Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 2/2022 diễn ra chiều tối 3/3, trả lời câu hỏi của phóng viên về những ngày gần đây, số ca mắc COVID-19 tăng rất cao, Bộ Y tế có kịch bản như thế nào về diễn biến dịch và khả năng sẵn sàng đáp ứng của ngành Y tế, nhu cầu về kit xét nghiệm tăng mạnh dẫn đến chuyện khan hiếm hàng..., Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cung cấp một số thông tin.
Về số F0 tăng cao, từ khi Việt Nam xuất hiện COVID-19, virus SARS-CoV-2 thường xuyên có biến chủng: Alpha, Beta, Gamma, Delta và Omicron.
Chủng Delta đã gây ra đợt dịch thứ 4 trong TPHCM và các tỉnh miền Nam có tốc độ lây lan trên 3 lần so với chủng cũ. Chủng Omicon lây lan tăng trên 2 lần so với chủng Delta, như vậy tốc độ lây lan của chủng Omicon gấp 5 lần chủng cũ. Đây là nguyên nhân gây tăng cao ca F0.
Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết phấn đấu trong tháng 3 này đưa được 7 triệu liều vaccine Pfizer về tiêm cho trẻ. Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Thứ hai, chúng ta đã có tỷ lệ bao phủ vaccine rất cao, từ 18 tuổi trở lên cơ bản mũi 1 đã tiêm xong, mũi 2 đạt xấp xỉ 98%, trẻ em từ 12-17 tuổi tiêm mũi 1 đạt 98%, mũi 2 khoảng 96-97%. Với độ bao phủ vaccine như vậy, một số bộ phận người dân cho rằng đã tiêm vaccine rồi nên tư tưởng chủ quan.
Khi có độ bao phủ vaccine như vậy, chúng ta lại có những yếu tố cơ bản như thuốc điều trị, do vậy đã chuyển hướng, từ phát hiện, ngăn chặn, khoanh vùng, dập dịch, chuyển sang thích ứng an toàn, linh hoạt và mở các hoạt động, nhưng vẫn tuân thủ các nguyên tắc mà Thủ tướng đã chỉ đạo đó là 5K+vaccine, thuốc, công nghệ và ý thức của người dân.
Tuy nhiên, khi chúng ta mở ra như vậy, một bộ phận người dân có tư tưởng chủ quan, không thực hiện nghiêm nguyên tắc trên. Từ đó, tốc độ F0 tăng cao.
Tổ chức Y tế thế giới đã nhận định chủng Omicron đang lây lan rất nhanh, chưa từng thấy. Năm 2022, tình dịch dịch vẫn diễn biến phức tạp, chưa thể chấm dứt. Nhưng chúng ta cũng không quá lo lắng. Việt Nam là một nước được đánh giá là Top 10 thế giới, đứng top 5 ở Châu Á, top 2 Đông Nam Á về tốc độ bao phủ vacine.
Thứ ba, hiện nay thế giới đã, đang nghiên cứu và đưa một số thuốc vào điều trị. Tại Việt Nam, ngày 17/2, Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) đã cấp phép cho 3 giấy phép cho thuốc Molnupiravir để đưa vào điều trị. Ngoài ra, Bộ Y tế đang tiếp tục làm việc với hãng Pfizer và một số hãng khác để đưa những thuốc được cấp phép trên thế giới vào lưu hành tại Việt Nam.
Thứ tư, chúng ta bước đầu có kinh nghiệm trong công tác phòng chống dịch. Lúc đầu ở Sơn Lôi (Vĩnh Phúc), Trúc Bạch (Hà Nội), Hải Dương, Bắc Giang, Bắc Ninh và miền Nam…
Từ đó, Chính phủ đã đưa ra giải pháp thích ứng an toàn, linh hoạt và hiệu quả trong công tác phòng chống dịch bằng Nghị quyết 128/NQ-CP. Bộ Y tế đã ban hành Quyết định 4800, gần đây nhất, là ban hành Quyết định 218. F0 tăng cao như vậy, đề nghị các cơ quan báo chí, các địa phương tuyên truyền vận động, các địa phương căn cứ vào đó để đánh giá cấp độ dịch để tổ chức các hoạt động mở trường học hay du lịch; nâng cao ý thức cho người dân, tham gia tích cực vào công tác tiêm chủng, tuân thủ hướng dẫn về dùng thuốc điều trị của Bộ Y tế.
Đối với kit xét nghiệm, cách đây 2 tuần, Bộ Y tế đã chủ động họp với các bộ ngành có liên quan: Bộ Công thương, Tài chính, Kế hoạch đầu tư bàn về việc này; họp với gần 100 doanh nghiệp được Bộ Y tế cấp phép để cung cấp kit xét nghiệm; đồng thời có công văn gửi UBND tỉnh để triển khai tăng cường công tác kiểm tra giám sát, tránh việc găm hàng, nâng giá và thực hiện không đúng.
