Làm Công an phải lắng nghe và hành động vì dân

Có lẽ vì thế mà dù đã nghỉ hưu nhiều năm, trong lòng đồng đội và những người từng biết đến ông, cái tên Nguyễn Chí Dũng vẫn luôn được nhắc đến bằng sự kính trọng và quý mến - không chỉ như một vị lãnh đạo tài năng, mà còn là một người tử tế giữa đời thường.

Vị tướng có phong cách đậm chất Nam bộ

Tôi nhớ có lần, sau khi ông nghỉ hưu, ông nhờ vợ chồng anh chị đồng nghiệp làm chung cơ quan với tôi giới thiệu để gặp một phóng viên có chút việc riêng, nhờ vậy tôi có dịp gặp riêng ông. Giọng ông vẫn chậm rãi, điềm đạm, pha chút trầm buồn. Ông nói mẹ vừa qua đời, ông muốn nhờ tôi chuyển tất cả khoản tiền phúng điếu đến Báo Công an TPHCM để gửi cho chương trình thiện nguyện của báo giúp những hoàn cảnh khó khăn. Một việc tưởng nhỏ thôi, nhưng lại khiến tôi xúc động đến nghẹn. Bởi đó không phải là hành động bột phát, mà là một nét thường trực trong cách sống của ông: luôn nghĩ cho người khác, luôn hướng về cộng đồng, luôn tìm cách giúp đỡ những người yếu thế.

Tôi đã từng chứng kiến nhiều vị lãnh đạo, sau khi rời nhiệm sở, chọn cho mình cuộc sống bình lặng hoặc kín tiếng. Nhưng với Thiếu tướng Nguyễn Chí Dũng, dường như ông không thể ngồi yên khi quanh mình vẫn còn những mảnh đời cần được sẻ chia. Ông không còn chỉ huy, không còn công vụ, nhưng tấm lòng vì dân thì chưa bao giờ nghỉ hưu.

Thiếu tướng Nguyễn Chí Dũng trao 300 triệu đồng cho đại diện Báo Công an TPHCM vào năm 2019

Sinh ra trong giai đoạn đất nước nhiều biến động, Nguyễn Chí Dũng sớm chọn con đường binh nghiệp, gắn bó với lực lượng Công an Nhân dân. Từ những ngày đầu công tác, ông đã được đồng đội quý trọng vì phong thái bình tĩnh, quyết đoán nhưng rất nhân hậu. Ông hiểu rằng công việc giữ gìn an ninh, trật tự không chỉ là đối đầu với tội phạm, mà sâu xa hơn là giữ gìn niềm tin của Nhân dân.

Trong những năm tháng giữ cương vị Giám đốc Công an TPHCM, Thiếu tướng Nguyễn Chí Dũng luôn được biết đến như một người nói ít, làm nhiều, một vị chỉ huy gần gũi với cấp dưới và hết lòng vì Thành phố. Ông ít khi xuất hiện trên truyền thông, nhưng hầu như cán bộ, chiến sĩ nào từng công tác dưới quyền ông đều nhớ mãi phong cách chỉ đạo rất riêng: ngắn gọn, rõ ràng nhưng đầy ấm áp.

"Làm Công an là để dân tin, dân thương", câu nói ấy của ông từng được nhiều thế hệ cán bộ nhắc lại. Đối với ông, sức mạnh của lực lượng không nằm ở số lượng hay chức vụ, mà ở tấm lòng phục vụ Nhân dân. Ông thường nói, một chiến sĩ Công an chỉ thực sự vững vàng khi biết đặt lợi ích của dân lên trên lợi ích cá nhân; chỉ thực sự mạnh mẽ khi biết lắng nghe dân, hiểu dân và hành động vì dân.

