Đồng bào dân tộc Bahna chung tay bảo vệ rừng gỗ trắc quý hiếm

Dẫn chúng tôi đi thăm những cây gỗ trắc của gia đình mình, anh Run (làng Mor) kể, hiện trong rẫy của gia đình đang có hơn 100 cây gỗ trắc được chăm sóc, bảo vệ nghiêm ngặt. Những cây gỗ này đã hơn 20 năm tuổi và được gia đình phát hiện, chăm sóc trong quá trình làm rẫy.

Trước đây, những cây gỗ trắc này còn nhỏ, tán chưa rộng thì gia đình có thể trồng xen các loại cây trồng khác như lúa, mì để nâng cao thu nhập.

Tuy nhiên hiện nay, những cây trắc này đã lớn và tán cây che kín mặt đất nên không thể sản xuất nông nghiệp được nữa.  Trong khi đó, những cây gỗ trắc này phải cần đến 20-30 năm nữa mới khai thác, sử dụng được nên kinh tế gia đình khá khó khăn.

Để tận dụng diện tích trống của đất, gia đình đã tiến hành trồng xen thêm cây bời lời, nhưng hiệu quả kinh tế chưa thể so sánh với trồng lúa, mì như trước đây.

Cán bộ xã và kiểm lâm bên một cây gỗ trắc hơn 20 năm tuổi trong vườn rẫy nhà dân, được người dân canh chừng, bảo vệ

Một gia đình khác cũng có nhiều cây gỗ trắc cổ thụ đang được bảo vệ hàng chục năm nay là gia đình anh Trà (làng Mor). Anh Trà cho hay, gia đình có gần 30 cây gỗ trắc có tuổi đời hơn 20 năm, đang được bảo vệ trong vườn nhà. Nếu tính cả diện tích đất rẫy thì gia đình có khoảng 70 cây gỗ trắc.

“Người dân trong làng ai cũng biết về giá trị của loại gỗ này nên rất có ý thức bảo vệ. Vừa rồi, có nhiều người từ các nơi khác đến hỏi mua nhưng dân làng kiên quyết không bán vì muốn giữ lại để con cháu sau này còn được biết và hiểu về rừng”, anh Trà nói.

Già làng Nõ (làng Mor) cho hay, mấy chục năm nay, người dân trong làng tự ý thức và có trách nhiệm rất cao trong việc bảo vệ các cây gỗ trắc quý hiếm. Trong các buổi sinh hoạt của làng, người dân đều thống nhất sẽ bảo vệ, giữ gìn các cây gỗ trắc cho thế hệ con cháu chứ không bán lấy tiền.

Dân làng cũng thường xuyên thành lập các đội, nhóm tuần tra, bảo vệ cây gỗ trắc. Khi phát hiện những đối tượng lạ mặt sẽ thông báo đến chính quyền địa phương để kịp thời có biện pháp ngăn chặn nếu có ý định xâm hại tài nguyên rừng, đặc biệt là gỗ trắc.

Không chỉ ở làng Đăk Tơ Ver mà nhiều bà con đồng bào DTTS ở các xã thuộc huyện Chư Pah đều có ý thức giữ gìn, bảo vệ những rừng cây gỗ trắc một cách tình nguyện, bằng một tình yêu lớn với rừng.

Ông Phạm Trọng Thích - Kiểm lâm địa bàn xã Đak Tơ Ver, cho biết, hầu như gia đình nào trên địa bàn cũng đang khoanh nuôi, bảo vệ các cây gỗ trắc quý hiếm. Bà con rất có ý thức bảo vệ nguồn gen quý hiếm cho các thế hệ mai sau.

Những cây gỗ trắc này không phải được trồng mà người dân phát hiện trong quá trình khai hoang, sản xuất nên giữ lại, bảo vệ cho đến ngày nay. Đến nay, các cây gỗ trắc này đã có hàng chục năm tuổi, đường kính từ 25-30cm. Có nhiều khu vực, gỗ trắc sống tập trung thành quần thể.

“Không chỉ riêng xã Đak Tơ Ver mà nhiều xã khác trên địa bàn huyện Chư Pah cũng đều có những quần thể gỗ trắc quý hiếm hàng chục năm tuổi đang được người dân bảo vệ, gìn giữ nguồn gen quý hiếm”, ông Thích cho hay.