Yêu cầu doanh nghiệp phải nghiêm túc thực hiện công khai giá bán buôn, bán lẻ trên Cổng Thông tin điện tử của Bộ Y tế, yêu cầu đại lý thứ cấp như nhà thuốc, hiệu thuốc, quầy thuốc…phải thực hiện niêm yết giá bán lẻ. Những cơ sở nào không niêm yết giá bán lẻ, thì doanh nghiệp không cung cấp kit xét nghiệm nữa, đồng thời chính quyền địa phương vào cuộc kiểm tra, xử lý.
Để tránh tăng giá, cũng cần ý thức của người dân, phải tuân thủ hướng dẫn của Bộ Y tế, chỉ mua khi cần, không quá nôn nóng mà mua dự trữ, làm mất cân bằng cung cầu. Dùng đến đâu mua đến đấy. Bộ Y tế cũng có hướng dẫn xét nghiệm mẫu gộp. Trong một gia đình, có thể xét nghiệm nhanh mẫu gộp 2 người. Như chủng Omicron, 2-3 ngày mới có 1 chu kỳ lây nhiễm, như vậy khoảng 2-3 ngày xét nghiệm 1 lần, như vậy giảm được nhu cầu sử dụng. Và cuối cùng là tăng cường kiểm tra, thanh tra để xử lý các trường hợp vi phạm.
Về công bố số ca F0 hàng ngày, chúng ta qua 3 đợt dịch và bây giờ đang ở đợt dịch thứ 4. Ban đầu chúng ta thực hiện nguyên tắc phát hiện, ngăn chặn, cách ly, khoanh vùng, dập dịch và điều trị hiệu quả nhưng bây giờ chúng ta đã chuyển sang thích ứng an toàn, linh hoạt và hiệu quả, với nguyên tắc 5K+vaccine, thuốc, công nghệ và ý thức.
Theo nguyên tắc thích ứng linh hoạt, trước diễn biến tình hình chủng Omicron, tôi thấy, việc thống kê số F0 là vẫn phải làm bình thường để phục vụ cho công tác dự báo, dự đoán, nghiên cứu, từ đó đưa ra các biện pháp phòng chống dịch cũng như các biện pháp phát triển kinh tế.
Quy định cách ly F1 5 ngày, mục tiêu của chúng ta là giảm sự gia tăng số ca F0. Ban đầu, khi chưa có vaccine, Bộ Y tế đưa ra quy định cách ly 28 ngày, bởi vì khi đó là bệnh truyền nhiễm nhóm A mới nổi, chúng ta chưa hiểu biết về nó. Sau quá trình nghiên cứu, hiểu được, tiếp cận nguồn vaccine, chúng ta đưa xuống cách ly 14 ngày, xét nghiệm 3 lần (ngày 1, 7, 14). Sau khi độ bao phủ vaccine tăng lên, chúng tôi hướng dẫn cách ly 5-7 ngày; đối với người nhập cảnh, hướng dẫn về tự theo dõi sức khỏe tại nhà 3 ngày…
Tôi cũng nhận được phản ánh về vấn đề này, Bộ Y tế đã giao cho Cục Y tế dự phòng chủ trì nghiên cứu, với diễn biến tình hình như trên, với vaccine, thuốc chúng ta tiếp cận được, Cục Y tế dự phòng sẽ tham mưu cho Bộ Y tế điều chỉnh. Cái này là điều chỉnh liên tục chứ không phải cố định, bất biến.
Về việc tiêm vaccine cho trẻ từ 5-11 tuổi tới đây, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết khi xây dựng kế hoạch tiêm vaccine COVID-19 cho trẻ từ 5-11 tuổi, chúng tôi đã báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, xin ý kiến các bộ, ngành.
Sau khi tổng hợp các ý kiến, chúng tôi đã báo cáo Chính phủ. Chính phủ cũng đã có Nghị quyết đồng ý mua vaccine tiêm cho đối tượng từ 5-11 tuổi với số lượng 21 triệu liều tiêm cho khoảng 11,9 triệu trẻ với 2 mũi tiêm.
Thủ tướng cũng đã có Quyết định cho phép Bộ Y tế mua vaccine theo cơ chế đặc thù.
Đặc biệt, chúng tôi đã lấy ý kiến cộng đồng, nhất là phụ huynh học sinh từ 5-11 tuổi, trong đó tỷ lệ phụ huynh đồng ý cao tiêm cho trẻ khoảng 78%. Như vậy, cùng với khảo sát của Ban Tuyên giáo, Bộ Y tế nhận thấy, cơ bản người dân rất đồng tình với việc tiêm vaccine COVID-19 cho trẻ ở nhóm tuổi này.
Bộ Y tế đã làm việc với hãng Pfizer để xây dựng dự toán và kế hoạch, để phấn đấu trong tháng 3 này, chúng ta đưa được 7 triệu liều vaccine Pfizer về tiêm cho trẻ. Trong quý IV, đưa số vaccine còn lại về Việt Nam. Tuy nhiên, thời gian tiêm sẽ kéo dài sang năm sau, vì sau tiêm mũi 1 sẽ phải có thời gian để tiêm mũi 2.