Những ngày qua các tỉnh miền Trung nói chung và tỉnh Nghệ An nói riêng đang gánh chịu đợt nắng nóng kỷ lục nhất 40 năm qua. Nhiệt độ bình quân hàng ngày tại Nghệ An luôn trên mức 40 độ C. Thậm chí có những điểm như huyện Tương Dương (Nghệ An) nơi được mệnh danh là “chảo lửa Đông Dương” nhiệt độ ngoài trời đã lên đến 43 độ C.
Cụ Hồ Văn Quý đã 75 tuổi nhưng vẫn tranh thủ nắng nóng ra làm muối cùng gia đình
Càng nắng nóng càng bội thu
Đợt nắng nóng có nhiệt độ cao nhất 40 năm qua khiến mọi sinh hoạt của người dân xứ Nghệ bị đảo lộn hoàn toàn. Cuộc sống, sinh hoạt của tất cả mọi người và các ngành nghề đều bị ảnh hưởng nặng nề bởi nắng nóng đã làm đảo lộn mọi thứ khiến công việc kém hiệu quả, bị đình trệ.
Trong lúc mọi người dân và mọi ngành nghề bị nắng nóng làm trì trệ lại thì chỉ có duy nhất những người Diêm dân vui sướng vì đợt nắng nóng này. Bởi đơn giản những Diêm dân là người làm muối nên càng nắng nóng thì việc đông kết của nước biển càng nhanh, những mẻ muối thành phẩm càng sớm được ra đời.
Với người Diêm dân nắng nóng bao nhiêu họ càng quý bấy nhiêu bởi khi đó những mẻ “vàng trắng” mới nhanh ra đời
Từ xưa đến nay muối với Diêm dân được ví là “vàng trắng” do thiên nhiên ban tặng cho họ. Tuy nhiên, mỗi năm chỉ khoảng 4 tháng mùa hè việc sản xuất mới thực hiện được. Bởi khi đó thời tiết mới nắng nóng thì những dòng nước biển mặn chát mới kết tủa được thành muối.
Có mặt tại cánh đồng muối của xã Diễn Kim, huyện Diễn Châu, Nghệ An vào đúng lúc 12 giờ trưa khi nắng nóng gay gắt nhất. Đây là thời điểm những người dân làm ngành nghề khác đang đi tìm nơi trốn nắng nóng nhưng trên cánh đồng này thì hàng trăm người diêm dân vẫn đang cần mẫn làm việc.
Diêm dân Ngô Thị Thuận (SN 1951, ngụ tại xóm Nam Liên, xã Diễn Kim, huyện Diễn Châu) tiết lộ: “Thường thời điểm 12 giờ trưa là lúc mặt trời có nhiệt độ cao nhất, nắng nóng nhất. Với những người làm việc khác lúc này là lúc nghỉ ngơi để tránh nắng nóng.
Nhưng với người dân làm muối như chúng tôi đây mới là thời điểm lao động chính và quan trọng nhất. Bởi muối chỉ đông kết nhanh khi thời tiết nắng nóng có nhiệt độ cao”.
Quệt giọt mồ hôi lăn dài trên mặt Diêm dân Nguyễn Thị Phương (SN 1968, ngụ tại xóm Bắc Liên, xã Diễn Kim) hồ hởi cho biết: “Với Diêm dân chúng tôi nắng nóng như thế này báo hiệu cho một vụ thu hoạch bội thu. Có nắng nóng mới làm được nhiều muối thành phẩm thì mới có thu nhập khá được”.
Lao động chính là người già, phụ nữ và trẻ em
Để làm ra những hạt muối trắng hàng ngày người Diêm dân phải thức dậy từ 4 giờ sáng để ra đồng muối thu gom các ruộng muối phơi từ ngày hôm trước để cất vào các nhà kho.
Sau đó, những Diêm dân này lại múc nước mặt đã được gom vào các hố cạnh ruộng muối vào các ruộng muối để phơi. Công việc của người Diêm dân chỉ ngừng lại khi mặt trời xế tà cũng là lúc những ruộng muối đã đông kết.
Lao động chính trên cánh đồng muối chủ yếu là phụ nữ, trẻ em và người già
Tuy nhiên, một vụ mùa bội thu cũng là lúc người Diêm dân cay đắng vì giá muối rớt thảm hại. Cật lực làm cả ngày những mỗi diêm dân cũng chỉ thu hoạch được khoảng 50kg muối/ngày. Trong khi đó không được bao tiêu sản phẩm nên giá muối bị tư thương ép giá xuống mức rất thấp.
Các năm trước muối được bán với giá 1500 – 1700 đồng/kg. Tuy nhiên năm nay do được mùa nên giá muối chỉ được các tiểu thương mua với giá 1000 - 1200 đồng/kg. Tính ra lao động cật lực nhưng mỗi ngày mỗi Diêm dân cũng chỉ có thu nhập từ 50.000 – 60.000 đồng/ngày.
Do giá muối thấp, thu nhập từ nghề làm muối quá bèo bọt cùng với công việc nặng nhọc nên nay Diêm dân làm muối chủ yếu chỉ là người già, phụ nữ và những em học sinh được nghỉ hè tranh thủ làm phụ giúp gia đình. Còn thanh niên, trai tráng trong các làng Diêm đã dần bỏ nghề đi làm phụ hồ hay làm công nhân với mức thu nhập cao hơn.
Những đứa trẻ đi phụ giúp mẹ làm muối trong những ngày nghỉ hè
“Nói làm cực nhọc giữa nắng nóng như thế này nhưng thu nhập lại chẳng đáng là bao các chú ạ! Mỗi ngày có làm cật lực nữa thì mỗi người Diêm dân chúng tôi cũng chỉ đạt thu nhập 50.000 đến 60.000 đồng.
Do đó giờ thanh niên, trai tráng trong làng bỏ nghề đi làm xây dựng hoặc công nhân với mức thu nhập cao hơn cả rồi. Chỉ còn phụ nữ, những người già không có nghề nghiệp khác, các cháu nhỏ được nghỉ hè là đang theo nghề Diêm dân cực khổ này thôi”, giọng trầm buồn cụ Hồ Văn Quý (SN 1940, ngụ tại xóm Nam Liên, xã Diễn Kim) cho biết.
Một cô bé học lớp 5 nhưng đã theo mẹ ra đồng muối giữa trưa hè để làm việc
Cùng với đó việc lao động giữa nắng nóng và hơi nước thường xuyên nên Diêm dân sau một thời gian làm việc đều bị mắc các chứng bênh đau đầu, khớp … nên khiến ngày càng nhiều người bỏ nghề.
Dù được mùa nhưng giá muối lại rớt
Với vẻ mặt mệt mỏi chị Đào Thị Hà (SN 1985, trú tại xóm Kim Liên, xã Diễn Kim) nói: “Gia đình tôi có 4 người thì chỉ có tôi và 2 cháu nhỏ được nghỉ hè là còn làm nghề. Làm nghề này vất vả lại giữa nắng nóng nên gần như Diêm dân chúng tôi ai cũng mắc bệnh đau đầu và khớp…
Cũng chính vì đó mà chồng tôi đã bỏ nghề đi làm phụ hồ xây dựng để có tiền nuôi các con ăn học. Mong mỏi lớn nhất của người Diêm dân chúng tôi bây giờ là làm sao có đơn vị bao tiêu sản phẩm với giá cả đều đặn để chúng tôi có thu nhập ổn định, không bị tư thương ép giá nữa”.