Đề xuất hỗ trợ trực tiếp tiền đào tạo cho doanh nghiệp du lịch

Tiền tích luỹ chỉ đủ hoạt động trong 3 tháng

Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) vừa báo cáo Thủ tướng Phạm Minh Chính tình hình doanh nghiệp du lịch trong đợt dịch Covid-19 lần thứ 4 và giải pháp mở cửa du lịch dựa trên kinh nghiệm một số quốc gia.

Đà tăng trưởng của ngành du lịch bị chặn lại bởi dịch bệnh Covid-19

Tại báo cáo này, Ban IV đánh giá, đại dịch Covid-19 bùng phát đã gây ra thiệt hại nặng nề đối với ngành du lịch Việt Nam, làm chấm dứt chuỗi tăng trưởng trung bình ấn tượng trên 22,7%/năm về lượng khách quốc tế, 10,5% về lượng khách nội địa, 20,9% về giá trị xuất khẩu tại chỗ của du lịch và 9,2 điểm phần trăm mức đóng góp trực tiếp cho GDP (giai đoạn 2015- 2019).

Phản ánh của sự đứt gãy này là tình trạng hàng nghìn doanh nghiệp bị phá sản hoặc ngừng kinh doanh, hàng chục ngàn lao động phải nghỉ việc toàn bộ hay từng phần.

“Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp du lịch, dịch vụ du lịch vẫn đánh giá rất cao các chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, đặc biệt ủng hộ sự chuyển hướng chiến lược của Chính phủ thời gian qua, thích ứng an toàn, linh hoạt với dịch bệnh để vừa phòng, chống dịch hiệu quả vừa phục hồi kinh tế” – báo cáo nêu.

Kết quả khảo sát trên 1.853 doanh nghiệp du lịch và dịch vụ du lịch cho thấy, số doanh nghiệp “Tạm ngừng hoạt động kinh doanh do dịch” chiếm tỷ lệ cao nhất là 71%. Số doanh nghiệp “Giải thể/ngừng hoạt động kinh doanh chờ giải thể” là 25% và số doanh nghiệp cố gắng “Duy trì hoạt động kinh doanh” mặc dù phần lớn không thể hoạt động toàn công suất chỉ chiếm 4%.

So sánh với kết quả khảo sát chung doanh nghiệp thuộc tất cả các ngành kinh tế, Ban IV phản ánh, tỷ lệ doanh nghiệp duy trì được hoạt động trong ngành du lịch thấp hơn gấp 4 lần so với mức trung bình (16%). “Điều này cho thấy ngành Du lịch lưu trú, ăn uống và du lịch là ngành kinh tế chịu ảnh hưởng nặng nề bậc nhất bởi dịch bệnh” – Ban IV chỉ ra.

Trong khi đó, dòng tiền cho hoạt động của các doanh nghiệp du lịch còn lại quá mỏng. Bằng chứng là có tới 67,2% các doanh nghiệp trả lời khảo sát thuộc nhóm “duy trì hoạt động kinh doanh” chỉ có dòng tiền tích lũy đủ cho hoạt động dưới 3 tháng. Tỉ lệ này ở nhóm “tạm ngừng hoạt động kinh doanh do dịch” lên tới 85,3%.

Thiết kế gói hỗ trợ riêng

Qua khảo sát cùng nghiên cứu, đánh giá các kinh nghiệm mở cửa du lịch của một số nước từ tổ chức thành viên là Hội đồng tư vấn Du lịch TAB, Ban IV đề xuất Thủ tướng Chính phủ xem xét giải pháp “thiết kế một chương trình vay vốn trung và dài hạn trong khuôn khổ gói hỗ trợ phục hồi kinh tế 2022 - 2023 dành riêng cho các doanh nghiệp khách sạn, hàng không, du lịch và dịch vụ du lịch”.