Những cây gỗ trắc hàng chục năm tuổi đang sinh trưởng và phát triển trong rẫy nhà dân

Cũng theo ông Thích, thời gian gần đây có một số đối tượng lén lút xâm nhập và tiến hành khoan trộm vào thân các cây gỗ trắc để kiểm tra lõi của cây. Việc này đã ảnh hưởng đến tâm lý của bà con cũng như quá trình sinh trưởng và phát triển bình thường của cây.

Lực lượng quản lý, bảo vệ rừng đã tích cực tuyên truyền để bà con tiếp tục bảo vệ nguồn gen quý hiếm, đồng thời, tổ chức và tham gia tích cực vào quá trình tuần tra, bảo vệ các cây gỗ trắc quý hiếm, cảnh giác với các đối tượng xấu.

Mặc dù số lượng quần thể gỗ trắc trên địa bàn huyện Chư Pah khá lớn và đang được người dân khoanh nuôi, bảo vệ hiệu quả, nhưng cơ quan chức năng vẫn chưa có thống kê chính xác cũng như chưa có chính sách hỗ trợ người dân để giữ gìn nguồn gen quý hiếm này.

Theo ông Cao Phi Văn - Chủ tịch UBND xã Đak Tơ Ver, người dân trên địa bàn đang chăm sóc, bảo vệ rất nhiều cây gỗ trắc hàng chục năm tuổi. Tuy nhiên, địa phương chưa có thống kê số lượng cụ thể mà chủ yếu là người dân đang tự quản lý, bảo vệ theo hộ gia đình. Xã cũng đã thường xuyên tổ chức tuyên truyền vai trò, ý nghĩa của rừng, trong đó có gỗ trắc quý hiếm.

Hiện, những cây gỗ trắc đang sinh trưởng, phát triển tốt, về lâu dài sẽ góp phần nâng cao độ che phủ của rừng. Tuy nhiên, vấn đề mới phát sinh là tán cây đã che hết đất sản xuất nên người dân không thể trồng xen các loại cây như lúa, mì… như trước đây nên đời sống của họ có phần khó khăn.

Thời gian tới, địa phương sẽ tiến hành thống kê lại số lượng cây gỗ trắc trên địa bàn và đề xuất cấp trên có chính sách hỗ trợ đảm bảo đời sống người dân đang khoanh nuôi, bảo vệ nguồn gen quý hiếm này.

Ông Bùi Quang Thịnh - Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Chư Pah cho biết, Hạt đã nắm được thông tin người dân đang khoanh nuôi các cây trắc hàng chục năm tuổi trên địa bàn. Tuy nhiên, vấn đề khó là các cây trắc này đều nằm trên đất sản xuất của người dân nên cơ quan chuyên môn chỉ có thể tăng cường tuyên truyền để bà con nâng cao nhận thức về việc bảo vệ.

“Hiện nay, Hạt Kiểm lâm huyện đang phối hợp với các cơ quan chức năng tiến hành thống kê cụ thể quy mô, diện tích quần thể trắc. Sau đó sẽ có báo cáo lên UBND huyện, Sở Nông nghiệp và PTNT để xem xét, có chính sách hỗ trợ người dân đang quản lý, bảo vệ nguồn gen quý hiếm này, tránh trường hợp cây gỗ quý bị bán ra thị trường”, ông Thịnh cho biết.

Trong tình trạng rừng Tây Nguyên liên tục bị tàn phá, số lượng gỗ quý hiếm dần biến mất vì bọn lâm tặc, "kiểm lâm đen" và những cán bộ không làm tốt trách nhiệm quản lý, bảo vệ rừng thì việc bà con đồng bào DTTS ở 5 làng thuộc xã Đak Tơ Ver, huyện Chư Pah - Gia Lai có ý thức giữ gìn, bảo vệ cây rừng (gỗ trắc), bảo vệ loài cây, nguồn gen quý hiếm cho đời sau là việc làm rất đáng được trân trọng, ghi nhận.

Không chỉ ngành kiểm lâm mà lãnh đạo chính quyền địa phương, tỉnh Gia Lai cần có chế độ khen thưởng, hỗ trợ kịp thời về kinh tế cho bà con, lan toả, nhân rộng một việc làm đầy ý nghĩa, tốt đẹp, chung tay vì một màu xanh cho tương lai.

Cây gỗ trắc bị đối tượng xấu khoan lỗ để kiểm tra lõi