Theo UBND TP, những năm gần đây, các mối đe dọa an ninh phi truyền thống ngày càng gia tăng, tác động trên quy mô lớn, uy hiếp sự ổn định, phát triển mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội của cộng đồng dân cư, quốc gia, khu vực và toàn cầu. Các đe dọa này có thể xuất hiện từ tự nhiên, với các biểu hiện của biến đổi khí hậu như: nhiệt độ trái đất tăng nhanh làm băng tan, nước biển dâng cao, xâm nhập mặn, các hiện tượng thời tiết cực đoan (bão, lũ lụt, sóng thần, động đất, hạn hán, giá rét kéo dài...) làm mất đa dạng sinh học, phá hủy hệ sinh thái, ảnh hưởng đến các lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ; dịch bệnh truyền nhiễm xuất hiện thường xuyên hơn, tốc độ lan truyền nhanh, tính chất phức tạp, hậu quả ngày càng nghiêm trọng.
Bên cạnh đó, xuất hiện những đe dọa an ninh phi truyền thống do các hoạt động tiêu cực của con người, nổi lên là khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia như tội phạm về ma túy, mua bán người; nhất là tội phạm sử dụng công nghệ cao, không gian mạng, lợi dụng quá trình toàn cầu hóa để gia tăng các hành vi phạm tội với phương thức, thủ đoạn mới ngày càng tinh vi, phức tạp.
Đáng nói, TPHCM là đô thị đặc biệt, có vị trí chiến lược về quốc phòng và an ninh, giữ vai trò là trung tâm kinh tế - văn hóa - xã hội của khu vực phía Nam và cả nước nên càng phải cần chú trọng đến công tác bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Vì vậy, để tăng cường công tác phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống, trọng tâm là thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 147/NQ-CP ngày 22/5/2025 của Chính phủ và Kế hoạch số 437/KH-BCA ngày 21/7/2025 của Bộ Công an triển khai thực hiện Chiến lược tổng thể quốc gia phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phí truyền thống đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, UBND TP đã đề ra một số giải pháp quan trọng nhằm tạo sự thống nhất về nhận thức và hành động của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội trong phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống.
Theo đó, từng bước xây dựng TPHCM có khả năng quản trị hiệu quả các đe dọa này, bảo đảm an toàn cho người dân và xã hội; tích cực, chủ động đưa ra ý tưởng, mô hình... để thúc đẩy hợp tác quốc tế và có đóng góp thiết thực, trách nhiệm với cộng đồng quốc tế trong giải quyết các đe dọa an ninh phi truyền thống; góp phần phát triển đất nước bền vững, phục vụ hiệu quả nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Ngày càng xuất hiện nhiều yếu tố mới đe dọa an ninh con người và an ninh quốc gia (ảnh minh họa)
Cụ thể, TP đặt mục tiêu đến năm 2030, toàn hệ thống chính trị, người dân được tuyên truyền, giáo dục, nhận diện về các đe dọa an ninh phi truyền thống, từ đó nhận thức rõ trách nhiệm và quán triệt tốt phương châm "bốn tại chỗ" trong phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống. Tầm nhìn đến năm 2045; cả hệ thống chính trị và người dân được phổ biến, nhận diện rõ các đe dọa an ninh phi truyền thống, có năng lực và thái độ chủ động phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống; đồng thời đóng góp tích cực, hiệu quả với cộng đồng quốc tế trong phòng ngừa, ứng phó các đe dọa này.
Để thực hiện hiệu quả, trước hết cần hình thành cơ chế điều hành, quản lý công tác phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống. Kế đến là tập trung hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật liên quan đến phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống; nâng cao năng lực dự báo chiến lược, hiệu quả quản lý nhà nước, kiểm soát rủi ro để chủ động phòng ngừa, ứng phó, thích ứng với các đe dọa an ninh phi truyền thống.
Ngoài ra, đẩy mạnh phát triển bền vững, tạo thế và lực vững chắc, huy động sức mạnh tổng hợp, toàn diện, toàn dân, xã hội hóa, tận dụng mọi nguồn lực cho phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống; tăng cường công tác thông tin, truyền thông nâng cao nhận thức, kỹ năng; chủ động xây dựng kế hoạch, tổ chức tập huấn, diễn tập các kịch bản phòng ngừa, giảm nhẹ, cứu trợ, phục hồi, tái thiết và phát triển trong trường hợp, tình huống cụ thể. Hơn nữa, cần chú trọng nâng cao kiến thức, trình độ, kỹ năng cho đội ngũ cán bộ tham gia phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống và đẩy mạnh chuyển đổi số kết hợp với nghiên cứu phát triển, nghiên cứu chuyển giao, ứng dụng khoa học, công nghệ hiện đại trong phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống.
Biến đổi khí hậu - một trong những mối đe dọa an ninh phi truyền thống (ảnh minh họa)
Ông Nguyễn Văn Thọ (Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP) nhận định, thời gian qua, sự phối hợp giữa các Sở, ngành, địa phương về phòng ngừa, ứng phó các đe dọa an ninh phi truyền thống còn chưa đồng bộ, chặt chẽ, hiệu quả. Đáng nói, hiện chưa có cơ chế thống nhất để điều phối, huy động lực lượng, phương tiện phục vụ phòng ngừa, ứng phó dẫn đến phân tán nguồn lực, thậm chí cản trở quá trình giải quyết. Hầu hết các đe dọa an ninh phi truyền thống mang tính toàn cầu, xét cả về nguyên nhân và hậu quả, vượt qua khả năng ứng phó của một quốc gia.
Do vậy, ngoài những giải pháp nêu trên, việc tăng cường phối hợp giữa các Sở, ngành có liên quan cũng như sự hợp tác quốc tế trong phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống lại càng phải được chú trọng. Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, phát huy sức mạnh tổng hợp, sự đồng thuận của người dân, doanh nghiệp và cộng đồng quốc tế trong phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống.