Manh động và liều lĩnh
Từ các vụ án xảy ra trong thời gian gần đây tại TPHCM cho thấy, tội phạm cướp giật ngày càng trẻ hóa, không có nghề nghiệp ổn định, lối sống không lành mạnh. Lợi dụng ban đêm, đường vắng, người dân sơ hở, thiếu cảnh giác, bọn chúng liền chặn đường uy hiếp rồi ra tay cướp giật tài sản hoặc dùng bình xịt hơi cay, ớt bột chống trả quyết liệt khi bị lực lượng chức năng, người dân truy đuổi. Các đối tượng hoạt động ngày càng tinh vi, chuyên nghiệp và di chuyển liên tục nhằm tránh sự phát hiện của Công an.
Điển hình là vụ cướp giật tài sản của người giao hàng xảy ra tại huyện Củ Chi. Thủ phạm là 2 thanh niên ngoài 20 tuổi. Đó là Nguyễn Ngọc Thanh (SN 1998) và Nguyễn Tuấn Tú (SN 1997). Tại cơ quan điều tra, 2 đối tượng khai nhận: do cần tiền đánh bạc qua mạng và sử dụng ma túy đá, Thanh rủ Tú đi cướp giật tài sản. Khoảng 10 giờ 40 ngày 02/3/2024, Thanh chạy xe máy BS: 59Y2-611.30 chở Tú đến đoạn đường vắng thuộc ấp 3 (X.Phạm Văn Cội) thì phát hiện anh Nguyễn Anh Tuấn (nhân viên giao hàng tiết kiệm) đang điều khiển xe máy BS: 59Y3-808.75 liền bám theo.
Trong lúc anh Tuấn lấy ĐTDĐ Samsung (trị giá 4,5 triệu đồng) để liên lạc giao hàng thì bị 2 đối tượng áp sát giật rồi tăng ga tẩu thoát về hướng X.Phạm Văn Cội. Nạn nhân tri hô và đuổi theo đến giao lộ Bùi Thi Điệt - Hẻm số 202 thì tông vào đuôi xe của 2 tên cướp. Do bị mất lái nên anh Tuấn ngã ra đường, còn Thanh và Tú chạy thoát. Sau đó, Thanh đem điện thoại cướp được đến cửa hàng tại X.Phạm Văn Cội nhờ bẻ khóa để sử dụng.
Cũng do không có việc làm nhưng cần tiều tiêu xài, Lê Hoàng Duy (SN 2001), Nguyễn Văn Tấn (SN 1996), Nguyễn Huy Tùng (SN 1996) rủ nhau đi cướp giật dây chuyền để bán lấy tiền chia nhau. Theo đó, Tùng lên mạng đặt làm biển số giả: 83M1-122.56 với giá 230.000 đồng; đồng thời mua 1 bình xịt hơi cay và 1 ná thun bằng nhựa dùng làm công cụ chống trả khi bị truy đuổi.
Công an Quận 12 khai thác đối tượng trộm cắp tài sản
Khoảng 6 giờ 30 ngày 12/02/2024, Tùng điều khiển xe Yamaha gắn biển số giả 83M1-122.56 chở Duy, còn Tấn chạy xe Yamaha BS: 66G1-289.83. Đến 9 giờ 50 cùng ngày, cả nhóm vào khu vực Chợ Xóm Mới (X.An Nhơn Tây, H.Củ Chi), phát hiện ông Hồ Trương Kiên chạy xe máy có đeo dây chuyền vàng liền ra tay cướp giật. Bỏ chạy tới số 654 tỉnh lộ 2 (ấp Vân Hàn, X.Trung Lập Thượng), thấy ông Nguyễn Văn Thế điều khiển xe máy có đeo dây chuyền vàng, 3 đối tượng tiếp tục áp sát cướp giật.
Nhằm tránh sự truy bắt, mỗi phi vụ bọn chúng đều thay đổi đặc điểm nhận dạng bằng cách đổi trang phục cho nhau rồi tiếp tục đi cướp giật tài sản. Khi ra Quốc Lộ 22, đến giao lộ đèn xanh đỏ trước UBND xã Phước Thạnh, nhìn thấy chị Cao Thị Hít chạy xe Cub, có đeo dây chuyền màu trắng, chúng liền giật lấy rồi chạy về H.Hóc Môn. Tại đây, Tấn đưa sợi dây chuyền 3,8 chỉ và 2 dây chuyền còn lại (2 lượng vàng 18K) cho Tùng - Duy đem bán được 67 triệu đồng. Riêng sợi dây chuyền bạch kim Tùng mua lại với giá 14 triệu đồng.
