12 sinh mạng trong mộ một ông quan
Từ một sự tình cờ được mấy người bạn dẫn đi xem lại kiến trúc lăng mộ đá của các ông quan thời phong kiến còn tồn tại ở Hà Nội, tôi đã phát hiện ra những điều kinh ngạc.
12 con người đang sống lay lắt trong khu lăng mộ của Hoàng Trọng Phu
Trong con hẻm nhỏ thuộc ngõ 252 đường Tây Sơn, quận Đống Đa, Hà Nội chúng tôi đã tình cờ gặp lão ăn mày ngồi bên đường.
Lão kể rằng cuộc đời mình đã ăn xin những đồng bạc lẻ của người qua đường bên lăng mộ đá của ông quan họ Hoàng suốt gần 30 năm rồi.
Lão ăn mày tỏ vẻ am hiểu tường tận lịch sử và cuộc đời của ông quan có tên là Hoàng Trọng Phu.
“Ông Hoàng Trọng Phu này là con của Phó vương Hoàng Cao Khải, từng đỗ học vị cao và làm quan tổng đốc Hà Đông dưới triều nhà Nguyễn khoảng thời gian cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Ngày ấy chức này là to nhất xứ Bắc Kỳ đấy. Ông ấy chết đi đã cho làm cái mộ đá quá khủng khiếp, đặt ngay sau mộ cha mình. Vùng này này xưa là Ấp Thái Hà, đất đai, quyền chức đều trong tay gia tộc họ Hoàng ”, lão ăn mày kể.
Lão ăn mày rất am hiểu những câu chuyện về Hoàng Trọng Phu
Chuyện vào lăng mộ đá sinh sống đã xảy ra từ 30 - 40 năm trước. Cho đến bây giờ riêng ở lăng mộ Hoàng Trọng Phu đã có 12 sinh mạng đang sống nương nhờ. Họ xây tạm những bức tường để liên kết các cột đá cổ của lăng mộ thành 4 bức tường che nắng, che mưa.
Chúng tôi bước vào bên trong lăng mộ đá của Hoàng Trọng Phu để thăm quan thực hư ra sao. Thấy có người lạ, chủ nhân của một hộ gia đình sống trong lăng có tên là Ng.N.M.
Ông M. bảo: “Tôi mua lăng mộ đá của ông quan này gần trăm năm nay rồi. Đừng có ai động vào đây, chết với tôi”.
Ông M., một chủ hộ gia đình đang sống trong lăng mộ
Ông M. năm nay đã ngoài 50, gia đình ông nhảy vào lăng mộ sống đã được hơn 40 năm. Nghe đâu trước đây chỉ có một gia đình, nhưng cha mẹ đã mất cả, sau đó chia lại lăng mộ đá cho 3 người con. Bây giờ quần cư trong mộ ông Phu có đến 3 hộ gia đình với 12 người. Gia đình ông M. đông nhất với 5 thành viên, được ở gian chính giữa của lăng và toàn bộ phía bên trái nơi có mộ đá Hoàng Trọng Phu.
Tuổi thơ lớn lên trong lăng mộ đá lạnh lẽo đầy ám ảnh
Chúng tôi vào trong gian buồng của gia đình ông M, và phát hiện thấy nấm mộ đá to lù lù, chiến hết gần nửa không gian nơi đây. Mộ đã được phủ một tấm vải lớn nhưng vẫn lồ lộ những hoa văn rồng, phượng khắc trên đá. Khu mộ đã được gia đình ông M. bố trí thành một phòng ngủ khá là “oách” với ti vi, giường ngủ, quạt treo tường, đồng hồ và một cái màn gió…
Phòng ngủ với nấm mộ đá to lù tù ở giữa
Kể về những đêm đầu tiên ngủ chung vơi mộ đá của vị quan Hoàng Trọng Phu, con của ông M. cho biết: “Ngày bé không dám ngủ đâu, vẫn chui vào chăn với cha mẹ. Nhưng khi lớn cha mẹ cho tôi ngủ riêng trong buồng này. Cứ mỗi khi màn đêm buông xuống nghĩ đến vào phòng ngủ mà tôi sởn hết cả gai ốc.
Cứ nghĩ nhà mình cũng Hà Nội sao mà khổ đến thế. Sự lạnh lẽo bao trùm lên không gian, nếu tắt điện đi thì tưởng tượng ra cái mộ gần mình cũng chẳng thể ngủ được rồi.
