Lẫn lộn mật ong rừng thật, giả bán tràn lan dọc quốc lộ

Dưới những tổ ong là những miếng giấy các-tông ghi dòng chữ: “Mật ong rừng thiệt”. Nhưng mật đó có là thật hay không thì chỉ có mỗi người bán mới biết.

Tại một điểm bán trên quốc lộ 25, một người phụ nữ tranh thủ lúc vắng khách dùng bao nilon bao các tổ ong ruồi vì trước đó, các tổ ong này không được che chắn, bị phơi dưới trời nắng và giữa khói bụi mịt mù.

Thấy vậy, nhiều người đi đường ghé lại hỏi mua để đem về làm quà hoặc dùng. Khách dừng xe, tất cả công việc của người phụ nữ này đều dừng lại, nhanh tay lấy một cái ly để sẵn mật ong và nói: “Đây! Mật ong ruồi thiệt đây, ông xã tui vừa lấy từ trên rừng mới về luôn. Giá mỗi lít 500.000 đồng”. Thấy người khách còn ngần ngại, cho rằng đây không phải mật ong thiệt, chị này lanh lẻo: “Mật ong thế và các loại mật ong thông thường khác thì rất dễ có nhưng đối với mật ong ruồi, người đi săn mật phải cất công đi vào tít trong rừng sâu tìm, lấy, có khi đi cả tháng mới về, có khi về tay không vì nguồn mật ong ruồi ngày càng khan hiếm. Anh, chị nhìn thấy mật ong ruồi trong và có cả sáp ong lẫn vào trong mật ong làm sao mà giả được”.

Chưa hết, chị này còn phán một câu chắc nịch: “Anh, chị cứ thử nếu là mật ong giả tui tặng cho anh, chị luôn không lấy tiền”. Nghe vậy, thấy giá cả cũng thấp hơn những chỗ khác, hai khách gật gù tin tưởng và đã mua 2 lít mật ong với giá 500.000 đồng/lít.

Người bán mật ong rừng treo cả cành cây còn tươi chưa rụng lá, có tổ ong đu bám để chứng minh đó là ong rừng vừa bắt - Ảnh: Tường Vân 

Theo ông H.T.T, một người dân sống ở xã Hòa Hội, huyện Phú Hòa, đoạn qua quốc lộ 25, khách đã bị lừa mua phải mật ong giả. Những tổ ong họ đem ra treo đó chỉ là chiêu thức lừa khách đi đường. Họ treo nguyên cành cây còn tươi chưa rụng lá có tổ ong đu bám để chứng minh đó là ong rừng vừa bắt. Tuy tổ ong là tổ ong thật, nhưng mật ong họ bán cho khách chỉ là mật ong pha nước đường mà khách không hề biết.

“Nếu các anh không tin thì cứ lấy ít mật về bỏ ngăn đông của tủ lạnh, nếu mật ong không đông mà vẫn keo là mật ong thiệt, còn mật ong giả thì đông lại ngay. Mật giả để lâu sẽ ngả sang màu đen, còn mật thật để lâu sẽ chuyển từ màu vàng sang đỏ. Tui là người dân ở đây biết nhưng không dám nói, bởi cách đây hơn 1 tháng cũng có người nói sự thật cho khách đi đường biết thì bị họ chửi bới, thậm chí họ còn gọi mấy người mặt mày bặm trợn đến đe dọa vì cho rằng chúng tôi đã phá đường làm ăn của họ. Từ đó, người dân sống dọc quốc lộ 25 này không ai dám nói nữa hết”.

Việc người dân nơi khác đến đây bày bán mật mật ong giả khiến mật ong rừng Phú Yên xưa nay nổi tiếng là mật ong ngon, thiệt và chất lượng nay dần mất thương hiệu. Điều đáng nói là người dân nơi đây khi bán đúng mật thiệt thì không bán được hoặc có bán được cũng bị người thu mua ép giá.

Ông N.M.H cũng ở xã Hòa Hội, huyện Phú Hòa, cho biết thêm, ông sống ở địa phương này đã gần 50 năm nay rồi, dù ở rừng sâu ở tỉnh Phú Yên có dồi dào đến đâu cũng không thể cung ứng một lượng lớn cho các điểm này bán quanh năm được. Hơn nữa mật ong ruồi nay rất khan hiếm lắm. Theo ông K’so Y Nay, người có thâm niên hơn 30 năm lên rừng đuổi ong để lấy mật theo cách truyền thống, nếu mua trúng mật ong giả thì lúc mua, người dân cũng không thể biết. Chỉ đến khi đem về nhà để vài ngày, mật đường lắng xuống đáy chai thì mới biết đó là mật ong giả. Nếu mua trúng mật ong giả thì ảnh hưởng tới sức khỏe, đặc biệt là những người sinh đẻ…

Một lít mật ong ruồi lấy từ rừng về được những người buôn mật ở địa phương mua với giá từ 750.000 - 830.000 đồng; còn mật ong thế giá từ 200.000 - 300.000 đồng. Một số người “săn” mật có mối quen, hễ kiếm được mật là bán trực tiếp cho người có nhu cầu, không qua trung gian hoặc đem ra ngoài đường bày bán tràn lan, vì lượng mật ong ruồi nay rất kham hiếm. “Vừa rồi tôi lấy được 2 lít, bán cho những người quen đã đặt hàng với giá gần 1,5 triệu đồng”, ông K’so Y Nay cho hay.

Ong rừng Phú Yên xưa nay rất nhiều người ưa chuộng, vì thơm, ngon và chất lượng - Ảnh: Tường Vân 

Sau nhiều lần chúng tôi lân la làm quen, người bán mật ong ruồi dọc tuyến quốc lộ 25 mới cho hay: “Nhiều người lấy tổ ong về, dùng kim tiêm hút hết mật hoặc hút còn chừa lại một ít hương vị mật ong nguyên chất rồi bơm nước đường vào lấp chỗ trống. Mật nguyên chất hút ra tiếp tục đem pha trộn với đường bán, còn tổ ong mới bắt về bán cũng có đường. Đã có nhiều người thân của tôi hỏi mua nhưng tôi đều từ chối. Tôi chỉ bán cho những người đi đường thôi, vì tôi biết bản chất của mật ong này từ đâu mà có”.

Một người chuyên mua gom mật ong rừng cho hay: “Để phân biệt được mật thật, mật pha nước đường thì, mật thật để trong chai, lắc một chút thì sẽ có gas. Còn có cách thử mật ngay lúc mua là nhỏ vài giọt mật xuống đất để khoảng vài phút nếu có kiến bu lại là mật giả, còn kiến không bu lại là mật thật”.

Sau khi lắc chai mật ong nắp xanh lớn không có gas (mật giả) , còn hai chai mật ong nằm phía trên thì có gas (mật thật) - Ảnh: Tường Vân