Khi nghe tin Duy bị Công an bắt giữ, Tùng đem biển số xe giả cùng nón bảo hiểm, quần jeans, áo sơ mi sọc xanh và áo sơ mi trắng, bình xịt hơi cay, ná thun cùng ốp nhựa xe ném gần cầu An Hạ. Tiếp đến, bọn chúng thay đổi đặc điểm nhận dạng xe như thay ốp nhựa, biển số và chia nhau lẩn trốn tại Long An, Lâm Đồng, Vĩnh Long, Kiên Giang... Bằng các biện pháp nghiệp vụ, Đội CSHS - CAH Củ Chi phối hợp Phòng CSHS Công an TPHCM bắt được Tùng và Duy...
Hình ảnh bọn cướp khống chế bảo vệ ngân hàng ở H.Hóc Môn
Cũng tại huyện Củ Chi, trước đó, băng cướp gồm 10 đối tượng (tuổi từ 16 - 17) bị Công an huyện Củ Chi bắt giữ khẩn cấp để điều tra về tội "cướp giật tài sản". Băng nhóm này đã gây ra ít nhất 4 vụ cướp giật trên địa bàn các xã vùng ven huyện Củ Chi. Thủ đoạn của chúng là dàn cảnh, bọc lót cho nhau khi tiếp cận mục tiêu. Một số tên chặn đầu xe, giả vờ hỏi đường để các đối tượng khác quan sát xung quanh nhằm dễ bề tẩu thoát.
Đe dọa bằng dao rạch giấy, bọn chúng buộc nạn nhân phải đưa tiền hoặc tài sản có giá trị. Sau đó, cả nhóm rút chìa khóa xe máy của bị hại vứt đi rồi tẩu thoát. Băng nhóm này tiếp tục thực hiện thêm 3 vụ cướp khác ở xã Bình Mỹ, nhưng may mắn bị hại chạy thoát. Khi đang trên đường tiếp tục đi "ăn đêm", cả nhóm gặp Tổ tuần tra Công an xã Bình Mỹ nên tăng ga bỏ chạy. Hai đối tượng bị bắt giữ ngay sau đó. Nhận tin báo, Công an huyện Củ Chi khẩn trương triển khai lực lượng truy xét và bắt được 8 đối tượng còn lại.
Mới đây, ngày 05/5/2024, Cơ quan CSĐT Công an TPHCM đã hoàn tất kết luận điều tra, chuyển hồ sơ sang Viện KSND cùng cấp đề nghị truy tố Nguyễn Thanh Tâm (SN 1997) về tội "giết người" và "cướp tài sản". Đây là hung thủ sát hại chị N.T.H.C (SN 1993) rồi cướp tài sản là chiếc xe SH Mode. Sau khi gây án, đối tượng bỏ trốn xuống khu vực rừng tràm rộng chừng 50ha ở tỉnh Long An. Sau 72 giờ vây ráp, truy bắt, Phòng CSHS Công an TPHCM phối hợp với nhiều đơn vị liên quan bắt giữ đối tượng vào ngày 09/01/2024.
Manh động nhất là vụ dùng súng tự chế cướp ngân hàng tại huyện Hóc Môn với số tiền gần 3,8 tỷ đồng. Thủ phạm là Nguyễn Ngọc Mỹ (30 tuổi, quê Bình Dương), Lâm Phúc Lợi (23 tuổi, quê Vĩnh Long) và Nguyễn Thị Bích Tuyền (22 tuổi, quê Bến Tre). Sau khi điều tra truy xét, lực lượng công an đã bắt giữ Mỹ khi đang làm thủ tục xuất cảnh đi nước ngoài tại sân bay Tân Sơn Nhất, Lợi bị tóm tại huyện Bến Lức, tỉnh Long An và Tuyền sa lưới tại P.Tân Thới Hòa, Q.Tân Phú. Tại cơ quan công an, các đối tượng khai do nợ nần nên kết bạn trên mạng xã hội để bàn nhau đi cướp.
Đọc lệnh bắt giữ Nguyễn Huy Tùng
Nguyên nhân do đâu?
