(CATP) Liên quan đến Đề án di dời toàn bộ nhà trên và ven sông kênh rạch trên địa bàn TP, thực hiện chỉnh trang đô thị và Đề án di dời, bố trí nhà ở tái định cư, nhà ở xã hội cho các hộ trên và ven kênh rạch kết hợp chỉnh trang đô thị trên địa bàn Quận 8, Thành ủy và UBND TPHCM đã xác định chủ trương tập trung giải quyết tình trạng nhà trên và ven kênh rạch, có ý nghĩa quan trọng trong sự phát triển kinh tế xã hội của TP, giải quyết tiêu thoát nước, chống ngập úng trên địa bàn; đồng thời cải thiện môi trường kênh rạch, nhằm đem lại cho người dân điều kiện sống tốt hơn, góp phần thay đổi cảnh quan đô thị, giảm thiểu tác động của biến đối khí hậu.
39.600 căn nhà trên và ven sông, kênh, rạch chưa được di dời
UBND TP nhận định, TPHCM là đô thị đặc biệt, trung tâm kinh tế, văn hóa, giáo dục và khoa học công nghệ của cả nước. Tuy nhiên, tình trạng nhà ở trên và ven sông, kênh, rạch tại thành phố hiện nay là một thách thức lớn đối với sự phát triển bền vững của TP. Tình trạng nhà ở trên và ven sông, kênh, rạch gây ra các vấn đề về an toàn, sức khỏe, chất lượng sống của một bộ phận người dân thành phố; đồng thời còn gây ra nhiều vấn đề như ô nhiễm môi trường, ngập lụt, mỹ quan đô thị và ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội.
Theo báo cáo của Sở Xây dựng TPHCM, từ năm 1993 đến năm 2025, TP đã di dời, giải phóng mặt bằng 44.338 căn nhà trên và ven kênh rạch thuộc 04 tuyến kênh rạch chính về các chi lưu. Hiện địa bàn TP còn 398 dự án/tuyến sông, kênh, rạch thuộc 16 quận, huyện và TP Thủ Đức (Quận 4, 6, 7, 8, 12, Bình Thạnh. Gò Vấp, Tân Bình, Tân Phú, Bình Tân, Bình Chánh, Hóc Môn, Củ Chi, Nhà Bè, Cần Giờ, TP Thủ Đức) chưa được triển khai với tổng quy mô di dời khoảng 39.600 căn.
TP cũng đã xác định công tác bồi thường, di dời, giải phóng mặt bằng, đầu tư xây dựng nhà ở tái định cư, nhà ở xã hội và công tác nạo vét, cải tạo, xây dựng hạ tầng... liên quan đến Đề án được dự trù kinh phí khoảng 221.370 tỉ đồng, trong đó, chi phí bồi thường và hỗ trợ tái định cư cho các hộ đủ điều kiện sẽ là 130.680 tỉ đồng; chi phí xây dựng nhà ở xã hội cho những trường hợp không đủ điều kiện bồi thường, tái định cư là 10.692 tỉ đồng; chi phí đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, nạo vét và cải tạo các tuyến sông, kênh, rạch ước tính 80.000 tỉ đồng.
Năm 2030, TPHCM phấn đấu di dời, bố trí tái định cư cho toàn bộ người dân sống trên và ven sông, kênh, rạch
Nỗ lực thực hiện đề án
Theo Tờ trình về Đề án di dời toàn bộ nhà trên và ven sông kênh rạch trên địa bàn TP, thực hiện chỉnh trang đô thị và Đề án di dời, bố trí nhà ở tái định cư, nhà ở xã hội cho các hộ trên và ven kênh rạch kết hợp chỉnh trang đô thị trên địa bàn Quận 8 do Sở Xây dựng TPHCM thực hiện. TP sẽ tập trung nguồn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030 để triển khai thực hiện công tác di dời nhà trên và ven sông kênh rạch trên địa bàn TP; đặc biệt là địa bàn trọng điểm, dự án trọng tâm; đồng thời xây dựng cơ chế chính sách nhằm huy động mọi nguồn lực, các thành phần kinh tế cùng tham gia, khuyến khích hình thức đối tác công tư (PPP) trong việc thực hiện di dời, tổ chức lại cuộc sống cho các hộ dân sống trên và ven sông kênh rạch.
TP sẽ thực hiện phát triển quỹ nhà ở phục vụ tái định cư thông qua việc đầu tư xây dựng mới nhà ở tái định cư, sử dụng nhà ở xã hội hoặc nhà ở thương mại để phục vụ tái định cư, đảm bảo mục tiêu cân đối quỹ nhà tái định cư cho di dời và tổ chức lại cuộc sống cho người dân đang sống trên và ven kênh, rạch; đồng thời tập trung xây dựng, triển khai phương án đầu tư xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật sau giải tỏa di dời nhà trên và ven sông kênh rạch, nhằm phát huy đặc trưng cảnh quan sông nước tự nhiên của đô thị TPHCM.
Theo ông Trần Hoàng Quân - GĐ Sở Xây dựng TPHCM, sau khi triển khai thực hiện Đề án, sẽ tạo các khu đất dọc sông, kênh, rạch có thể đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư hoặc đấu giá đất để thực hiện các dự án đầu tư xây dựng nhà ở, các dự án thương mại dịch vụ... Dự kiến kinh phí thu lại khoảng 164.111 tỉ đồng.
TP chọn thực hiện thí điểm tại Quận 8 là địa bàn trọng điểm để tập trung nguồn lực, xem xét, giải quyết các khó khăn vướng mắc (nếu có) và làm cơ sở để UBND các quận - huyện, TP Thủ Đức nghiên cứu, xem xét, dự kiến phương thức triển khai thực hiện công tác di dời và tổ chức lại cuộc sống cho các hộ dân sống trên và ven sông kênh rạch, cải tạo, chỉnh trang đô thị phù hợp đặc thù từng địa phương.
Sở Xây dựng TP cũng cho biết, lộ trình triển khai thực hiện Đề án di dời toàn bộ nhà trên và ven sông kênh rạch trên địa bàn TP, thực hiện chỉnh trang đô thị và Đề án di dời, bố trí nhà ở tái định cư, nhà ở xã hội cho các hộ trên và ven kênh rạch. Cụ thể, mục tiêu đến năm 2030, sẽ thực hiện cơ bản công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho người dân đang sống trên và ven các tuyến sông, kênh, rạch trên địa bàn TP.