Biến tướng của tín dụng đen trong thời đại công nghệ số
Ngày 14-02-2023, Công an tỉnh Tiền Giang phối hợp Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự xã hội, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Cục Kỹ thuật nghiệp vụ đấu tranh, triệt phá chuyên án lợi dụng danh nghĩa Công ty Luật TNHH Pháp Việt, trụ sở tại TPHCM để hoạt động đòi nợ thuê cho các ngân hàng, công ty tài chính.
Thủ đoạn hoạt động của chúng bằng hình thức gọi điện, nhắn tin khủng bố tinh thần; đặt bình gas, đem quan tài... đến nhà, cơ quan của các bị hại, người thân đe dọa gây nổ, để đòi nợ liên quan đến nhiều địa phương. Cơ quan chức năng bước đầu đã làm rõ, bắt giữ 15 đối tượng, hàng tháng đòi nợ thuê từ 141.000 đến hơn 241.000 hợp đồng khách vay, tổng số tiền đã đòi được hơn 988 tỷ đồng.
Trước đó, đầu tháng 11-2022, Công an TPHCM cũng xác định một số công ty thu hồi nợ sử dụng điện thoại gọi điện đe dọa, chửi bới và cắt ghép hình ảnh, vu khống, đưa thông tin sai sự thật về người vay tiền trên mạng xã hội, nhằm thu hồi nợ. Vì vậy, Ban Giám đốc Công an TPHCM chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ rà soát và có kế hoạch đấu tranh, triệt phá. Ngày 04-11, các đơn vị nghiệp vụ của Công an TPHCM kiểm tra hành chính Văn phòng Công ty Tài chính TNHH MTV Mirae Asset, tại cao ốc H3, đường Hoàng Diệu, P.6, Q.4.
Quá trình điều tra, Công an xác định, Công ty Tài chính TNHH MTV Mirae Asset Việt Nam là công ty nước ngoài, có trụ sở chính ở Việt Nam tại Q1, TPHCM do L.J. (quốc tịch Hàn Quốc) làm Tổng Giám đốc. Công ty này được Ngân hàng Nhà nước cấp giấy phép thành lập, có chức năng cho vay, bao gồm cả cho vay trả góp, cho vay tiêu dùng. Từ ngày 01-8-2016 đến thời điểm tháng 11-2022, công ty thuê văn phòng, tại lầu 4, cao ốc H3, số 384 Hoàng Diệu, P.6, Q.4 để hoạt động thu hồi nợ.
Công an khám xét trụ sở một công ty tài chính biến tướng đòi nợ thuê
Khách hàng vay phải cung cấp thông tin cá nhân, thông tin người thân khi ký kết hợp đồng vay với công ty. Lãi suất người vay trả từ 4,58%/tháng, tương đương 55%/năm dưới hình thức trả góp hàng tháng. Khi đến hạn thanh toán, bộ phận thu hồi nợ sẽ chia khách hàng theo cấp độ thời gian nợ. Nếu nợ 1 ngày đến 89 ngày, nhân viên dùng phần mềm gọi nhắc nợ khách hàng và người thân một cách nhẹ nhàng. Nếu nợ từ 90 ngày đến 179 ngày, nhân viên cũng sử dụng phần mềm điện thoại, nhắn tin thường xuyên, liên tục nhắc nhở khách hàng hoặc người thân tác động trả nợ.
Nếu trên 180 ngày (chia thành 2 nhóm) sử dụng điện thoại, các tài khoản mạng xã hội gọi điện, nhắn tin, chửi bới, đe dọa hoặc cắt hình ảnh người vay tiền, người thân ghép vào ảnh cáo phó đám tang, ảnh đồi trụy, thông báo truy tìm người trốn nợ, cảnh báo lừa đảo... Các hình ảnh được gửi cho khách hàng, người thân, bạn bè, đồng nghiệp của người vay tiền qua mạng xã hội nhằm gây sức ép buộc người vay tiền trả nợ.
Quá trình đấu tranh, thu thập chứng cứ, cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và thi hành lệnh tạm giam đối với 13 người về tội "Vu khống", theo Điều 156 Bộ luật Hình sự. Đó là Nguyễn Ngọc Thắng, Đỗ Trọng Đạt, Trịnh Ngân Bình, Phạm Hùng Dương Lâm, Nguyễn Thị Ngọc Thảo, Nguyễn Trung Tin, Đỗ Thanh Tùng, Phạm Thị Bích Trang, Nguyễn Công Nghĩa, Phạm Nguyễn Ngân Hà và Nguyễn Công Tuấn, Lê Sanh, Trần Minh Tiến.