Du lịch vẫn ảm đạm dù một số địa phương đã mở cửa cho lĩnh vực này

Lý giải đề xuất trên, Ban IV cho biết, trong hơn một năm rưỡi bị đóng băng hoạt động do dịch vừa qua, bài toán dòng tiền là khó khăn lớn nhất của các doanh nghiệp lĩnh vực này.

“Mặc dù tín hiệu thị trường ngành du lịch có thể xuất hiện ngay khi Chính phủ cùng chính quyền các địa phương và người dân nỗ lực thiết lập bối cảnh “bình thường mới” nhưng với nguồn lực quá mỏng hiện tại, các doanh nghiệp du lịch, dịch vụ du lịch cũng sẽ rất khó khăn để phục hồi, bứt phá nếu không có thêm trợ lực kịp thời của Chính phủ” – báo cáo phân tích.

Đề xuất tiếp theo, Ban IV kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành cân nhắc các biện pháp hỗ trợ tiết giảm chi phí cho doanh nghiệp du lịch, dịch vụ du lịch gắn với quá trình và mức độ phục hồi, tập trung vào các biện pháp như giảm chi phí nhiên liệu, điện, nước cho hoạt động; giảm thuế VAT, thuế TNDN...; hoãn nộp các khoản thuế, phí với thời gian cho phép từ 12 - 18 tháng hoặc dài hơn; hoãn đóng và giảm tỉ lệ đóng BHXH...

Đề cập đến bài toán người lao động, Ban IV thông tin, tới đây các doanh nghiệp vừa phải tập trung tuyển dụng lại, vừa phải nỗ lực đào tạo lại hoặc đào tạo mới các kiến thức, kĩ năng, kỷ luật cần thiết cho việc vận hành các mô hình, sản phẩm du lịch phù hợp bối cảnh đại dịch.

Do đó, Ban IV đề xuất Thủ tướng Chính phủ, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội hỗ trợ ngành du lịch theo hướng bỏ các yêu cầu, giấy tờ chứng minh mức độ thiệt hại hoặc mức độ cắt giảm lao động của doanh nghiệp, hoặc giấy tờ chứng minh “không đủ kinh phí để đào tạo, bồi dưỡng lao động”; xem xét hỗ trợ trực tiếp tiền đào tạo cho doanh nghiệp để doanh nghiệp chủ động quyết định, thực hiện các phương thức đào tạo phù hợp.

Để mở cửa du lịch và du lịch quốc tế an toàn, theo Ban IV, điều hết sức quan trọng là có một kế hoạch khả thi, linh hoạt và rõ ràng về phương pháp cũng như rõ quy trình, trách nhiệm của tất cả các bên liên quan để tạo sự phối hợp nhịp nhàng, hạn chế tối đa các mặt rủi ro.

“Xin đề xuất Thủ tướng Chính phủ chủ trì thảo luận, đối thoại, bàn thảo quanh chiến lược, lộ trình mở cửa du lịch Việt Nam (cả nội địa và quốc tế); căn cứ vào đó, xác lập và giao trách nhiệm cụ thể cho từng cơ quan, địa phương liên quan, hiệu triệu và giao vai trò cho cả khu vực doanh nghiệp để tiến trình mở cửa diễn ra khả thi, an toàn, hiệu quả” - Ban IV nêu quan điểm.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, hầu hết các nước thành công khi mới áp dụng mô hình mở cửa du lịch, đưa cuộc sống trở lại “bình thường mới” đều là những nước đang đối mặt với số ca nhiễm Covid-19 tăng cao. Dù vậy, theo Ban IV, Chính phủ các nước này vẫn tiếp tục duy trì mở cửa vì đó là một xu hướng tất yếu sau khủng hoảng.

“Du lịch là ngành đóng góp vào GDP cao mà phần lớn đóng góp đó lại được giữ lại trong nước, là nền tảng cho đầu tư, thương mại, hợp tác quốc tế và tạo ra sinh kế cho hàng triệu lao động nên quá trình phục hồi nền kinh tế không thể thiếu được các bước, lộ trình mở cửa trở lại lĩnh vực quan trọng này” - Ban IV nhìn nhận.