Xử lý tình trạng chênh lệch giá
Cho đến những ngày giữa tháng 4/2024, giá vàng vẫn liên tục nhảy múa theo chiều hướng tăng. Dù trước đó Chính phủ có hơn 10 văn bản, công điện yêu cầu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) khẩn trương tổng kết Nghị định 24, can thiệp bình ổn giá vàng, đặc biệt khắc phục ngay tình trạng chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới.
Thế nhưng giá vàng vẫn cứ tăng liên tục, chủ yếu do giá vàng thế giới tăng. Vấn đề của Chính phủ là yêu cầu khắc phục ngay tình hình chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới quá cao, có lúc vàng SLC trong nước cao hơn vàng thế giới đến 20 triệu đồng/lượng.
Lo ngại giá vàng tăng cao, chênh lệch, gây áp lực lên tỷ giá, ngày 11/4, Văn phòng Chính phủ ban hành Thông báo số 160/TB-VPCP kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại cuộc họp về các giải pháp quản lý thị trường vàng trong thời gian tới. Thủ tướng yêu cầu NHNN can thiệp kịp thời, xử lý ngay tình trạng chênh lệch giá vàng miếng trong nước và giá vàng thế giới.
Thông báo yêu cầu NHNN theo dõi sát diễn biến giá vàng thế giới, trong nước, chủ động thực hiện kịp thời, hiệu quả các giải pháp, công cụ điều hành thị trường vàng theo quy định. Một yêu cầu khác là phải bảo đảm thị trường vàng hoạt động ổn định, lành mạnh, công khai, minh bạch, hiệu quả. Việc xử lý diễn biến thị trường vàng để đặt lợi ích chung của quốc gia, dân tộc lên trên hết, trước hết; khuyến khích sản xuất và xuất khẩu vàng trang sức mỹ nghệ, tạo công ăn việc làm, sinh kế cho người lao động.
Vàng miếng SJC
Thông báo cũng yêu cầu kiểm soát chặt chẽ thị trường vàng bằng các công cụ đã có, không ảnh hưởng đến tỉ giá, dự trữ ngoại hối nhà nước, không để xảy ra tình trạng trục lợi, đầu cơ, thao túng, đẩy giá... NHNN chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác giám sát, quản lý, điều hành thị trường vàng. NHNN chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan khẩn trương thực hiện ngay các biện pháp, công cụ theo quy định pháp luật; quản lý, điều hành chặt chẽ, hiệu quả, kịp thời nguồn cung cho sản xuất vàng miếng, vàng trang sức mỹ nghệ phù hợp với diễn biến thị trường.
Giới kinh doanh vàng nhận thấy thị trường sẽ được cung ứng vàng miếng và ngay lập tức giá vàng miếng SJC đã "bốc hơi" nửa triệu đồng/lượng, dù giá vàng thế giới khi đó vẫn trong xu hướng đi lên, chạm mốc lịch sử 2.400USD/ounce vào cuối ngày 12/4.
Kỳ vọng thu hẹp khoảng cách
Chấp hành chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về quản lý thị trường vàng, theo thông tin mới nhất, hiện NHNN đang hoàn tất công tác chuẩn bị để tiến hành đấu thầu vàng miếng trở lại, nhằm tăng nguồn cung vàng miếng cho thị trường. Đây là lần đầu tiên sau 11 năm, NHNN mới tổ chức đấu thầu vàng trở lại.
Năm 2013, NHNN đã thực hiện 76 phiên đấu thầu vàng, chào bán ra thị trường tổng cộng 1.932.000 lượng vàng và bán thành công 1.819.900 lượng, tương đương 69,9 tấn vàng. Trong số này có hơn 30 tấn được các tổ chức tín dụng mua vào để tất toán trạng thái vàng, chỉ có gần 40 tấn vàng còn lại là bán ra thị trường.
Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, qua 76 phiên đấu thầu vàng lúc đó, NHNN đã hạn chế được tình trạng mất cân đối cung - cầu, góp phần ổn định thị trường vàng. Điều quan trọng nhất là qua các phiên đấu thầu vàng, NHNN đã đáp ứng được nhu cầu tất toán trạng thái vàng của các ngân hàng, "bóc" được toàn bộ vàng ra khỏi hệ thống ngân hàng, chấm dứt hiện tượng "vàng hóa" gây nhiều rủi ro trong hệ thống ngân hàng. Cũng vì thế, hiện tượng đầu cơ vàng giảm hẳn (trước đây, ngân hàng là những nhà đầu cơ vàng chủ yếu trên thị trường).
Đến nay, sau 11 năm, NHNN lại cho đấu thầu vàng. Thời gian đấu thầu có thể ngay trong tuần này. NHNN cho biết sẽ gửi thông báo đấu thầu đến các tổ chức, DN trước một ngày tổ chức đấu thầu. Sau khi công bố giá sàn, tổ chức tín dụng và doanh nghiệp kinh doanh vàng bắt đầu điền vào đơn thầu.
Các đơn vị trên có 30 phút để quyết định khối lượng và giá mua; 1 tiếng sau khi đóng thầu, NHNN sẽ công bố kết quả. Các DN sẽ phải đặt cọc để tham gia đấu thầu, muộn nhất vào 17 giờ ngày nhận thông báo thầu. Hiện có 26 đơn vị bao gồm cả các ngân hàng thương mại và DN kinh doanh vàng thiết lập quan hệ giao dịch vàng miếng với NHNN. Trong đó, đến thời điểm này có khoảng 15 đơn vị đủ điều kiện tham gia đấu thầu vàng kỳ này. Theo NHNN, loại vàng mang ra đấu thầu là vàng miếng SJC.
Như vậy, NHNN vẫn không nhập khẩu vàng như dự đoán mà lấy vàng trong kho dự trữ ngoại hối ra tăng cho nguồn cung để bình ổn thị trường. Các chuyên gia tài chính ngân hàng cho rằng, đây là động thái hợp lý trong bối cảnh tỉ giá biến động tăng cao và dự trữ ngoại hối chưa dồi dào. Theo Phó thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà, thời gian vừa qua, trước diễn biến phức tạp của thị trường, thế giới và trong nước, giá vàng trong nước đã biến động mạnh, tăng nhanh, chênh lệch cao so với giá quốc tế.
Để ổn định thị trường, NHNN đã chuẩn bị sẵn sàng các phương án can thiệp, đồng thời thực hiện công tác kiểm tra hoạt động kinh doanh vàng của các DN, các tổ chức tín dụng trên toàn quốc. Ông Hà cho biết, NHNN sẽ thực hiện tăng cung để xử lý tình trạng chênh lệch cao của giá vàng trong nước với giá thế giới. Đối với thị trường vàng trang sức, mỹ nghệ, NHNN sẽ tiếp tục tạo điều kiện tối đa nhằm bảo đảm đủ nguyên liệu cho các hoạt động sản xuất để xuất khẩu vàng trang sức mỹ nghệ.
Sáng 15/4, giá vàng miếng thế giới vượt qua mốc 85 triệu đồng/lượng khi giá vàng thế giới vọt lên trên 2.358USD/ounce. Chênh lệch giữa giá mua - bán vàng trong nước tăng cao chưa từng có là hơn 3 triệu đồng/lượng, khiến người mua chịu rủi ro lớn. Với giá bán ra hiện nay, vàng miếng SJC vẫn cao hơn thế giới gần 14 triệu đồng/lượng (trước đây không lâu có khi lên đến 20 triệu đồng/lượng).
Việc NHNN đấu thầu vàng miếng trở lại được kỳ vọng sẽ dần kéo giảm chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới ngay trong tuần này. Tuy nhiên, đó vẫn chỉ là kỳ vọng. Còn nhớ, năm 2013, sau 9 phiên đấu thầu vàng miếng liên tục đã có 10 tấn vàng được NHNN bán ra khi ấy, nhưng cũng không giúp thu hẹp khoảng cách giá vàng trong nước với thế giới, lại còn tăng cao lên đến 6 triệu đồng/lượng, trong khi trước đó chỉ có vài triệu đồng/lượng.