(CATP) Hiện nay, nhiều doanh nghiệp (DN), trong đó bao gồm cả các DN có vốn đầu tư nước ngoài, không đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) lên đến hàng tỷ đồng. Tình trạng này đã ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của các công nhân (CN), người lao động (NLĐ), nhất là trong lúc thai sản, ốm đau, tai nạn...
Người lao động "thiệt đơn, thiệt kép"
Trong đơn khiếu nại gửi Chuyên đề Công an TPHCM, bà Nguyễn Thị Thu (SN 1967, ngụ quận 12, CN Công ty cổ phần H and K đóng tại P.An Phú Đông) cho biết đã làm việc tại công ty (Cty) nhiều năm, quá trình này Cty có đóng BHXH đến tháng 11-2019 thì ngưng. Mặc dù vậy, Cty vẫn đều đặn trừ lương, nhưng lại không đóng tiền về cơ quan BHXH. Do công ty nợ BHXH nên NLĐ không thể chốt sổ, cũng chẳng được giải quyết chế độ hưu trí. Bà Thu nói trong nước mắt: "Tôi đã gần 50 tuổi, làm việc tại Cty H. and K. nhiều năm. Đến nay, tôi gần tới tuổi về hưu nhưng quyền lợi về BHXH lại không được hưởng".
Cùng cảnh ngộ với bà Thu có khoảng 500 lao động (LĐ) làm việc tại Cty H and K cũng nhiều lần gửi đơn, thư tới các cấp lãnh đạo của ngành Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH). Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH đã có quyết định xử phạt, yêu cầu Cty H and K giải quyết, nhưng đến nay tình hình vẫn không thay đổi. Trong khi đó, người chịu trách nhiệm chính về mảng bảo hiểm (BH) là bà Trần Vĩnh Thụy Diễm Quỳnh - Giám đốc Cty - vẫn chẳng có động thái gì.
Theo các CN, nhiều năm qua họ đã đến gặp trực tiếp, gửi đơn kiến nghị tới cơ quan chức năng trong thời gian dài mà không được giải quyết. Công ty không chỉ chây ỳ trong thực hiện nghĩa vụ của chủ sử dụng LĐ, mà còn chiếm đoạt tiền BHXH - bảo hiểm tai nạn (BHTN). Khi CN làm việc nhiều năm cho đến lúc xin thôi việc, nghỉ thai sản, ốm đau... thì số tiền DN đã chiếm dụng từ NLĐ lên tới nhiều tỷ đồng. Không dừng lại đó, chủ DN này còn nợ lương, nợ BHXH - BHTN, dù hàng tháng vẫn thu tiền BHXH - BHTN nhưng không nộp về cho BHXH.
Người dân tìm hiểu về bảo hiểm xã hội
Đây cũng là tình trạng chung xảy ra ở một số Cty, việc không đóng BHXH - BHTN làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi chính đáng của NLĐ. Khi CN chuyển công tác đến đơn vị mới thì không thể chốt sổ BH để đóng nối tiếp cho thời gian tiếp theo. Trong khi đó, ngành BH Việt Nam đang chuyển sang quản lý hồ sơ trên hệ thống phần mềm điện tử, việc không đóng BH sẽ dẫn đến nhiều khó khăn trong duy trì quyền lợi của NLĐ. Ngoài ra, việc nợ tiền BHXH - BHTN còn có nguy cơ ảnh hưởng xấu tới cuộc sống của từng cá nhân khi họ hết tuổi LĐ, về già không có lương hưu, dẫn đến nhiều gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Doanh nghiệp ra tòa vì nợ bảo hiểm
Theo tìm hiểu của chúng tôi, tình trạng nợ BHXH trong các DN kéo dài đang ở mức báo động. Việc nợ BHXH - bảo hiểm y tế - BHTN không chỉ gây hệ lụy trực tiếp đến NLĐ, mà còn dẫn đến không ít phiền toái cho cơ quan BHXH, cơ quan quản lý LĐ.
Liên quan đến việc xử lý nợ BHXH của các DN, Sở LĐ-TB&XH TPHCM vừa làm việc với Tổng lãnh sự quán Hàn Quốc về việc thực hiện pháp luật LĐ của DN Hàn Quốc ở TPHCM. Tại buổi làm việc, Sở LĐ-TB&XH cho biết có 567 DN Hàn Quốc ở TPHCM, chiếm hơn 20% tổng số DN có vốn đầu tư nước ngoài. Về vấn đề nợ lương, nợ BHXH của CN, chủ DN bỏ trốn..., DN Hàn Quốc đang chiếm đa số. Tính đến tháng 9-2022 có 87 DN Hàn Quốc nợ BHXH hơn 41 tỷ đồng.
Nhiều doanh nghiệp còn nợ bảo hiểm xã hội quận 12
Giữa lúc "căn bệnh" chây ỳ, chậm, trốn thanh toán BHXH của DN tưởng chừng như "lờn thuốc" thì mới đây BHXH TPHCM đã khởi kiện DN giày Hàn Quốc KWang Nam ra tòa. Bằng phán quyết, Tòa án nhân dân quận Phú Nhuận, TPHCM đã chấp nhận yêu cầu của BHXH TPHCM đòi Công ty TNHH sản xuất giày dép KWang Nam trả khoản tiền BHXH và BHYT hơn 7 tỷ đồng. Nếu chậm thanh toán, Cty còn phải trả lãi cho BHXH TPHCM đối với khoản nợ chậm trả theo lãi suất cơ bản của ngân hàng.
Trao đổi với chúng tôi, một lãnh đạo BHXH quận 12 cho biết, tình trạng DN nợ BHXH trên địa bàn rất phổ biến, riêng Cty H. and K. đang nợ BHXH quận này hơn 1 tỷ đồng, tuy nhiên hiện nay DN không còn hoạt động trên địa bàn mà chuyển về Bình Dương. Trong thời gian DN trên còn hoạt động tại quận 12, BHXH quận liên tục thanh kiểm tra, hối thúc DN hoàn trả BHXH cho NLĐ, nhưng họ vẫn chây ỳ. Doanh nghiệp có hơn 500 LĐ nhưng khoản nợ BHXH qua nhiều năm vẫn không chịu đóng, gây khó khăn cho ngành BH cũng như dẫn đến thiệt thòi cho NLĐ. Về việc chế tài, ngành BH chỉ biết động viên, tuyên truyền tới giới chủ DN, chứ chưa có biện pháp mạnh để giúp cải thiện tình trạng trên.