Qua điều tra, các vụ trộm cắp và cướp giật tài sản, cơ quan Công an và các chuyên gia nhận diện có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng "trẻ hóa tội phạm". Theo đó, ở độ tuổi mới lớn, thanh thiếu niên là những người chưa phát triển đầy đủ về thể chất, nhân cách, tâm sinh lý; trình độ, nhận thức, kinh nghiệm sống còn hạn chế nên dễ bị kích động, lôi kéo vào những hoạt động phiêu lưu, mạo hiểm dẫn đến phạm tội.
Đối tượng phạm tội trong các vụ án thường do cha mẹ mải lo làm ăn, buôn bán, thường xuyên phải xa nhà, không quản lý chặt chẽ việc học tập, sinh hoạt của con nên dẫn tới con đi chơi qua đêm, nghiện hút hoặc có hành vi vi phạm pháp luật. Bên cạnh đó, một số thanh thiếu niên có hoàn cảnh gia đình đặc biệt, éo le như: cha mẹ ly hôn, đang chấp hành án phạt tù hoặc đã chết; các em sống với ông bà, thiếu sự dạy bảo, thiếu tình yêu thương của gia đình dẫn đến sa vào lối sống lệch lạc, thường tụ tập thành băng nhóm, bỏ học, bỏ nhà sống lang thang, bị bạn bè rủ rê, lôi kéo.
Ngoài ra, sự phối hợp trao đổi thông tin giữa gia đình và nhà trường còn thiếu chặt chẽ; chưa có nhiều hoạt động sinh hoạt giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, từ đó khiến các em dễ bị tác động, bị lợi dụng từ đối tượng xấu ngoài xã hội. Đáng chú ý, trong thời bùng nổ thông tin hiện nay, nhiều thanh thiếu niên bị ảnh hưởng bởi "thế giới ảo" thông qua tiếp xúc quá nhiều với mạng xã hội Zalo, Facebook, TikTok, game bạo lực..., dẫn tới mất phương hướng, lệch lạc trong suy nghĩ, lối sống.
Thanh và Tú
Số liệu từ Bộ Công an cho thấy, trung bình mỗi năm, cả nước có khoảng 13.000 đối tượng chưa đến tuổi thành niên vi phạm pháp luật. Nguy hiểm hơn, những hành vi vi phạm pháp luật này còn được các đối tượng đăng tải trên các trang mạng xã hội, xem là "chiến tích" để khoe khoang, thậm chí thách thức pháp luật. Thông qua mạng xã hội, các đối tượng dễ dàng lập nhóm, rủ nhau tham gia thực hiện các hành vi phạm pháp.
Đại diện của Phòng Cảnh sát hình sự Công an TPHCM chia sẻ, Công an TPHCM đã quyết liệt chỉ đạo các đơn vị, lực lượng tập trung triển khai nhiều biện pháp, kế hoạch phòng ngừa, đấu tranh nhằm kiềm chế và kéo giảm các loại tội phạm. Tuy nhiên, tội phạm cướp, cướp giật, trộm cắp, gây rối trật tự công cộng, đua xe, cố ý gây thương tích... xảy ra trên đường phố vẫn diễn biến phức tạp; xuất hiện nhiều đối tượng, băng nhóm tuổi đời còn trẻ nhưng hoạt động với phương thức, thủ đoạn ngày càng chuyên nghiệp, tinh vi.
Những đối tượng này thường rất manh động, thể hiện rõ quyết tâm thực hiện hành vi đến cùng, bất chấp nguy hiểm tính mạng, sức khỏe của người khác, sẵn sàng sử dụng vũ khí, hung khí chống trả lực lượng truy bắt khiến người dân và dư luận hoang mang. Tội phạm xâm phạm tài sản không chỉ gia tăng về số lượng mà thủ đoạn cũng dần trở nên xảo quyệt để đối phó với cơ quan chức năng, gây khó khăn trong công tác điều tra, truy xét...
Theo thống kê từ cơ quan Công an, nhóm tội phạm xâm phạm sở hữu (cướp, cướp giật, trộm cắp, lừa đảo chiếm đoạt tài sản) trong năm 2023, TPHCM ghi nhận xảy ra 4.829 vụ, giảm 146 vụ so với cùng kỳ. Quý I/2024, thành phố xảy ra 811 vụ, giảm 99 vụ so với cùng kỳ. Trong đó, một số vụ cướp tài sản với phương thức chặn xe, dùng hung khí nguy hiểm để đe dọa hoặc tấn công bị hại nhằm cướp tài sản, có trường hợp cướp tài sản phát sinh bộc phát khi đối tượng đang thực hiện hành vi vi phạm khác.