Những năm ông giữ trọng trách Giám đốc Công an TPHCM, nơi đây có nhiều thay đổi. Tình hình ANTT chuyển biến tích cực. Tuy tội phạm ma túy, trộm cắp, cướp giật diễn biến phức tạp; đời sống dân cư đô thị đặt ra vô vàn áp lực, nhưng giữa khối công việc ấy, Thiếu tướng Nguyễn Chí Dũng vẫn chọn cho mình cách lãnh đạo đi sâu, đi sát cơ sở. Những người từng công tác với ông kể lại rằng, có khi nửa đêm, ông vẫn gọi điện cho thủ trưởng một đơn vị để hỏi tình hình một vụ án, hay dặn dò cán bộ trực đêm nhớ kiểm tra khu dân cư mới. Chính từ sự sát sao và mẫu mực đó, ông xây dựng được một lực lượng Công an TPHCM đoàn kết, kỷ cương, gắn bó thành một khối thống nhất.

Ông đặc biệt quan tâm đến đời sống của cán bộ, chiến sĩ, nhất là những người công tác ở đơn vị cơ sở, phải làm việc trong điều kiện thiếu thốn, vất vả. Có khi, giữa một buổi họp, ông dừng lại hỏi chuyện về gia đình của một chiến sĩ vừa gặp khó khăn; rồi lặng lẽ đề nghị Công đoàn, Đoàn thanh niên giúp đỡ. Với ông, quản lý con người không chỉ bằng kỷ luật, mà bằng sự cảm thông và thấu hiểu.

Thiếu tướng Nguyễn Chí Dũng cũng là người kiên định với tinh thần đổi mới trong công tác Công an đô thị. Ông luôn nhấn mạnh việc nâng cao trình độ nghiệp vụ, cải cách hành chính, ứng dụng khoa học công nghệ để phục vụ dân nhanh hơn, hiệu quả hơn. Nhiều mô hình quản lý cư trú, xử lý tin báo, phòng, chống tội phạm được hình thành trong thời ông làm Giám đốc, trở thành nền tảng cho sự chuyển mình của Công an TPHCM những năm sau này.

Nhưng có lẽ, điều khiến đồng đội kính trọng nhất vẫn là tấm lòng bao dung, khiêm nhường của ông. Ông không thích được khen, càng không thích người khác tâng bốc. Mỗi khi có thành tích, ông đều nói "đó là công của tập thể". Ngược lại, khi có thiếu sót, ông luôn nhận phần trách nhiệm về mình. Chính sự điềm tĩnh ấy đã làm nên uy tín của một vị tướng, mà mỗi lời nói đều có sức nặng từ chính nhân cách.

Thời gian trôi qua, ông rời nhiệm sở trong niềm tiếc nuối của đồng đội. Nhưng cái cách ông rời đi cũng giản dị như chính con người ông - không ồn ào, không tiệc tùng, chỉ là vài lời cảm ơn chân thành gửi đến tập thể, rồi lặng lẽ thu xếp đồ đạc trong căn phòng quen thuộc suốt bao năm. Tuy những câu chuyện trên tôi chỉ được nghe từ nhiều thế hệ từng công tác chung với ông ở Công an Thành phố kể, nhưng điều tôi tin chắc là những câu chuyện ấy phản ánh đúng về ông, bởi sau này, có dịp tiếp xúc với ông, tôi nhận ra ở ông luôn hiện hữu những gì mà mình đã từng nghe.

Một tấm gương lớn

Sau khi về hưu, Thiếu tướng Nguyễn Chí Dũng vẫn giữ thói quen đọc báo, đặc biệt không bỏ sót kỳ báo nào của Báo Công an TPHCM, tờ báo từng là cấp dưới và tiếng nói của lực lượng Công an Thành phố để theo dõi tình hình an ninh, chính trị, xã hội của Thành phố và của lực lượng. Ông ít nói về mình, nhưng mỗi lần nhắc đến công việc, ánh mắt ông vẫn sáng lên. Ông bảo: "Công an là nghề vất vả, nhưng cũng là nghề cao quý nhất. Được dân thương, dân nhớ, là đủ rồi."

