Sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội để bảo đảm an sinh cho người lao động

Về vấn đề này, nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Phạm Minh Huân cho rằng, việc nhiều người lao động rút bảo hiểm xã hội một lần trong thời gian qua là do một bộ phận không có việc làm, thu nhập không ổn định; bên cạnh đó là chính sách BHXH chưa đủ hấp dẫn; việc giải thích, tuyên truyền chưa tốt, chưa làm cho người lao động thấy tin tưởng vào chính sách an sinh xã hội.

Theo ông Huân, có người rút do khó khăn thực sự nhưng cũng có người rút theo cảm tính đám đông vì họ thấy không yên tâm, liệu để tiền 20 - 25 năm nữa có bảo toàn được không, đến khi không đủ sức lao động có rút được hết hay không...

Ông Trần Hoàng Thành ở Trà Vinh từng có ý định rút bảo hiểm xã hội một lần nhưng sau đó được tư vấn và nhận thấy sẽ gặp nhiều thiệt thòi nên đã thay đổi suy nghĩ không còn rút bảo hiểm xã hội một lần để về già được nhận lương hưu.

Chuyên gia Phạm Minh Huân cho rằng, một trong những giải pháp quan trọng là các cơ quan BHXH và Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội có thể làm ngay là tuyên truyền, giải thích cho người lao động cặn kẽ lợi ích cũng như thiệt thòi khi rút bảo hiểm xã hội một lần.

Nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động cho biết thêm, cần phải công khai, minh bạch cho người lao động thấy, việc giữ BHXH như thế nào, đầu tư bảo toàn ra sao, rút thế nào… Ngoài ra, cơ quan chuyên môn phải giải đáp tất cả câu hỏi mà người lao động đặt ra, có như vậy thì họ mới mới yên tâm không rút BHXH một lần.

Còn TS. Bùi Sỹ Lợi, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban xã hội, thực trạng người lao động rút BHXH một lần không phải bây giờ mới có. Tuy nhiên, thời gian gần đây, tình hình căng thẳng hơn do nhiều doanh nghiệp bị thu hẹp sản xuất, giảm đơn hàng.

“Cần tăng cường tuyên truyền, giải thích cho người lao động hiểu, tiền của người lao động vẫn là của người lao động và được bảo đảm an toàn, việc giữ lại BHXH là để bảo đảm an sinh xã hội lâu dài cho người lao động.

Ông Bùi Sỹ Lợi cho hay, các bên cần cùng vào cuộc đưa ra các giải pháp hỗ trợ khó khăn cho người lao động trong lúc này. Về phía doanh nghiệp, chuyển sang làm luân phiên, giảm giờ làm để bảo đảm người lao động vẫn có thu nhập. Đối với chính quyền địa phương, tiếp tục nghiên cứu hỗ trợ về nhà ở, tiền thuê trọ, tiền điện nước, trường học cho con em công nhân để người lao động bớt gánh nặng, yên tâm làm việc.

Nhằm hạn chế tình trạng người lao động rút BHXH một lần, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đề xuất tới đây sửa đổi Luật BHXH theo hướng, điều kiện hưởng chế độ hưu trí giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống 15 năm, tiến tới còn 10 năm. Quy định như vậy nhằm tạo điều kiện cho người lao động tham gia BHXH muộn, có thời gian tham gia BHXH ngắn được tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi BHXH.

Bên cạnh đó, theo ông Bùi Sỹ Lợi, các bên cần cùng vào cuộc đưa ra các giải pháp hỗ trợ khó khăn cho NLĐ trong lúc này. Về phía doanh nghiệp, chuyển sang làm luân phiên, giảm giờ làm để đảm bảo NLĐ vẫn có thu nhập. Đối với chính quyền địa phương, tiếp tục nghiên cứu hỗ trợ về nhà ở, tiền thuê trọ, tiền điện nước, trường học cho con em công nhân… để NLĐ bớt gánh nặng, yên tâm làm việc.

Trong hồ sơ đề nghị sửa luật BHXH mới đây, Bộ LĐ-TB-XH đưa ra phương án NLĐ chưa đến tuổi nghỉ hưu mà yêu cầu hưởng BHXH một lần thì chỉ được rút phần mình đóng là 8% thay vì nhận 22% như quy định hiện nay, còn phần của người sử dụng lao động đóng chiếm 14% sẽ để lại quỹ và sử dụng theo nguyên tắc chia sẻ.

Theo Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội được Chính phủ giao chủ trì sửa Luật BHXH. Phương án trên là một trong nhiều phương án do các chuyên gia trong tổ soạn thảo đề xuất.

Ngoài phương án trên, các thành viên tổ soạn thảo sẽ nghiên cứu và đề xuất một số phương án mới theo hướng ưu tiên bảo đảm an sinh xã hội bền vững. Trong hồ sơ đề nghị sửa Luật BHXH mới đây, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đưa ra phương án người lao động chưa đến tuổi nghỉ hưu mà yêu cầu hưởng BHXH một lần thì chỉ được rút phần mình đóng là 8% thay vì nhận 22% như quy định hiện nay, còn phần của người sử dụng lao động đóng chiếm 14% sẽ để lại quỹ và sử dụng theo nguyên tắc chia sẻ.