Quốc hội, Hội đồng nhân dân và nền tảng dân chủ xã hội chủ nghĩa

Từ Cách mạng Tháng Tám 1945 đến nay, đã hơn 75 năm trôi qua kể từ Quốc hội Việt Nam khóa đầu tiên 6-1-1946. Chặng đường 75 năm đó, chúng ta đã có 14 khóa Quốc hội, đã trải qua 2 thời kỳ lịch sử đặc biệt: Cuộc kháng chiến 30 năm chống 2 đế quốc Pháp và Mỹ, và cuộc Đổi mới sau ngày toàn thắng 30-4-1975, tiến hành xây dựng và bảo vệ đất nước trong tình hình mới.

Trong kháng chiến, bốn khóa đầu của Quốc hội (1946, 1960, 1964, 1971) đã cùng với Đảng Cộng sản Việt Nam, lãnh đạo thắng lợi cuộc chiến tranh Giải phóng dân tộc. Các khóa sau của Quốc hội, từ khóa 5 năm 1976 đến nay, đã cùng TW Đảng lãnh đạo công cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước trong hòa bình. Nhưng chính trong thời gian này, Việt Nam lại bị kẻ địch bao vây, cấm vận suốt 20 năm, kể cả xâm phạm biên giới Tây Nam và phía Bắc bằng lực lượng vũ trang lớn. Chúng ta đã kiên quyết đương đầu và chiến thắng vẻ vang. Trong chiến thắng mới của Việt Nam giữa bối cảnh khắc nghiệt trên, Quốc hội có vai trò cực kỳ quan trọng, đã thể hiện tốt đường lối lãnh đạo đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam trong vai trò, vị trí của mình.

Như chúng ta đã biết, chức năng của Quốc hội là: Lập hiến, lập pháp; Quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước; Cử nhân sự chiến lược của Chính phủ, giám sát tối cao hoạt động của Nhà nước. Nói cách khác: Quốc hội thực hiện tốt chức năng của mình trong ba khâu: Đảng lãnh đạo; Nhà nước quản lý; Nhân dân làm chủ. Sự phối hợp nhịp nhàng, hiệu quả của 3 nhân tố trên là bài học của chiến thắng.

Từ những ngày đầu vận động cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: "Muốn cách mạng thành công thì phải lấy Dân làm GỐC" (Đường Kách Mệnh - 1927); Nước ta là một nước dân chủ, bao nhiêu quyền hạn đều của Dân (1949); "Dân chủ là Dân được mở miệng". Trên nền tảng tư tưởng đó của Bác Hồ, Quốc hội hoàn thiện vai trò thiết chế của chế độ dân chủ mới, thể hiện tính chất cốt lõi, nền tảng của thể chế Dân chủ XHCN: Bởi "Dân Chủ” vừa là mục tiêu, vừa là động lực xây dựng chế độ lý tưởng của chúng ta theo tư tưởng Hồ Chí Minh.

Bác Hồ bỏ phiếu bầu Quốc hội khóa II năm 1960

Trở lại lịch sử, trong 30 năm kháng chiến, do điều kiện chiến tranh, thời gian này nhân dân ta chỉ bầu 4 khóa Quốc hội (1946, 1960, 1971, 1975), trong đó thời gian chống Pháp (9 năm) chỉ có một khóa (1946). Thế nhưng Đảng, Chính phủ và Quốc hội đã tạo được sự đồng thuận rộng rãi trong nhân dân, tạo nên sức mạnh thần kỳ, thục hiện "Thế trận lòng Dân" đánh thắng kẻ địch mạnh hơn ta gấp bội. Xây dựng tốt Quốc hội - thể chế Dân chủ - trong hoàn cảnh kháng chiến - chúng ta đã nối tiếp, thực hiện đúng lời dạy về kế sách trị nước mà tiền nhân đã hình thành trong lịch sử nhiều ngàn năm giữ nước mà Trần Hưng Đạo đã truyền lại trong dịp góp ý cho vua Trần những ngày cuối đời, cách chúng ta hơn 700 năm: "Khoan sức dân là kế sâu rễ bền gốc; tạo thế "Trên dưới một lòng" để chiến thắng mọi kẻ địch".

Tuy nhiên, thời gian qua chúng ta cũng có đôi lúc đã buông lỏng khâu quản lý cán bộ, thiếu biện pháp kềm chế quyền lực, những kẻ cơ hội, tham nhũng giữ một số cương vị quan trọng trong thể chế, từ đó gây thiệt hại đáng kể cho đại cuộc. May thay, Đảng ta đã kịp thời "đốt lò lửa đỏ”, thiêu cháy nhiều tên sâu mọt của chế độ, lấy lại lòng tin của dân.

Kinh nghiệm rút ra từ 75 năm qua: công tác cán bộ và công tác tổ chức là "khâu then chốt của then chốt". Việc chọn người bầu vào cơ quan quyền lực - Quốc hội và HĐND các cấp - đòi hỏi: Người được chọn phải là những cán bộ tốt, luôn trau dồi những đức tính mà Bác Hồ đã nêu một cách rất giản dị: "cần - kiệm - liêm - chính - chí công vô tư”. Bác còn nói thêm, đó là phẩm chất của người biết "Lo trước cái lo của Dân, Vui sau cái vui của Dân" (Tiên ưu hậu lạc). Nói cách khác, đó là người cán bộ vừa có TÂM, vừa có TẦM, người biết hiện thực hóa một cách sáng tạo các tiêu chí Dân chủ: Công khai, minh bạch, liêm khiết, tận tâm với sự nghiệp mưu cầu cho Tổ quốc Phồn vinh - Nhân dân Hạnh phúc.

Chúng ta có may mắn được sống trong thời đại Hồ Chí Minh, chúng ta đang thực hiện tốt tư tưởng của Người: "Dân là Gốc". Môi trường Dân chủ bầu người vào các thiết chế của chế độ: - Quốc hội và HĐND các cấp; việc điều hành đất nước theo tinh thần "Dân chủ, Dân chủ, Dân chủ hơn nữa" sẽ tạo thêm động lực mạnh mẽ cho hiện tại và tương lai.