Đó là thông tin được các bác sĩ, chuyên gia ngành y tế dự phòng cho biết tại Cuộc thảo luận chuyên sâu của các chuyên gia đầu ngành về SXH tại TP.HCM vào tối 26/9, nhằm tăng cường tuyên truyền phòng chống dịch SXH giữa cao điểm mùa mưa bão và dịch bệnh.
Hội thảo với sự tham dự của PGS.TS Nguyễn Thị Kim Tiến - nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế; PGS.TS.BSCKII Nguyễn Vũ Trung - Viện trưởng Viện Pasteur TP.HCM; BS Trương Hữu Khanh - Phó Chủ tịch Liên chi hội truyền nhiễm TP.HCM cùng gần 400 bác sĩ, điều dưỡng, nhân viên y tế của Hệ thống tiêm chủng VNVC.
Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh - Phó Chủ tịch Liên chi hội truyền nhiễm TP.HCM, bệnh SXH khó kiểm soát nguồn lây bởi người bệnh có thể không biểu hiện hoặc triệu chứng không rõ ràng. Có khoảng 80% người không có triệu chứng vẫn có khả năng lây nhiễm SXH cho người khác thông qua đường lây truyền là muỗi vằn dengue.
Ghi nhận mới nhất tại Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM, số ca mắc SXH hiện đang tăng cao hơn so với cùng kỳ năm 2023. Tháng 8/2024, bệnh viện có 130 ca mắc SXH nhập viện, trong đó 8 trường hợp gặp biến chứng nặng phải điều trị tích cực.
Bệnh nặng khó dự đoán trước và có thể phát triển mà không có dấu hiệu cảnh báo. Đặc biệt, bệnh vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, trong khi bệnh lưu hành ngày càng phức tạp, lan rộng và diễn ra quanh năm không còn theo mùa, các biện pháp kiểm soát muỗi truyền bệnh gặp nhiều khó khăn do vấn đề đô thị hóa, giao thương, đi lại. Hằng năm, nước ta có hàng trăm nghìn trường hợp mắc bệnh sốt xuất huyết với hàng chục đến hàng trăm ca tử vong. “Nếu không có vắc xin, chúng ta chỉ ‘đi theo đuôi’ sốt xuất huyết”, bác sĩ Khanh nhấn mạnh.
BS.CKI Bạch Thị Chính - Giám đốc Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC, bệnh SXH có thể gây nhiều biến chứng nặng ở cả trẻ em và người lớn, đặc biệt là trẻ em, người có bệnh lý nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, thể trạng béo phì, phụ nữ có thai. Các biến chứng gồm tụt huyết áp, suy tim, suy thận, sốc mất máu, suy đa tạng, xuất huyết não, hôn mê… Bệnh có nguy cơ trở nặng vào giai đoạn hết sốt từ ngày thứ 3 đến thứ 5 của bệnh khiến người bệnh dễ chủ quan. Phương pháp điều trị với những trường hợp biến chứng nặng có thể cần đến kỹ thuật chạy ECMO (tim phổi nhân tạo) với chi phí lên đến hàng trăm triệu đồng mỗi ngày, không ít trường hợp điều trị kéo dài tốn kém đến hàng tỷ đồng.
Từ 20/9, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC với gần 200 trung tâm tiêm chủng trên khắp cả nước đã triển khai tiêm chủng vắc xin phòng sốt xuất huyết. Sau 5 ngày ra mắt vắc xin, các trung tâm VNVC đã tiêm và nhận đặt giữ cho gần 15.000 liều vắc xin sốt xuất huyết cho trẻ em và người lớn.
“VNVC chuẩn bị bài bản và công phu để chuẩn bị cho việc triển khai vắc xin sốt xuất huyết tại Việt Nam”, nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế - PGS.TS Nguyễn Thị Kim Tiến khẳng định.
Ở góc độ quản lý, PGS Nguyễn Vũ Trung, Viện trưởng Viện Pasteur TP.HCM kỳ vọng khi số người sử dụng vắc xin tăng lên cùng với các biện pháp khác, chắc chắn rằng trong một thời gian ngắn, gánh nặng do sốt xuất huyết gây ra đối với cộng đồng sẽ giảm đáng kể.
Nhiều trẻ em trong độ tuổi học đường đến tiêm vắc xin tại VNVC.
Vắc xin sốt xuất huyết do hãng dược phẩm Takeda, Nhật Bản sản xuất tại Đức, phòng đầy đủ 4 tuýp huyết thanh virus gây bệnh gồm DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Đây là vắc xin sốt xuất huyết đầu tiên được phê duyệt tại Việt Nam, phác đồ tiêm 2 mũi cách nhau 3 tháng cho trẻ từ 4 tuổi trở lên đến người lớn. Các nghiên cứu chứng minh, vắc xin sốt xuất huyếtcó hiệu lực bảo vệ cao, lên đến 80,2% tại thời điểm 12 tháng sau tiêm liều thứ hai. Vắc xin cũng có hiệu lực cao trong việc chống nhập viện do sốt xuất huyết, với tỷ lệ giảm lên đến 90,4%.
Nhiều người lớn tuổi đến tiêm vắc xin sốt xuất huyết tại VNVC.
Hiện nay, vắc xin sốt xuất huyết của Takeda đã được triển khai tiêm trong chương trình tiêm chủng cho cộng đồng tại nhiều quốc gia lưu hành dịch, có số ca mắc và tử vong cao như Brazil và Argentina. Tại Indonesia, vắc xin sốt xuất huyết được đưa vào chương trình tiêm chủng cấp tỉnh của 3 thành phố trong 2 tỉnh ghi nhận số ca mắc cao.
Ngay từ khi thành lập, VNVC đã đầu tư lớn xây dựng hệ thống kho lạnh, dây chuyền lạnh đạt chuẩn GSP tiêu chuẩn quốc tế, có thể bảo quản đồng thời 400 triệu liều vắc xin.
Tại hội thảo, bà Kim Tiến cho biết SXH không chỉ gây gánh nặng và áp lực cho bệnh nhân, gia đình mà còn cho hệ thống và nhân lực ngành y tế. Bà nhớ lại dịch SXH hoành hành gần 40 năm trước tại TP.HCM và Đồng bằng Sông Cửu Long. Thời điểm đó, việc phòng bệnh chủ yếu dựa vào diệt muỗi và lăng quăng, không có thuốc điều trị đặc hiệu, vì vậy rất nhiều trường hợp tử vong. Việc đưa vào sử dụng vắc xin sốt xuất huyết là bước tiến quan trọng trong công tác phòng chống bệnh nguy hiểm này.
“Việc sử dụng vắc xin cùng các biện pháp phòng chống khác sẽ giảm số ca mắc bệnh, nhập viện và gặp biến chứng nặng do bệnh trong tương lai không xa. Đó chính là bằng chứng thuyết phục nhất của vắc xin và tính nhân văn cao cả của vắc xin nói chung và vắc xin sốt xuất huyết nói riêng”, bà Tiến nhấn mạnh.