Ngày 29/10, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, thảo luận tại hội trường về tình hình kinh tế-xã hội, nhiều đại biểu Quốc hội lo lắng về tình trạng lừa đảo, bắt cóc online, bạo lực học đường.
Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi – Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long đánh giá, tình trạng bắt cóc online không còn là hiện tượng hiếm hoi mà đã trở thành nỗi lo thường trực của nhiều gia đình. Tội phạm công nghệ cao lợi dụng tin nhắn, email hoặc các nền tảng mạng xã hội để điều khiển nạn nhân từ xa, buộc họ tự rút tiền, thuê chỗ ở, thậm chí là tự quay video cầu cứu theo kịch bản do kẻ xấu dựng sẵn.
Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi dẫn chứng các vụ việc gần đây ở Hà Nội, TPHCM cho thấy, nạn nhân thường là học sinh, sinh viên... Hậu quả không chỉ thiệt hại tài chính mà còn gây hoang mang, mất niềm tin vào môi trường mạng, ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh, xã hội.
Quang cảnh phiên thảo luận
Theo đại biểu, có nhiều nguyên nhân của tình trạng này, trong đó công nghệ ngày càng tinh vi, trí tuệ nhân tạo, giọng nói, hình ảnh giả tạo giúp kẻ xấu mạo danh một cách thuyết phục. Các nền tảng xuyên biên giới chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm pháp lý tại Việt Nam, chưa có quy định chặt chẽ về kiểm duyệt, gỡ nội dung vi phạm, nhận thức cộng đồng còn hạn chế.
Trước thực trạng đáng báo động này, đại biểu đề nghị Chính phủ chỉ đạo các ngành, các cấp vào cuộc một cách quyết liệt để có những giải pháp phòng ngừa cũng như là kịp thời điều tra, xử lý các hành vi vi phạm.
“Đề nghị các ngành, chức năng cần chỉ đạo tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục, đẩy mạnh chiến dịch an toàn mạng qua truyền thông, trường học. Tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề tại trường học, cộng đồng về nhận diện bắt cóc online, cách bảo vệ thông tin cá nhân và phản ứng khi mà gặp dấu hiệu lừa đảo. Sử dụng các kênh truyền thông đại chúng, mạng xã hội để phát hành những video ngắn gọn, dễ hiểu, hướng đến đối tượng là thanh niên, học sinh và phụ huynh” – Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi đề xuất.
Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị cần xây dựng khung pháp lý chặt chẽ, hoàn thiện Luật An ninh mạng, Luật Tội phạm công nghệ cao, Bộ luật Hình sự nhằm quy định rộng hình phạt cho hành vi bắt cóc online với chế tài thật sự mạnh.
Theo đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi, các nền tảng xuyên biên giới cần ký cam kết báo cáo, gỡ bỏ nội dung vi phạm và công khai số liệu xử lý với các mức phạt tài chính hoặc là tạm ngưng quảng cáo nếu những nền tảng này không thực hiện đúng quy định.
Đồng thời, cần tăng cường hợp tác quốc tế, thiết lập cơ chế trao đổi thông tin, phối hợp điều tra với các quốc gia, tổ chức quốc tế để phá dỡ mạng lưới tội phạm xuyên biên giới, đồng thời hỗ trợ hồi hương và tái hòa nhập cho nạn nhân.
Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi – Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long
“Bên cạnh những giải pháp phòng ngừa thì cũng cần phải nâng cao hơn nữa năng lực điều tra, truy bắt cho lực lượng chức năng. Trang bị cho lực lượng công an, cảnh sát công nghệ cao và các công cụ phân tích dữ liệu, giám sát mạng và đào tạo chuyên môn sâu về tội phạm công nghệ cao. Đẩy mạnh thu thập, lưu trữ, phân tích chứng cứ số để hỗ trợ xét xử một cách nhanh chóng và nghiêm minh. Ngoài ra cũng cần hỗ trợ tâm lý, kể cả pháp lý cho nạn nhân và gia đình, cung cấp dịch vụ tư vấn, đảm bảo quyền lợi trong bồi thường, hỗ trợ tái hòa nhập xã hội, tránh để nạn nhân rơi vào các bẫy mới” - đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi đề xuất.
Liên quan đến bảo vệ an toàn không gian mạng, một số đại biểu cho rằng, bạo lực học đường hiện nay không chỉ là câu chuyện của học sinh với học sinh, mà đã mở rộng, phức tạp hơn, nguy hiểm hơn, khi giáo viên trở thành nạn nhân, phụ huynh và học sinh trở thành người gây bạo lực, và bạo lực còn diễn biến phức tạp trên không gian mạng.
Phân tích nguyên nhân của vấn nạn này, đại biểu Nguyễn Thị Hà, Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh phân tích, đây là kết quả của sự tác động đan xen từ ba trụ cột gia đình – nhà trường – xã hội:
Đại biểu Nguyễn Thị Hà, Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh
Thứ nhất, một số cha mẹ ngày nay thiếu thời gian, thiếu kỹ năng giáo dục cảm xúc, không kiểm soát được việc con xem những sách báo, phim ảnh, game có tính bạo lực cao; thậm chí có người thể hiện hành vi bạo lực trước mặt con.
Thứ hai, một số trường còn nặng về thành tích, chưa chú trọng giáo dục đạo đức, kỹ năng sống; các biện pháp kỷ luật chưa thực sự có hiệu quả với tình huống “bắt nạt” xảy ra. Còn có giáo viên thiếu kỹ năng quản lý cảm xúc và xử lý tình huống bạo lực.
Thứ ba, đáng lo ngại khi trong thời đại truyền thông mạng xã hội bùng nổ, nơi một hành vi bạo lực có thể được tán thưởng bằng lượt xem và lượt like, xã hội thiếu gắn kết, thờ ơ và đổ lỗi cho nhà trường.
“Các nền tảng mạng xã hội cần có trách nhiệm pháp lý trong việc đưa thông tin nhằm kiểm soát nội dung bạo lực mạng và bạo lực học đường” – Đại biểu Nguyễn Thị Hà đề nghị.