Có nhiều đêm bật điện suốt, mà cũng không dám nhìn ra ngoài, cứ nằm chùm chăn kín đầu đến lúc nào mệt quá ngủ thiếp đi thì thôi. Nhưng rồi cũng thành quen, nhiều đêm tôi đấu tranh tư tưởng và mở mắt ra nhìn xung quanh suốt cũng chẳng thấy ma quỷ gì… Vậy là giờ đây ngủ gần cái mộ này tôi coi như không rồi ý…”.
Khu ban thờ, bia đá cũng được bố trí thành 1 phòng ngủ
Khu phía sau, ngày xưa được Hoàng Trọng Phu xây làm nơi đặt bài vị, bia đá để thờ cúng mình thì giờ cũng được gia đình ông M. ngăn thành một phòng ngủ.
Cửa phòng ngủ được ngăn tạm bằng một tấm ván gỗ lớn. Chúng tôi đưa cặp mắt vào bên trong quan sát thì thấy có kê một chiếc giường, một giá gỗ để quần áo, hòm sắt, có cả đèn bàn và đống chai lọ ngay dưới bệ đặt bia đá, bài vị của thờ Hoàng Trọng Phu.
Khu chính điện của lăng mộ trở thành phòng khách, chếch sang phải chút là khu bếp nấu ăn, nhà vệ sinh của gia đình ông M. Vậy là một phần lăng mộ đá của ông quan họ Hoàng đã được biến thành một căn kiểu tập thể hạng vừa với 2 phòng ngủ, phòng khách, nhà vệ sinh và gian bếp.
Tuổi thơ của 3 đứa con ông M. đã lớn lên như thế, trong cái lăng mộ đá lạnh lẽo đầy ám ảnh ma quỷ này.
Bà Ng. T. H đã sống gần 60 năm ở sát khu lăng mộ đá kể cho chúng tôi biết, ngày còn bé ông M. là một người thông minh, hoạt bát. Nhưng dần dần cứ sống trong lăng mộ, chúng tôi thấy ông ấy đâm ra thay tính đổi nết, chẳng chịu làm ăn gì. Ngày cứ ngồi ở nhà, đợi có ai vào là cười nói linh tinh suốt buổi. Không chỉ có ông ấy, bà vợ cũng tự nhiên khác khác, lầm lì, chẳng mấy khi nói với người xung quanh.
Với mấy người con của ông M., mà chúng tôi tiếp xúc thì cảm thấy họ cũng bình thường. Nhưng không biết rồi đây, nếu sống trong lăng mộ đá này cả đời họ có thay tính đổi nết như cha mình hay không?.
Chúng tôi tiếp tục đi sang phía bên phải của khu lăng mộ Hoàng Trọng Phu thì được chứng kiến cảnh sống của 2 gia đình khác. Đây xưa kia vốn là nơi đặt mộ bà vợ của ông Hoàng Trong Phu. Với quan niệm dân gian của các cụ ngày xưa trai bên trái, gái bên phải. Nên mộ vợ Hoàng Trọng Phu được đặt bên phải. Giờ đây nó trở thành 2 gian nhà nhỏ để gia đình bà Ng.T.T và ông Ng.T.B ngụ cư.
Ban thờ gia đình bà T phía trên mộ vợ ông quan họ Hoàng
Nhà bà Ng.T.T. được ở một gian nhỏ chính là chỗ đặt phần mộ phụ nhân ông Hoàng Trọng Phu. Mộ đá giờ đã được gia đình 3 người của bà T cho xây ốp gạch, vôi vữa vào để thành một cái giường cỡ lớn, to đùng giữa gian nhà. Toàn bộ thành viên đêm đêm sẽ ngủ trên đó, còn ngay dưới lưng mình là thi hài của vợ ông Phu.
Do diện tích quá nhỏ, nên gia đình bà T. chỉ làm được một cái gác xếp và khu vệ sinh. Phía bên trên gác xếp chúng tôi quan sát thấy có đặt ban thờ của gia đình. Ngay phía sau là khu gia đình ông Ng.T.B. Căn phòng gia đình với 4 thành viên của ông B. có một cửa nhỏ mở thông từ lăng mộ đá ra phía hẻm.
Tiếp xúc với chung tôi, một chị bán quán nước ven đó bảo: “Dù đã sống ở đây quá lâu rồi, nhưng cứ nghĩ đến chuyện đêm họ ngủ trên mộ người khác vẫn thấy ghê ghê. Chắc có cho tôi tiền tôi cũng chả dám sống trong đó…”.
(Còn tiếp)