(CAO) Hôm nay, nhân ngày Môi trường thế giới (5-6-2020), Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên (ENV) phát hành phim ngắn mang tên: “Chấm dứt gây nuôi thương mại ĐVHD nguy cấp, quý hiếm để bảo tồn đa dạng sinh học”.
ENV mong muốn thông qua phim nhằm góp phần bảo vệ các loài ĐVHD nguy cấp, quý, hiếm. Đây là một thông điệp vô cùng ý nghĩa trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với sự suy giảm nghiêm trọng và nhanh chóng của đa dạng sinh học và các quần thể ĐVHD.
“Tim for Nature” (Hành động vì thiên nhiên) là chủ đề của ngày
Môi trường thế giới năm nay nhằm kêu gọi các quốc gia ưu tiên những hành động, quyết sách để bảo tồn thiên nhiên, bảo vệ đa dạng sinh học và
động vật hoang dã (ĐVHD), đảm bảo sự cân bằng trong tương quan với cán cân phát triển kinh tế. Bởi lẽ, hành động buôn bán, sử dụng ĐVHD không chỉ khiến suy giảm nghiêm trọng đa dạng sinh học mà đây còn là mầm bệnh nguy hiểm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ, tính mạng của con người.
Theo ghi nhận của chúng tôi, với những người ủng hộ, gây nuôi thương mại ĐVHD nguy cấp, quý, hiếm cho rằng hành động này không chỉ đem lại lợi nhuận về kinh tế mà còn tạo nguồn giống ĐVHD góp phần trong việc bảo tồn và có thể tái thả về tự nhiên.
Tuy nhiên, quan điểm của ENV và hầu hết các tổ chức bảo tồn và các nhà khoa học đều không ủng hộ hoạt động buôn bán, gây nuôi vì mục đích thương mại đối với tất cả các loài ĐVHD nguy cấp, trừ cá sấu và một số loài nhất định - đó là những loài có khả năng sinh sản, phát triển tốt qua nhiều thế hệ trong môi trường có kiểm soát và hoạt động gây nuôi, buôn bán ĐVHD đã được kiểm chứng không gây hại đến quần thể tự nhiên.
Theo đó, phim là một chuỗi những lập luận chặc chẽ từ các tổ chức bảo tồn, chuyên gia, nhà khoa học và cơ quan thực thi pháp luật để phản bác lại luận điểm cho rằng nên cho phép gây nuôi và kinh doanh thương mại các loài ĐVHD nguy cấp, quý, hiếm. Bởi lẽ, nếu cho phép gây nuôi thương mại ĐVHD nguy cấp, quý hiếm sẽ có nhiều vấn đề sẽ nảy sinh, ảnh hưởng đến đa dạng sinh học tự nhiên.
Sự phát triển của các cơ sở gây nuôi đã khiến cá sấu Xiêm tuyệt chủng ở Việt Nam và gây suy giảm nghiêm trọng các quần thể cá sấu Xiêm trong tự nhiên ở các quốc gia lân cận như Campuchia, Lào (nguồn ENV)
Trong đó, nổi bậc gồm: Cơ quan chức năng khó phân biệt tính chất pháp lý (hợp pháp hay bất hợp pháp) của các cá thể ĐVHD và sản phẩm của chúng có được buôn bán và tiêu thụ; Nhu cầu tiêu thụ đối với các sản phẩm bị cấm có khả năng gia tăng sau khi các sản phẩm này được phép lưu thông trên thị trường, trong khi hoạt động gây nuôi không thể đáp ứng đủ; Dễ xảy ra tình trạng giao phối cận huyết và lai tạp nguồn gen do chủ cơ sở gây nuôi không am hiểu về các loài hay không chú trọng đầu tư cơ sở vật chất, kỹ thuật cần thiết; Hoạt động khai thác nghiên cứu nguồn giống ban đầu có thể đẩy các loài ĐVHD nguy cấp, quý hiếm gần hơn với nguy cơ tuyệt chủng trong tự nhiên khi số lượng các loài này đang còn lại rất ít.
Một số sản phẩm ĐVHD được rao bán tràn lan trên mạng đã bị cơ quan chức năng xử lý (nguồn ENV)
Chính vì vậy, việc cho phép gây nuôi và kinh doanh thương mại các loài ĐVHD nguy cấp, quý, hiếm không chỉ gây mất cân bằng sinh thái trong môi trường tự nhiên mà còn không có giá trị trong bảo tồn các loài này. Trên thực tế, có nhiều lựa chọn để phát triển kinh tế, xoá đói giảm nghèo nhưng bảo vệ đa dạng sinh học của đất nước chỉ có một. Vì vậy, nếu hành động sai lầm, chúng ta có thể làm một số loài ĐVHD nguy cấp, quý hiếm biến mất vĩnh viễn.