(CAO) Hôm 2-8, Nhật đã công bố “Sách Trắng” quốc phòng hằng năm, trong đó cáo buộc Trung Quốc ngày càng hung hăng thực hiện các hoạt động hàng hải nhằm tạo ra “việc đã rồi” trên biển khiến cộng đồng quốc tế bất ngờ.
Trong sách Trắng dày 484 trang, Bộ Quốc phòng Nhật cảnh báo những hành động gây hấn của Trung Quốc có thể “ gây ra những hậu quả ngoài ý muốn,” ám chỉ tới những sự cố trong quá khứ, như vụ một tàu khu trục nhỏ của hải quân Trung Quốc đi vào vùng tiếp giáp với lãnh hải Nhật Bản năm nay, gần nhóm đảo Senkaku/ Điếu Ngư trên biển Hoa Đông do Tokyo quản lý nhưng cũng được Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền. Nhóm đảo này cũng là một điểm nóng không ngớt giữa hai nước trong những năm gần đây.
Tờ Straits Times (Singapore) dẫn một đoạn trong Sách Trắng nhấn mạnh: “Trung Quốc sẵn sàng thực hiện các hành động đơn phương (trên biển) mà không cần thoả hiệp, trong đó bao gồm những nỗ lực không ngừng nhằm biến nguyên trạng trên biển, thông qua những thay đổi cưỡng chế của Bắc Kinh thành chuyện đã rồi.”
Sách Trắng cáo buộc Trung Quốc “một mặt ca bài trỗi dậy hòa bình, mặt khác lại bất chấp luật pháp và chuẩn mực quốc tế.” Chứng minh quan điểm này, tài liệu dẫn ra các hình ảnh vệ tinh về những bãi đá ngầm trên Biển Đông, nơi Trung Quốc tự vẽ ra bản đồ đường lưỡi bò, chiếm gần hết vùng biển chiến lược này, bao gồm toàn bộ quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam, đồng thời chồng lấn với những vùng tuyên bố chủ quyền từ Phlippines, Malaysia và Brunei.
Quần đảo Senkaku/ Điếu Ngư - đối tượng đang tranh chấp giữa Nhật và Trung Quốc trên biển Hoa Đông - Ảnh: Reuters
Sách Trắng năm nay được công bố trong bối cảnh căng thẳng tăng cao trong khu vực, gần một tháng sau phán quyết của Toà Trọng Tài thành lập theo phụ lục VII của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) ở La Haye (Hà Lan) đã bác yêu sách “đường lưỡi bò” phi pháp của Bắc Kinh trên Biển Đông trong vụ kiện do Philippines khởi xướng vào ngày 12-7.
Trung Quốc đã bác bỏ phán quyết này trong khi Nhật kêu gọi Trung Quốc tuân thủ phán quyết, trong đó Tokyo nhấn mạnh phán quyết trên có tính ràng buộc pháp lý. Bắc Kinh trả đũa bằng cảnh cáo Tokyo không được can thiệp vào tình hình Biển Đông.
Trong tài liệu quốc phòng 2016, Nhật kêu gọi tất cả các nước hành động phù hợp với Công ước Liên hiệp quốc về Luật Biển (UNCLOS) và đối với ASEAN - Trung Quốc, các bên cần đàm phán để hướng tới đạt được Tuyên bố về các Quy tắc Ứng xử của các bên trên Biển Đông (COC).