Đại tá Trần Văn Hiếu, Trưởng Phòng Cảnh sát hình sự, Công an TPHCM cho biết, lãnh đạo Công ty Tài chính Mirae Asset thậm chí cố tình làm ngơ để nhân viên thu hồi nợ sử dụng các hành vi vi phạm pháp luật, yêu cầu người thân của khách vay tiền phải trả nợ. Hành vi của nhân viên bộ phận thu hồi nợ của Công ty Tài chính Mirae Asset khác với các băng nhóm tín dụng đen truyền thống (đến nhà, gọi điện đe doạ hay gây áp lực), nhưng đây là một hoạt động biến tướng của tín dụng đen trong thời đại công nghệ số.
Công an kiểm tra máy tính các đối tượng sử dụng
Lập Facebook ảo để "khủng bố" đòi nợ
Ngoài tiền lương mỗi tháng, các nhân viên bộ phận thu hồi nợ còn được thêm 30% trên tổng số tiền đòi nợ được. Vì vậy, khi khách hàng vay quá hạn trả nợ, không trả được, các đối tượng dùng nhiều thủ đoạn tinh vi để đòi nợ. Đáng nói, khi khách hàng vay tiền qua app này thì phải cung cấp 5-10 số điện thoại của người thân.
Khi khách không trả, các đối tượng sử dụng sim rác gọi điện "khủng bố" người thân, lãnh đạo công ty; lập các facebook ảo, sau đó cắt ghép hình ảnh gửi tới gia đình, hàng xóm, công ty để uy hiếp, khiến người thân sợ hãi, hoang mang. Ngoài ra, các đối tượng còn lần theo facebook của khách hàng để tìm kiếm trang cá nhân facebook của người thân... rồi vào bình luận kèm hình ảnh phản cảm, không đúng sự thật để gây sức ép, tìm mọi cách để khách hàng thanh toán, trả nợ.
Đại tá Lê Hoàng Châu, Trưởng Công an Q1 cho biết thêm, các công ty tài chính được thực hiện các hoạt động hợp pháp để thu hồi nợ. Tuy nhiên, thủ đoạn của Công ty Tài chính Mirae Asset là bất hợp pháp. Cụ thể, qua điều tra ban đầu, Công an xác định hành vi vi phạm và mời 26 nhân viên của Công ty Tài chính Mirae Asset về làm việc. Đến nay Công an Q1 và Phòng Cảnh sát hình sự đã làm việc với 33 nạn nhân để làm rõ tài liệu, chứng cứ nhằm điều tra, mở rộng. Đồng thời, cơ quan chức năng đang tiếp tục điều tra mở rộng xem xét trách nhiệm của công ty này.
Công an làm việc với các đối tượng
Công an TPHCM tiếp tục thực hiện nhiều biện pháp, đẩy mạnh công tác điều tra, xử lý, đánh mạnh vào hoạt động phạm tội cho vay lãi nặng, phát hiện ngay từ sớm, không để phát sinh các hành vi phạm tội nghiêm trọng khác có nguyên nhân từ "tín dụng đen". Cùng với đó là việc tổ chức nhiều buổi tuyên truyền tới người dân về các phương thức thủ đoạn, tác hại của "tín dụng đen" để người dân phòng tránh. Công an cũng kiểm tra hành chính các cơ sở, doanh nghiệp có liên quan đến hoạt động "tín dụng đen" nhằm triệt tận gốc.
Trong thư khen gửi tới Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự xã hội, Công an tỉnh Tiền Giang và Công an các địa phương, Bộ trưởng Tô Lâm đã biểu dương sự mưu trí, kiên quyết tấn công, trấn áp tội phạm của các đơn vị, qua đó đồng chí Bộ trưởng yêu cầu các đơn vị liên quan khẩn trương mở rộng điều tra, khai thác đối tượng, củng cố tài liệu, chứng cứ đề nghị truy tố trước pháp luật; tổ chức tốt công tác tuyên truyền, góp phần tạo khí thế mạnh mẽ trong tấn công, trấn áp tội phạm có tổ chức hoạt động núp bóng các doanh nghiệp để cảnh báo, nâng cao ý thức cảnh giác cho Nhân dân.