 Thiếu tướng Nguyễn Chí Dũng, nguyên Giám đốc Công an TPHCM

Câu chuyện tôi kể ở đầu bài viết này - về lần ông gửi tiền phúng điếu mẹ mình để làm từ thiện - có lẽ chỉ là một lát cắt nhỏ trong con người ông, nhưng nó phản ánh sâu sắc một điều: dù ở bất cứ hoàn cảnh nào, ông vẫn nghĩ về người khác trước khi nghĩ đến bản thân. Đó là phẩm chất của một người từng sống trọn đời vì dân, và chưa từng đánh mất điều đó kể cả khi đã rời ghế quyền lực.

Một vị trưởng phòng về hưu nói về Thiếu tướng Nguyễn Chí Dũng: "Anh Chín nghiêm khắc trong công việc, nhưng chưa bao giờ nặng lời với ai. Anh có thể phê bình, nhưng luôn giữ cho người khác một lối để bước tiếp". Câu nói ấy, tôi nghĩ, là sự tôn vinh giản dị nhất cho một người chỉ huy: vừa có kỷ cương, vừa có nhân hậu.

Giờ đây, mỗi khi nhìn lại chặng đường Công an TPHCM đã đi qua, người ta vẫn thấy thấp thoáng dấu ấn của Thiếu tướng Nguyễn Chí Dũng trong nhiều nếp làm việc, nhiều giá trị truyền thống. Đó là tinh thần "vì nước quên thân, vì dân phục vụ”, là tác phong "nói đi đôi với làm", là văn hóa ứng xử nghĩa tình trong nội bộ. Những điều ấy không chỉ được ông xây dựng bằng lời nói, mà bằng cả một đời gương mẫu, bền bỉ.

Có người nói, một lãnh đạo giỏi là người để lại hệ thống; một lãnh đạo tốt là người để lại niềm tin. Thiếu tướng Nguyễn Chí Dũng đã làm được cả hai. Ông để lại một tập thể vững mạnh và một niềm tin trong lòng nhân dân rằng vẫn có những người lãnh đạo thật sự sống bằng lương tâm, bằng trái tim.

Chiều qua, khi nhận được tin ông đã qua đời, tôi thật sự bàng hoàng. Dẫu biết quy luật của đời người ai rồi cũng phải đi qua những ngưỡng cửa sinh - tử, nhưng tin ấy vẫn khiến lòng tôi trĩu xuống. Tôi cứ nghĩ mãi về hình ảnh người tướng già với nụ cười hiền, giọng nói trầm và cái bắt tay ấm. Ông đã sống một đời trọn vẹn, không vướng bụi danh, không mang theo điều gì ngoài tình yêu dành cho con người và thành phố này. Trong nỗi buồn tiễn biệt, tôi chợt thấy lòng mình nhẹ hơn, bởi hiểu rằng ông ra đi khi đã để lại cho đời một di sản quý giá, đó là niềm tin vào sự tử tế.

Thiếu tướng Nguyễn Chí Dũng, một con người bình dị mà lớn lao. Sự nghiệp của ông đã khép lại, nhưng dấu ấn ông để lại vẫn hiện diện trong từng nếp sống của lực lượng Công an TPHCM, trong lòng những người dân từng được ông giúp đỡ, trong ký ức của những người từng gọi ông bằng hai chữ thân thương: "Anh/Chú Chín".

Có người từng nói: "Khi một người sống vì người khác, cuộc đời họ không bao giờ tắt". Có lẽ, đó là điều đúng nhất khi nói về ông. Dù thời gian có trôi, dù thế hệ này qua thế hệ khác, tên tuổi và nhân cách của Thiếu tướng Nguyễn Chí Dũng vẫn sẽ luôn được nhiều người nhắc đến không phải bằng sự hào nhoáng của danh hiệu, mà bằng ánh sáng của một con người luôn tận tụy vì nhân dân.