2005
Năm 2010, toàn bộ nhà công vụ (1.730m2 nhà và 1.282m2 đất) được mang ra cho thuê mở nhà hàng. Vào cuộc điều tra, tôi thực hiện bài viết chỉ rõ việc cho thuê là trái pháp luật. Sau khi báo đăng, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên - Môi trường (TNMT) chỉ đạo chấm dứt ngay việc cho thuê. Những cán bộ làm sai bị xử lý kỷ luật và phải tự bỏ tiền bồi thường cho bên thuê hơn 400.000 USD do chấm dứt hợp đồng trước thời hạn.
Trong khi sai phạm chưa xử lý dứt điểm thì Bộ TNMT rao bán nhà công vụ giữa năm 2013, thu về hơn 238 tỷ đồng. Ngay tức thì, Nha Khí tượng Sài Gòn, một biểu tượng tâm linh, nhân chứng lịch sử của ngành KTTV đã bị san bằng, thay vào đó là khách sạn hạng sang Sài Gòn Mường Thanh.
Tôi tiếp tục có bài điều tra về những bất thường, lộ rõ dấu hiệu tiêu cực trong việc mua bán, khai tử Nha Khí tượng. Trong khi dư luận chưa lắng xuống thì năm 2014, Bộ TNMT chủ trương bán luôn cả trụ sở Đài KTTV Nam bộ vì "dôi dư”. Tiếp nhận đơn kêu cứu của Hội cựu cán bộ viên chức (CBVC) ngành KTTV và nhóm cán bộ đương chức, tôi lại vào cuộc với nhiều loạt bài khẳng định: Số 8 Mạc Đĩnh Chi là khu đất "tổ" mang ý nghĩa lịch sử của ngành KTTV, đang sử dụng đúng công năng, không hề "dôi dư”.
Không chỉ đồng hành với Hội cựu CBVC trong những lần kiến nghị gửi lãnh đạo trung ương giữ lại trụ sở Đài KTTV Nam bộ, tôi được Ban Biên tập cử ra tận Hà Nội để chất vấn lãnh đạo Bộ TNMT. Ngoài những công văn phản hồi, lãnh đạo Bộ TNMT hai lần cử đại diện vào tòa soạn Báo CATP làm việc liên quan đến các bài viết.
Sau khi chỉ đạo làm rõ, Phó thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình kết luận: Đài KTTV Nam bộ là công trình có ý nghĩa lịch sử, không phải cơ sở nhà đất dôi dư, Bộ TNMT không được bán. Phó thủ tướng giao Thanh tra Chính phủ làm rõ toàn diện việc bán nhà đất số 8A và 8 Mạc Đĩnh Chi. Kết luận này cũng chính là những nội dung cốt lõi mà Báo CATP đã điều tra, phản ánh.
Loạt điều tra về bán Đài KTTV Nam bộ và những khu đất "vàng" của Bộ TNMT được trao giải nhì giải Báo chí TPHCM năm 2017. Đây là kết quả của sự kiên trì, quyết tâm theo đến cùng vụ việc.
Với sự nỗ lực của mình, trong 20 năm qua, tôi được Hội đồng giải Báo chí Quốc gia và Hội đồng giải Báo chí TPHCM trao 15 giải báo chí về thể loại điều tra. Đây là những phần thưởng đầy ý nghĩa, niềm vinh dự đối với Báo CATP cũng như cá nhân tôi. Để có được nhiều loạt bài điều tra công phu, hấp dẫn, ngoài việc không ngừng học hỏi, trau dồi nghề nghiệp, rèn luyện bản lĩnh, còn một nhân tố cực kỳ quan trọng, không thể thiếu, đó là độc giả. Suốt 20 năm qua, Báo CATP và cá nhân tôi luôn nhận được sự tin yêu, ủng hộ của bạn đọc, trong đó có lực lượng cán bộ hưu trí lẫn đương chức, không khoan nhượng với nạn tiêu cực, tham nhũng, lãng phí, sẵn sàng cung cấp, chia sẻ thông tin cho báo...
Kỷ niệm 45 năm thành lập Báo CATP, tôi xin tri ân với tất cả quý bạn đọc thân thương và mượn lời phát biểu của ông Nguyễn Danh Thường, Chủ tịch Hội cựu cán bộ viên chức ngành KTTV, nguyên Phó giám đốc Đài KTTV Nam bộ, để kết thúc bài viết: "Trải qua nhiều năm đấu tranh, chúng ta đã giữ được số 8 Mạc Đĩnh Chi, một công trình có ý nghĩa lịch sử, để các thế hệ lãnh đạo, CBVC ngành KTTV tề tựu về đây họp mặt truyền thống mỗi dịp đầu xuân. Giữ được khu đất "tổ" ngành KTTV, công đầu phải kể đến Báo CATP và cá nhân nhà báo!...".